Kasserine Geçidi Muharebesi

Kasserine Geçidi Muharebesi II. Dünya Savaşı sırasında Tunus'ta 1943 yılı Şubat ayında gerçekleşmiş olan muharebedir. Kasserine Geçidi, Tunus'un orta bölgesindeki Atlas Dağları boyunca uzanan 3.2 km uzunluğunda bir geçittir. Generalfeldmarschall Erwin Rommel komutasındaki Afrika Korps birliklerinin sahne aldığı bu muharebe ABD Ordusunun Afrika kıtasında Mihver Devletleriyle ilk karşılaşmasıdır. Savaş deneyiminden yoksun ve iyi teçhiz edilmemiş ABD birlikleri büyük zayiat vermiş ve mevzilerinden 80 km geriye atılmıştır. Bu mağlubiyet ABD Ordusunun tarihindeki en büyük mağlubiyetlerden birisi sayılmaktadır.[1]

Kasserine Geçidi Muharebesi
II. Dünya Savaşı, Kuzey Afrika Cephesi
ABD birlikleri Kasserine Geçidinde ilerlerken, 26 Şubat 1943
Tarih 19–24 Şubat 1943 Bölge Kasserine Geçidi, Tunus Sonuç Mihver taktik zaferi
Taraflar
ABD Birleşik Krallık Özgür Fransa	Nazi Almanyası İtalya Krallığı
Komutanlar ve liderler
Lloyd Fredendall Kenneth Anderson	Erwin Rommel
Güçler
30.000 asker	22.000 asker
Kayıplar
10.000 ölü ya da yaralı	2.000 ölü ya da yaralı

Muharebenin ardından bünyesine yapılan İngiliz Ordu birliklerinin desteğiyle hızlı toparlanan ABD birlikleri yapılan çeşitli değişiklikler ve yeni komutan atamalarıyla[2] Mihver ilerleyişini durdurabilmiştir.

Arka planı

Tunus bölgesindeki askerî harekât (Ocak-Nisan 1943)

1942 yılı Kasım ayında Müttefikler hem Mihver Devletlerine karşı ikinci cepheyi açmak hem de Afrika kıtasının kuzeyinde sıkıştırmak amacıyla Cezayir ve Fas'a Meşale Harekâtı kapsamında asker çıkartmış ve bölgedeki Nazi işbirlikçisi Vichy Fransası birliklerini yenerak tutunmuştur. Yaklaşık aynı dönemlerde yapılan II. El-Alameyn Muharebesiyle de Naziler İngilizler tarafından Mısır önlerinden atılmıştır. Bu gelişmeler karşısında Nazi ve İtalyan birlikleri Sicilya'dan Tunus'a geçmiş ve direnişle karşılaşmaksızın bölgeyi denetimlerine almışlardır.

Bölgede Alman komuta yapısı Kuzey Afrika'da İtalyan Krallığının sömürgeci taleplerine uyumlu olacak şekilde Roma'daki Başkomutanlığa bağlıydı. Kuzey Tunus'da Generalfeldmarschall Hans-Jürgen von Arnim komutasındaki 5. Panzer Ordusu bulunuyordu. Güney Tunus'da ise Generalfeldmarschall Erwin Rommel'e bağlı Afrikakorps güney yönünden yaklaşmakta olan General Bernard Montgomery komutasındaki İngiliz 8. Ordusuna karşı bölgeyi korumaktaydı. Her iki Alman komutan da Roma'daki Generalfeldmarschall Albert Kesselring'e bağlıydı. Rommel, Libya'dan atıldıktan sonra ileri harekât için bir fırsat görmüş ve kuzeybatı yönünde bir harekât önerisinde bulunmuştu. Buna göre bölgedeki ABD Ordularının mevzileri kırılacak ve değerli hava alanlarıyla depolar ele geçirilecekti. Müttefiklerin 1. Ordusu muhasara altına alınacak, sonrasında ise doğudan gelen İngiliz birlikleri püskürtülecekti.[3]

