Jean Gaston Darboux

Jean-Gaston Darboux FAS MIF FRS FRSE (14 Ağustos 1842 - 23 Şubat 1917), diferansiyel geometri ve analize önemli katkılarda bulunan Fransız matematikçi.[3] Darboux integrali adını ondan almıştır.

Gaston Darboux
Doğum Jean-Gaston Darboux
14 Ağustos 1842(1842-08-14)
Nîmes, Fransa
Ölüm 23 Şubat 1917 (74 yaşında)
Paris, Fransa
Defin yeri Montparnasse Mezarlığı (Cimetière du Montparnasse) (Division 19, SMALL cemetery)[1]
48°50′16″K 2°19′37″D
Milliyet Fransız
Vatandaşlık Fransa
Eğitim Ecole Normale Supérieure (–1866) (Paris)
Mezun olduğu okul(lar) École Normale Supérieure (Paris)
Tanınma nedeni
  • Darboux ilkesi
  • Darboux şeması
  • Darboux kübiği
  • Darboux türevi
  • Darboux denklemi
  • Darboux çerçevesi
  • Darboux integrali
  • Darboux net değişmezleri
  • Darboux dönüşümü
  • Darboux vektörü
  • Darboux problemi
  • Darboux teoremi
  • Darboux formülü
  • Christoffel–Darboux özdeşliği
  • Christoffel–Darboux formülü
  • Euler–Darboux denklemi
  • Darboux–Froda teoremi
  • Euler–Poisson–Darboux deklemi
Evlilik Célina Carbonnier
Çocuk(lar) Jean-Gaston Darboux, Lucie Darboux
Ödüller Poncelet Prize (1875), Grand Officer of the Legion of Honour (1910), Grand prix des sciences mathématiques (1876), Foreign Member of the Royal Society, Sylvester Medal (1916)
Kariyeri
Dalı Matematik, Geometri
Çalıştığı kurum Paris Üniversitesi
Tez Sur les surfaces orthogonales (1866)
Doktora
danışmanı		 Michel Chasles[2]
Doktora öğrencileri Émile Borel (1893), Élie Cartan (1894), Édouard Goursat (1881), Charles Émile Picard (1877), Thomas Joannes Stieltjes (1886), Gheorghe Țițeica (1899), Stanisław Zaremba (1889)[2]

Hayatı

Doğum belgesine göre 14 Ağustos 1842'de saat 01.00'de Fransa'nın Nîmes kentinde doğmuştur. Ancak, muhtemelen gece yarısı doğumundan dolayı, Darboux kendi doğum gününü genellikle 13 Ağustos olarak bildirmiştir, örneğin Légion d'Honneur için doldurulmuş formu.

Ailesi, ipek ve yün kumaş mağazası sahibi iş adamı François Darboux ve Alix Gourdoux idi. Gaston 7 yaşındayken babası öldü. Annesi ipek ve yün kumaş mağazası işini büyük bir cesaretle üstlendi ve çocuklarının iyi bir eğitim almaları konusunda ısrar etti. Gaston'ın Louis adında, neredeyse tüm hayatı boyunca Lycée Nîmes'de matematik öğretmenliği yapan küçük bir erkek kardeşi vardı.[4]

Nîmes Lisesi ve Montpellier Lisesi'nde okudu, ardından 1861'de École normale supérieure'de en iyi niteleyici olarak kabul edildi,[5] ve 1866'da orada doktora derecesini aldı. Michel Chasles yönetiminde yazdığı tezi Sur les surfaces orthogonales adındaydı. ENS'deki eğitimi sırasında Sorbonne Üniversitesi ve Collège de France'da dersler aldı.

Darboux, Ecole Normale öğrencisi olarak. CA. 1865

1870 yılında çağdaş matematikçiler tarafından "Darboux's Journal" olarak adlandırılan Bulletin des sciences mathématiques et astronomiques dergisinin kurucu ortağı oldu.

1872'de, terzi Charles Louis Carbonnier'in ve Marie Victorine Anastase Hènocq'un kızı, Beauvais'lı tuhafiyeci Amélie Célina Carbonnier (1848-1911) ile evlendi. O ve Célina'nın iki çocuğu vardı; Paris Kuşatması sırasında doğan ve daha sonra Marsilya'daki Fen Fakültesi'nde deniz zooloğu olan Jean-Gaston (1870-1921) ve Anaïs Berthe Lucie (1873-1970).[6]

Kadın eğitimcileri eğitmeyi amaçlayan ve rue d'Ulm'deki École normale supérieure ile paralel çalışan bir enstitü olan École normale supérieure de jeunes filles'ın 1880'deki kuruluşuna katıldı. İlk yöneticisi Julie Favre idi.[7]

1884'te Darboux, Académie des Sciences'a seçildi.

Darboux, geometri ve matematiksel analize birkaç önemli katkı yaptı (bkz. Örneğin, doğrusal PDE'ler). Henri Poincaré'in biyografi yazarıydı ve Joseph Fourier'in Seçilmiş Eserlerinin editörlüğünü yaptı.

