DisplayPort
DisplayPort, Video Elektronik Standartları Kurumu (İngilizce: Video Electronics Standards Assosiation - VESA) tarafından önerilen, yeni bir dijital görüntü arayüzü standartıdır. İlk sürümü Mayıs 2006'da, şu anki 1.1 sürümü ise 2 Nisan 2007'de kabul edilmiştir. DisplayPort, öncelikli olarak bilgisayarlar ile monitör veya ev sinema sistemleri arasında kullanılmak üzere tasarlanmış, yeni bir lisans ve telif hakkı serberst, son teknoloji ürünü, dijital ses ve görüntü ara bağlantısını tanımlamaktadır.
| DisplayPort | ||
|---|---|---|
|
| ||
| Türü | Dijital Ses/Görüntü Bağlayıcısı | |
| Üretim Tarihçesi | ||
| Tasarımcı | VESA | |
| Tasarım Tarihi | 2006-2007 | |
| Üretici | Çeşitli Firmalar | |
| Üretim Tarihi | 2008 (tahmini) | |
| Yerini Aldığı Teknoloji | HDMI, DVI | |
| Yerine Geçen Teknoloji | Türevi: Mini-DisplayPort | |
| Özellikler | ||
| Çalışırken Takabilme/Sökebilme | Evet | |
| Harici Bağlantı | Evet | |
| Elektrik Bilgileri | +3,3 V | |
| Maksimum Voltaj | 16,0 V | |
| Maksimum Akım | 500 mA | |
| Ses Sinyali | Tercihe bağlı, en fazla 8 kanal, sıkıştırılmamış 192 kHz, 24-bit ses, 6.144 Mbit/s bit oranı | |
| Görüntü Sinyali | Tercihe bağlı, en fazla 2560x1600 çözünürlük | |
| Veri Sinyali | Evet | |
| Bant Genişliği | Her yol üzerinde 1.62 ya da 2.7 Gbit/s (toplam 6.48 Gbit/s ya da 10.8 Gbit/s) ayrıca ek veri olarak AUX CH için 1 Mbit/s | |
| Bağlantı Türü | minik veri birimi (mini-packet) | |
| Kablo | 50/60 Hz, 24bpp'de 1080p çözünürlükte görüntü aktarımı için en fazla 15 metre, tüm bant genişliği aktarımı için 3 metre, bakır veya fiber optik malzemede | |
| Pin Sayısı | 20 (harici bağlayıcılar için)/ 32 (dizüstü bilgisayar dahili bağlayıcıları için) | |
| Pin Görünümü | ||
 PCB üzerinde harici bağlayıcı (kaynak tarafı) | ||
| Tür | Özellik | |
| Pin 1 | ML_Lane 0(p) | 0 yolu için "doğru" (true) sinyali |
| Pin 2 | GND | Toprak |
| Pin 3 | ML_Lane 0(n) | 0 yolu için "tamamlayıcı" (complement) sinyali |
| Pin 4 | ML_Lane 1(p) | 1 yolu için "doğru" (true) sinyali |
| Pin 5 | GND | Toprak |
| Pin 6 | ML_Lane 1(n) | 1 yolu için "tamamlayıcı" (complement) sinyali |
| Pin 7 | ML_Lane 2(p) | 2 yolu için "doğru" (true) sinyali |
| Pin 8 | GND | Toprak |
| Pin 9 | ML_Lane 2(n) | 2 yolu için "tamamlayıcı" (complement) sinyali |
| Pin 10 | ML_Lane 3(p) | 3 yolu için "doğru" (true) sinyali |
| Pin 11 | GND | Toprak |
| Pin 12 | ML_Lane 3(n) | 3 yolu için "tamamlayıcı" (complement) sinyali |
| Pin 13 | GND | Toprak |
| Pin 14 | GND | Toprak |
| Pin 15 | AUX_CH(p) | Destekleyici kanal için "doğru" (true) sinyali |
| Pin 16 | GND | Toprak |
| Pin 17 | AUX_CH(n) | Destekleyici kanal için "tamamlayıcı" (complement) sinyali |
| Pin 18 | Hot Plug | Çalışırken Söküp Takabilme Algılaması |
| Pin 19 | DP_PWR Return | Bağlayıcı güç geri dönüşü |
| Pin 20 | DP_PWR | Bağlayıcı gücü |
| 1) 13 ve 14 numaralı pinler, birlikte toprağa bağlanabildiği gibi, kablolardan birinin giriş yapmadığı sırada toplam girişin sıfırda tutulduğu bir yapıda da toprağa bağlanabilir. 2) Şekildeki kaynak tarafındaki bağlayıcı görünümüdür, soğurucu tarafındaki bağlayıcı görünümünde 0-3 yolları ters sıralıdır, yani 3 numaralı yol, pin 1 ve 3 üzerindeyken, 0 numaralı yol pin 10 ve 12 üzerindedir. | ||
Genel bakış
DisplayPort bağlayıcısı, aynı zamanda ses sinyalini ve saat vurumunu (clock sinyali) taşıyan ana bağlantı üzerinde, her biri saniyede 1.62 veya 2.7 gigabit (Gbit/s) aktarım hızına sahip, 1'den 4'e kadar iletken veri çiftini desteklemektedir. Görüntü sinyali yolu, her dijital renk kanalı için 6'dan 16 bite kadar destek vermektedir. Çift yönlü destek kanalı sabit 1 mbit/s hız ile çalışmaktadır. Destek kanalı, ana bağlantı yönetiminin yanı sıra "genişletilmiş görüntü tanımlama verisi" VESA EDID ve "monitör kontrol yönetim seti" VESA MCCS standartlarını kullanarak aleti kontrol etmeyi sağlamaktadır. Görüntü sinyali, DVI veya HDMI arabirimleri ile uyumlu değildir, ancak teknik özelliğin bu sinyaller üzerinden düzgeçiş yapabilmesine izin verilebilir.