Muharebe

Merkezi komuta heyetinden olur alan kuzeydeki von Arnim birlikleri 14 Şubat Sidi bou Zid bölgesindeki ABD birliklerine saldırır. ABD birliklerinin komuta heyetinden kaynaklanan koordinasyonsuzluğunu fırsat bilen Nazi birlikleri Faid Geçidinden ilerleyerek birbirinden ayrı Lessouda ve Ksiara Tepelerini savunan ABD birliklerini kuşatır. Diğer Alman unsurları da vadideki ABD zırhlı birliklerini saf dışı bırakır. Ertesi gün ABD birlikleri tarafından yapılan zırhlı birlik saldırısı da Stuka bombardıman uçakları ve Alman zırhlıları tarafından tamamen püskürtülür. Panik içinde geri çekilen ABD birlikleri Rommel'in cephesindeki Gafsa kasabasını da boşaltır ve Kasserine Geçidine giden hat savunmasız kalır. Von Arnim saldırıya devam etmek istese de Roma'daki Kesselring Rommel'in saldırıya devam etmesini ister. Rommel Kasserine Geçidinde ABD birliklerine darbe indirmek ister. 19 Şubat 1943 Naziler saldırıyı başlatır. Ağır bombardıman altındaki savunma mevzileri çöker, ABD birlikleri kontrolsüz şekilde geri çekilmeye başlar. İtalyan birliklerinin de katıldığı Alman saldırısında cephe hattı kolaylıkla yarılır ancak cephe hattının gerisinde özellikle Thala bölgesinde İngiliz birlikleri direniş üsleri kurmaya başlar ve tutunmayı başarırlar. Duruma acilen müdahale eden Müttefik Başkomutanı Dwight Eisenhower Fredenhall'ın yerine General Ernest Harmon'u atar. Ancak ABD komuta heyetinde ve cephe gerisinde moraller düşmüş, panik havası hakim olmuştu. Harmon gelmesiyle beraber direniş merkezlerini koordine etmeye çalışır ve Rommel'in ileri harekatının ivmesini düşürmeyi başarır. Dört gün boyunca cebri yürüyüşle cepheye gelen ABD topçu birliklerinin şiddetli ateşleri sonucunda 22 Şubat günü Alman birlikleri ilerlemeyi durdurmak zorunda kalır.[4]

Sonrası

Sidi bou Zid ve Kasserine Geçidi Muharebeleri ABD birliklerine ve komuta heyetine kuvvetlerin koordineli şekilde kullanılması, hava kuvvetlerinin kullanılması, eğitim ve tatbikat gerekliliği, komutanların sevk ve idare kabiliyetleri gibi konularda yapılan yanlışları çarpıcı şekilde göstermiştir. Bu muharebede ABD birliklerine karşı savaşan Nazi komutanlar ve birlikler bundan sonraki muharebelerde ABD birliklerini küçümseme hatasında bulunmuşlardır. Yenilgilerin ardından eğitimleri artıran ABD komuta heyeti savaşın gerçeklerine uygun taktikleri ve yaklaşımları benimseyen bir tutum takınmış, bu alanlarda gelişkin General Patton gibi komutanlara görev vererek başarı kazanmıştır.[4]

Galeri

• 
  İngiliz birlikleri
• 
  alman Tiger tankı
• 
  Esir alınan ABD askerleri
• 
  Rommel birlikleriyle konuşurken

Kaynakça

1. history.com sitesinde ilgili makale (İngilizce) 17 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir
2. Bölgeye atanan General George S. Patton bunlardan birisidir. Bakınız Tunus Harekâtı ile ilgili belge içinde s.18 (İngilizce) 17 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir
3. Air Defense Artillery dergisinden (İngilizce) 17 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir
4. America in WWII içinde ilgili makale (İngilizce) 17 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız

• Kuzey Afrika Cephesi