John A. Macdonald

John A. Macdonald
John A. Macdonald
Kanada başbakanı
	Görev süresi; 1 Temmuz 1867 - 5 Kasım 1873
Hükümdar	Victoria
Yerine geldiği	Yeni makam
Yerine gelen	Alexander Mackenzie
	Görev süresi; 17 Ekim 1878 - 6 Haziran 1891
Hükümdar	Victoria
Yerine geldiği	Alexander Mackenzie
Yerine gelen	John Abbott
Kişisel bilgiler
Doğum	11 Ocak 1815; Glasgow, İskoçya
Ölüm	6 Temmuz 1891 (76 yaşında); Ottawa, Ontario
Partisi	Muhafazakâr
Evlilik(ler)	Isabella Clark (1843–1857) ve Agnes Bernard (1867–1891)
Çocuk(lar)	John Alexander ve Hugh John (Isabella'dan)
Mesleği	Avukat
Dini	Presbiteryen, sonra Anglikan
İmzası

John Alexander Macdonald (11 Ocak 1815, Glasgow - 6 Haziran 1891, Ottawa), Kanada Dominyonu'nun ilk başbakanı (1867-1873, 1878-1891). Kanada'nın William Lyon Mackenzie King'dan sonra en uzun süre başbakanlık yapan politikacısıdır. Dominyonun kuruluş dönemini izleyen gelişme sürecine önderlik etmiştir.

Avukatlık kariyeri ve 1837 isyanı

1820'de ailesiyle birlikte İskoçya'dan Kingston'a (bugün Ontario'da) göç etti. 1836'da baroya kabul edildi. Bir süre sıkıcı bulduğu ticari davalara baktıktan sonra ceza davalarına girmeye başladı. 8 yasinda bir kiza tecavüz ettigi suclamanan birisini, ardindan arkadasini vurdugu iddia edilen birini savundu ve eglenceli ve juriyi etkilemeye dönük savunma yöntemi ilgi cekti.[1] 1837'de patlayan isyan Macdonald'in avukatlik kariyerinde bir sicrama yaratti. Macdonald liberal ilkeleri için mücadele etmekten kacinmayan ama muhafazakâr biri olarak tanindi.[2] Macdonalds, İngiliz kolonyalistlerine karşı savaşan ve sınırı geçip yakalanan ve vatana ihanet suçlamasıyla yargılanan 8 isyancıyı savunmayı üstlendi. Daha sonra 15 politik mahkûmun cezaevinden kaçmasına yardım ettiği icin yargılanan John Ashley'in danışmanlığını yaptı.

Politik kariyeri ve başbakanlık dönemi

İngiliz parlamentosu'nun 1840'ta kabul ettiği Birlik Yasası'yla Yukarı ve Aşağı Kanada'yı Batı Kanada (bugün Ontario) ve Doğu Kanada (bugün Québec) eyaletlerinden oluşan tek bir koloni olarak birleştirmesinden sonra, 1844'te Kingston'da Muhafazakâr Parti'nin adayı olarak Kanada Yasama Meclisi'ne seçildi.[1] Partisinin muhalefette olduğu 1848-1854 arasında Kanada'nın birleştirilmesini ve İngiltere'yle olan bağlarının pekiştirilmesini amaçlayan İngiliz Amerikası Birliği'ni güçlendirmek için çaba gösterdi.

Halkın reformlara yönelik desteğinin artması üzerine 1854'te Doğu Kanada'nın önderi George Etienne Cartier'yle bir koalisyon hükûmeti kurdu. Bu koalisyonun sonucunda doğan Liberal-Muhafazakâr Parti'nin başkanlığına getirilen Macdonald 1857'de de Kanada Eyaleti'nin başbakanı oldu.[3] Macdonald ve Cartier İngiliz Kuzey Amerikası'nda bir konfederasyon kurma tasarısını gerçekleştirmek amacıyla Haziran 1864'te başlıca muhalifleri olan George Brown'la aynı hükûmette bir araya geldiler. Prens Edward Adası'nın merkezi Charlottetown'da, Québec'te ve Londra'da toplanan konferansların ardından kabul edilen İngiliz Kuzey Amerikası Yasası'yla (1867) Kanada Dominyonu kuruldu. Dominyonun ilk başbakanı olan Macdonald'a aynı yıl Büyük Britanya İmparatorluğu'na hizmetlerinden dolayı K.C.B. (Knight Commander of the Bath) unvanı verildi.