DisplayPort 3 metrelik bir kablo üzerinde, en fazla 10.8 Gbit/s veri hızını ve WQXGA (2560×1600) çözünürlüğünü desteklemektedir.[1]
Bağlayıcı, tercihe bağlı olarak, AMD'den gelen, "DisplayPort içerik koruması" (DisplayPort Content Protection - DPCP) adlı bir kopyalama koruması içerebilir. Bu koruma sistemi, modern şifreleme kodlarına sahip, 128-bit'lik AES kullanmaktadır ve aynı zamanda, bütünsel kimlik doğrulması ve oturum anahtarı oluşturulması (her şifreleme oturumu birbirinden bağımsızdır) özelliklerine sahiptir. İçerik korumasında, bağımsız bir geri alınma sistemi vardır ve standartın bu bölümü ayrıca lisanslanmaktadır. Koruma ayrıca alıcı ve verici yakınlığı doğrulamasını kuvvetlendirmektedir. Tasarlanan bu teknik ile kullanıcıların, içerik koruma sistemini aşamamaları ve verileri uzağa yani yetkisi olmayan kullanıcılara gönderememeleri garanti altına alınmıştır.
Yüksek çözünürlüklü (High-definition) elektronik alet uygulamalarında, DisplayPort, HDCP sistemine (High-bandwidth Digital Content Protection) sahip HDMI bağlayıcılarının rakibidir.HDMI ve DVI ile uyumlu, düşük maliyetli alternatif bir arayüz olan UDI de DisplayPort'un diğer bir rakibidir.[2] Ancak, UDI'ın ana destekçisi Intel, bu teknolojiyi geliştirmeyi durdurmuş ve DisplayPort'u desteklemeye başlamıştır.
Yeni 1.1 sürümünde, HDCP içerik koruması desteği ve bakıra alternatif olarak fiber optik kablo kullanabilme özelliği bulunmaktadır. Bakır yerine fiber optik kablo kullanmak, kaynak ve ekran arasında, görüntüde bozulma olmadan çok daha uzun mesafe olabilmesine izin vermektedir.[3] 2.0 düzeltmesinin bir sonraki yayın olması planlanmaktadır.
ATI firması, DisplayPort destekleyicilerden biri olan AMD tarafından satın alınmadan önce, ilk DisplayProt ürünlerii 2007'nin başlarında beklediklerini bildirmişti. Temmuz 2006'da tamamlanan AMD/ATI birleşmesinin, DisplayPort ürünlerinin piyasaya sürülmesini bir açıdan etkilediği sanılabilir, ancak AMD aslında DisplayPort'u AMD Fusion işlemci platformunda, standart port olarak kullanmaya karar vermişti. Aynı zamanda firma 15 Aralık 2006'da yaptığı açıklamada, DisplayPort ürünlerinin 2007 sonlarında piyasaya sürülecek platformların hakim yeni bağlantı türünü oluşturacağını ve 2008'den sonra gelecek mobil platformlarda kullanılacağını belirtmiştir.
Destekleyiciler
DisplayPort'u desteklediğini belirten birçok firma vardır. Parade Technologies, AMD, Intel, Dell, Genesis Microchip, Hewlett-Packard, Lenovo, NVIDIA, Philips, Samsung, Analogix, Quantum Data ve bu firmalar arasında gösterilebilir.
Teknik veriler
- 10.2 Gbit/s ileri bağlantı, tek kablo ile 2560×1600 çözünürlük destegi †
- 8B/10B data iletişimi
- Açık ve genişleyebilen standart.
- 6, 8, 10, 12 ve 16 bit renk derinliği desteği.
- 3 metre kabloda tam band veri iletimi
- 15 metre kabloda düşük band veri iletimi ile 1080p transferi
- 128-bit AES DisplayPort İçerik Koruma (DPCP - DisplayPort Content Protection) desteği, ve 40-bit HDCP (High-bandwidth Digital Content Protection) sürüm 1.1 ve ötesi için destek.
- İç ve dış bağlantıları destekleyerek, tek bağlantı ile bilgisayar üretim masraflarını azaltmaktadır. 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Detaylı teknik veriler vesa.org 27 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'dan elde edilebilinir.
† 70fps × 24bpp × 2560 × 1600 = 6.9 Gbit/s,
Kaynakça
- "DisplayPort to support HDCP, too" 11 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Thomas Ricker, Engadget, 22 Aralık 2007
- [http://www.dailytech.com/The+Future+of+HDMI/article6098.htm 10 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Future of HDMI, Tuan Nguyen, DailyTech, 16 Temmuz 2007
- [http://www.luxtera.com/news_press_2007_0417.html 3 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. VESA Enables Optical Video Interconnect in DisplayPort Standard, Luxtera Basın Bülteni, 16 Temmuz 2007