Jacques Chaban-Delmas
Jacques Michel Pierre Delmas, (d. 7 Mart 1915, Paris - ö. 10 Kasım 2000, Paris), Fransız siyasetçi.
| Jacques Chaban-Delmas | |
|---|---|
.jpg.webp) | |
| Fransa Ulusal Meclisi Başkanı | |
| Görev süresi 2 Nisan 1986 - 12 Haziran 1988 | |
| Yerine geldiği | Louis Mermaz |
| Yerine gelen | Laurent Fabius |
| Görev süresi 3 Nisan 1978 - 21 Mayıs 1981 | |
| Yerine geldiği | Edgar Faure |
| Yerine gelen | Louis Mermaz |
| Görev süresi 9 Aralık 1958 - 20 Haziran 1969 | |
| Yerine geldiği | André Le Troquer |
| Yerine gelen | Achille Peretti |
| Fransa başbakanı | |
| Görev süresi 20 Haziran 1969 - 5 Temmuz 1972 | |
| Yerine geldiği | Maurice Couve de Murville |
| Yerine gelen | Pierre Messmer |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 7 Mart 1915 Paris, Fransa |
| Ölüm | 10 Kasım 2000 (85 yaşında) Paris, Fransa |
1947 ila 1995 yılları arasında Bordeaux belediye başkanlığı, üç kez Fransa Ulusal Meclisi Başkanlığı ve 1969 ila 1972 yılları arasında ise başbakanlık yaptı.
Biyografi
Pierre Delmas ve Georgette Barrouin'in oğludur, Lakanal Lisesinde öğrenim gördü Sceaux'da, Paris Hukuk Fakültesi'nden ve Paris Siyasal Bilgiler Okulu'ndan mezun oldu. Hukuk lisansını yapıp Kamu Hukuku ve Ekonomi Politik alanında eğitimini tamamladı. 1933'te, gazeteciliğe başladı.
Askeri yaşamı
II. Dünya Savaşı'nda Fransa'nın bağımsızlığı için Charles de Gaulle ile beraber hareket etti. 1944'te de Gaulle tarafından tuğgeneralliğe getirildi ve en genç general unvanı alan isimlerden oldu. Paris'in işgalden kurtulmasında çok büyük katkısı vardır. Ayrıca bu dönemde güvenlik amacıyla "Chaban" lakabını almış ve daha sonra Jacques Delmas adı Jacques Chaban-Delmas'a dönüşmüştür.
Siyasi Kariyeri
1946'da Gironde milletvekili seçildi ve bu görevini 1997'ye değin sürdürdü, ardından 1947-1995 arasında Bordeaux belediye başkanlığı, ve Fransız Milli Meclisi'nin başkanlığını 1958-1969, 1978-1981 ve 1986-1988 arasında sürdürmüştür.
Chaban-Delmas Avrupa Yerel Yönetimler Konferansı'nın oluşturulmasını sağladı, şu an bu kuruluş Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimleri Kongresi adı altında bir ortak örgüt olarak hâlen varolmaya devam ediyor ve Avrupa Konseyi'nin önemli bir kurumu haline gelmiştir. 12 Ocak 1957'den 24 Ocak 1960'a kadar bu kuruluşun başkanlığını da Chaban yürütmüştür.
Dördüncü Cumhuriyette birçok kez bakanlık yapmıştır.(1954'te ve 1955'te Ulaştırma ve Turizm Bakanlığı, 1954'te Konut Bakanlığı, 1956-1957 yılları arasında Devlet Bakanlığı, 1957-1958 yılları arasında Milli Savunma Bakanlığı)
Georges Pompidou'nun cumhurbaşkanlığı esnasında başbakanlık yaptı(1969-1972). 1974 yılında cumhurbaşkanlığı için aday oldu ancak gaullist çizgideki pek çok ismin liberal çizgideki Valéry Giscard d'Estaing'e destek vermesi sonucu, Chaban ilk turda ancak %15 oy alarak 3. oldu ve Giscard cumhurbaşkanlığına seçildi.
Jacques Chirac ve 43 milletvekili ile bazı bakanlar UDR'den istifa ettiler ve yeni parti kurdular (RPR) bu partiye katılanlar arasında Jacques Chaban-Delmas da yer aldı.
1978'de, RPR genel başkanı Jacques Chirac'ın mevcut meclis başkanı Edgar Faure'u desteklemesine karşın, Giscard'ın desteğini alarak 9 yıl aradan sonra tekrar Fransa Ulusal Meclisi'nin başkanı seçildi ve 1981 seçimlerine kadar bu görevini sürdürdü. 1986'daki seçimlerde Sosyalist Parti'nin birinci çıkmasına rağmen çoğunluğu sağlayamaması ve sağ partilerin Jacques Chirac'ın başbakan olduğu bir koalisyon kurup çoğunluğu ele geçirmeleriyle 1986-1988 arasında tekrar meclis başkanlığı yaptı; ancak François Mitterrand'ın 1988'de tekrar cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından meclisi feshetmesiyle beraber yeni milletvekilliği seçimlerinde solun mecliste tekrar çoğunluğu ele geçirmesi üzerine Chaban-Delmas'ın başkanlığı son buldu.
12 Kasım 1996 tarihli oturumda, Meclis'in de oybirliğiyle karar vermesi üzerine, Meclis Başkanı Philippe Séguin tarafından Jacques Chaban-Delmas'a onursal meclis başkanı unvanı verilmiştir ve 1997 seçimlerinde aday olmayarak meclise veda etmiştir.
Siyasi görevlerinin hepsi Akitanya bölgesi dahilinde olduğu için (Gironde milletvekilliği, Akitanya bölgesel konseyi başkanlığı, Bordeaux belediye başkanlığı) "Duc d'Aquitaine" (Akitanya dükü) olarak adlandırılmıştır.
Evlilikleri
1939'da Odette Hamelin ile evlenmiştir(daha sonra boşanmıştır) ve üç çocukları olmuştur:
- Clotilde (d. Ocak 1940)
- Christian
- Valérie
Marie-Antoinette Îon ile 23 Mayıs 1947'de evlenmiştir ve Îon'un 12 Ağustos 1970'te trafik kazasında ölümüne değin evlilik sürmüştür, bu evlilikten bir oğlu olmuştur: Jean-Jacques, (d. 6 Ağustos 1949) Jacques Chaban-Delmas 24 Eylül 1971'de Micheline Chavelet ile evlenmiştir.
Ölümü ve cenazesi
10 Kasım 2000 tarihinde kalp krizi geçirerek Paris'teki evinde ölmüştür. Les Invalides'deki törene Cumhurbaşkanı Jacques Chirac başkanlık etmiş, başbakan Lionel Jospin, senato başkanı Christian Poncelet, eski cumhurbaşkanı Valéry Giscard d'Estaing, eski başbakanlar Édouard Balladur, Édith Cresson, Pierre Mauroy, Alain Juppé maliye bakanı Laurent Fabius, eski meclis başkanı Henri Emmanuelli, Philippe Séguin, eski senato başkanı René Monory, pek çok sağ ve sol siyasetçiler ile çok sayıda kişi katılmıştır. Daha sonra Pyrénées-Atlantiques, Ascain'de toprağa verilmiştir.