Pasifik skandalı ve yeniden iktidara geliş

Macdonald'ın başbakanlığı sırasında dominyon, Manitoba (1870), Britanya Kolumbiyası (1871) ve Prens Edward Adasının da (1873) topraklarına katılmasıyla hızla genişledi. Macdonald, hükûmetin Pasifik Demiryolu sözleşmesiyle ilgili olarak rüşvet almakla suçlandığı 1873 Pasifik Skandalı nedeniyle görevinden istifa etmek zorunda kaldıysa da, beş yıl sonra yeniden başbakan oldu ve ölünceye değin bu görevde kaldı.

1878 genel seçimlerinin temel konusu izlenecek ticaret politikaları oldu. Liberaller serbest ticareti savunuyorlardı. Ama birkaç yıl süren bunalımdan sonra Macdonald'ın savunduğu korumacı ticaret politikası daha geniş bir destek bulmaya başladı. Macdonald yeniden iktidar olur olmaz bu politikayı hızla ve kapsamlı biçimde uygulamaya koydu. Ayrıca Pasifik Demiryolu'nun tamamlanmasına yardımcı oldu. Son yılları başta kuzeybatıda başlayan ayaklanma olmak üzere Kanada'nın birliğine yönelik tehditlere karşı mücadele etmekle geçti. Temel ilkesi her zaman Uluslar Topluluğu'na bağlılık ve ABD'den bağımsızlık olan Macdonald, İngiliz yurttaşı olarak doğdum; İngiliz yurttaşı olarak öleceğim biçimindeki açıklamasına sonuna değin bağlı kaldı.

Kaynakça

Richard Gwyn: The Man Who Made Us – The Life and Times of Sir John A. Macdonald. vol 1: 1815-1867. Random House Canada, 2007. ISBN 0-679-31475-X.
Donald Creighton: John A. Macdonald – The Young Politician vol 1: 1815–1867. The Macmillan Company of Canada Limited, Toronto 1952.
Phenix, Patricia (2006). Private Demons: The Tragic Personal Life of John A. Macdonald (1st hardcover ed.). Toronto: McClelland & Stewart. ISBN 978-0-7710-7044-0.

Siyasi görevi
Önce gelen Robert Baldwin	Batı Kanada Başsavcısı 1854–1862	Sonra gelen John Sandfield Macdonald
Önce gelen John Sandfield Macdonald	Batı Kanada Başsavcısı 1864–1867	Sonra gelen Ontario Başsavcılığı ve Kanada Başsavcılığı kuruldu
Önce gelen Sir Allan Napier MacNab	Kanada Eyaleti Ortak Başbakanı – Batı Kanada 1856–1858	Sonra gelen George Brown
Önce gelen George Brown	Kanada Eyaleti Ortak Başbakanı – Batı Kanada 1858–1867	Sonra gelen Kendisi (Kanada başbakanı olarak) Sir John Sandfield Macdonald (Ontario Premieri olarak)
Önce gelen Yok	Kanada Muhafazakâr Partisi Başkanı 1867–1891	Sonra gelen Sir John J.C. Abbott
	Kanada başbakanı 1867–1873	Sonra gelen Alexander Mackenzie
	Kanada Adalet Bakanı ve Başsavcısı 1867–1873	Sonra gelen Antoine Dorion
Önce gelen Alexander Mackenzie	Kanada Muhalefet Lideri 1873–1878	Sonra gelen Alexander Mackenzie
Önce gelen Alexander Mackenzie	Kanada başbakanı 1878–1891	Sonra gelen Sir John J.C. Abbott
Önce gelen David Mills	Kanada İçişleri Bakanı 1878–1883	Sonra gelen Edgar Dewdney
Önce gelen David Mills	Kanada Kızılderili İşleri Genel Komiseri 1878–1887	Sonra gelen Thomas White
Önce gelen Archibald Woodbury McLelan	Kanada Hükümdarlık Konseyi Başkanı 1883–1889	Sonra gelen Charles Carrol Colby
Önce gelen Thomas White	Kanada Kızılderili İşleri Genel Komiseri 1888	Sonra gelen Edgar Dewdney
Önce gelen Thomas White	Kanada İçişleri Bakanı 1888	Sonra gelen Edgar Dewdney
Önce gelen John Henry Pope	Kanada Demiryolları ve Kanallar Bakanı 1889–1891	Sonra gelen Mackenzie Bowell (Geçici)

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[Gwyn_2007-1] Richard Gwyn: The Man Who Made Us – The Life and Times of Sir John A. Macdonald. vol 1: 1815-1867. Random House Canada, 2007. ISBN 0-679-31475-X.

[2] Donald Creighton: John A. Macdonald – The Young Politician vol 1: 1815–1867. The Macmillan Company of Canada Limited, Toronto 1952.

[3] Phenix, Patricia (2006). Private Demons: The Tragic Personal Life of John A. Macdonald (1st hardcover ed.). Toronto: McClelland & Stewart. ISBN 978-0-7710-7044-0.