Öğrencileri arasında Émile Borel, Élie Cartan, Émile Picard, Gheorghe Țițeica ve Stanisław Zaremba vardı.

1900'de Akademi'nin Matematik bölümünün daimi sekreteri olarak atandı.

1902'de Kraliyet Cemiyeti'ne seçildi; 1916'da Cemiyetten Sylvester Madalyası aldı. 1908'de Roma'daki Uluslararası Matematikçiler Kongresi'nde genel konuşmacı olarak yer aldı.[8]

Onuruna adı verilenler

Onun adını taşıyan birçok şey vardır:

  • Darboux ilkesi
  • Darboux şeması
  • Darboux kübiği[9]
  • Darboux türevi
  • Darboux denklemi
  • Darboux çerçevesi
  • Darboux integrali
  • Darboux net değişmezleri
  • Darboux[10] veya Goursat problemi[11]
  • Darboux dönüşümü
  • Darboux vektörü[12]
  • Darboux problemi
  • Simplektik geometri'de Darboux teoremi
  • Gerçel analiz'de Darboux teoremi, Orta değer teoremi ile ilişkilidir.
  • Darboux formülü[13]
  • Christoffel–Darboux özdeşliği[14]
  • Christoffel–Darboux formülü[15]
  • Euler–Darboux denklemi[16]
  • Darboux–Froda teoremi
  • Euler–Poisson–Darboux deklemi[17]

Çalışmaları

Makaleler ve raporlar (eksik liste)

Kitaplar

1873. Sur une classe remarquable de courbes and de faces algébriques and sur la théorie des imaginaires. Gauthier-Villars.

Darboux'nun yüzeylerin diferansiyel geometrisine katkısı, 1887 ile 1896 arasında yayınladığı dört ciltlik çalışma koleksiyonunda görülür; bu metinlere erişim için aşağıdaki bağlantılara bakın.

1887–96. Leçons sur la théorie générale des surfaces et les applications géométriques du calcul infinitésimal. Gauthier-Villars:

1898. Leçons sur les systèmes orthogonaux et les coordonnées curvilignes. Tome I. Gauthier-Villars.[18]

Ayrıca bakınız
  • Zarf teoremi

Notlar
  1. Jean-Gaston Darboux's Grave
  2. Mathematics Genealogy Project'te Jean Gaston Darboux
  3. Eisenhart, Luther P. (1918). "Darboux's contribution to geometry". Bulletin of the American Mathematical Society. 24 (5): 227-237. doi:10.1090/s0002-9904-1918-03052-8. MR 1560051.
  4. "Enfance des célébrités contemporains: Gaston Darboux". March 1913.
  5. "Former Fellows of the Royal Society of Edinburgh" (PDF). 24 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
  6. Roland Brasseur – Dictionnaire des professeurs de mathématiques en classe de mathématiques spéciales – 7 mai 2015 https://pdfkul.com/darboux-rb-dico-prof-spes-20150507pdf_59d309be1723dde389357150.html
  7. Biographie de Gaston Darboux by Marianne Durand at Lycée Professionnel Gaston Darboux https://www.lyc-darboux-nimes.ac-montpellier.fr/l-etablissement-en-pratique/biographie-de-gaston-darboux
  8. "ICM Plenary and Invited Speakers since 1897". International Congress of Mathematicians. 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  9. Darboux Cubic -- from Wolfram MathWorld at mathworld.wolfram.com
  10. Darboux Problem -- from Wolfram MathWorld at mathworld.wolfram.com
  11. Goursat Problem -- from Wolfram MathWorld at mathworld.wolfram.com
  12. Darboux Vector -- from Wolfram MathWorld at mathworld.wolfram.com
  13. Darboux's Formula -- from Wolfram MathWorld at mathworld.wolfram.com
  14. Christoffel-Darboux Identity -- from Wolfram MathWorld at mathworld.wolfram.com
  15. Christoffel-Darboux Formula -- from Wolfram MathWorld at mathworld.wolfram.com
  16. Euler-Darboux Equation -- from Wolfram MathWorld at mathworld.wolfram.com
  17. Euler-Poisson-Darboux Equation -- from Wolfram MathWorld at mathworld.wolfram.com
  18. Lovett, Edgar O. (1899). "Review: Leçons sur les Systèmes Orthogonaux et les Coordonnées Curvilignes, Tome I, by Gaston Darboux". Bulletin of the American Mathematical Society. 5 (4): 185-202. doi:10.1090/s0002-9904-1899-00584-6.

Kaynakça
  • "Darboux, Jean-Gaston". Biographical Dictionary of Mathematicians. Charles Scribner's Sons. 1991.
  • Lebon, Ernest (1910). Gaston Darboux. Gauthier-Villars.
  • Fourier, Joseph (1888–1890). Œuvres de Fourier. Paris: Gauthier-Villars. ISBN 2-05-100578-8.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.