Kumpanya (film, 1975)

Kumpanya,[1] 1975 Yunanistan yapımı epik dönem filmdir. Özgün adı O Thiasos (O Θίασος) olan film uluslararası festivallerde ve İngilizce konuşulan ülkelerde The Travelling Players (Gezici Oyuncular) adıyla gösterime sunulmuştur.

Kumpanya
O Thiasos (Ο Θίασος)
"Kumpanya" (O Thiasos) filminin özgün İngilizce sinema afişi
Yönetmen	Theo Angelopoulos
Yapımcı	Lefteris Haronitis Christos Paliyannopoulos Giorgis Samiotis Stefanos Vlachos
Senarist	Theo Angelopoulos
Oyuncular	Eva Kotamanidou Aliki Georgouli Vangelis Kazan
Müzik	Loukianos Kilaidonis
Görüntü yönetmeni	Giorgos Arvanitis
Kurgu	Takis Davlopoulos
Stüdyo	Papalios Productions
Dağıtıcı	Artificial Eye (İngiltere) Movie Picture Enterprises(ABD)
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Politik dram, tarihi, savaş, dönem filmi
Renk	Renkli
Yapım yılı	1975
Çıkış tarih(ler)i	Temmuz 1975, Berlin Film Festivali 10 Nisan 1976, New York
Süre	230 dakika
Ülke	Yunanistan
Dil	Yunanca
Diğer adları	Kumpanya (Türkiye) O Thiasos (Ο Θίασος) (Yunanistan) Le Voyage des comédiens (Fransa) La Recita (İtalya) Die Wanderschauspieler (Batı Almanya) The Travelling Players (Uluslararası) The Journey of the Actors (Alternatif ad)

Yunan yönetmen Theo Angelopoulos'un hem senaryosunu yazdığı hem de yönettiği bu 4 saate yakın uzunluktaki destansı film, yönetmenin seyircisini yakın Yunan tarihine bir yolculuğa çıkardığı ve 1970'lerde tamamladığı bir üçlemenin ikinci filmidir. Bu üçlemeyi oluşturan diğer filmler ise, 1972'de çektiği '36 Günleri (Meres Tou '36) ve 1977'de tamamladığı Avcılar (Oi Kynighoi) adlı filmleridir. Üçlemeleriyle tanınan bir sinemacı olan Theo Angelopoulos'un uluslararası alanda tanınmasını, hatta ‘Auteur’ sinemacılar arasında yer almasını sağlayan üçlemesi budur[1] "Kumpanya", epik sinemanın en önemli örneklerinden biridir[2].

Gezici bir tiyatro kumpanyasının 1939 ve 1952 yılları arasında Yunanistan'da çıktıkları uzun turne sırasında uğradıkları her ada, köy ve kasabada Kadın Çoban Golfo adlı aynı kırsal oyunu sergilerlerken, gerçek hayatta kendi aralarında yaşadıkları birtakım olayların da klasik bir Yunan trajedisi olan Oresteia'yı andırması konu edilir. Bu bağlamda Yunanistan'ın çalkantılı yakın tarihine dramatik ve alegorik bir yolculuk yaparlar.[3][4] Bu tarih Alman işgalinin sürdüğü II. Dünya Savaşı yıllarından başlayıp, Kralcılar ve komünistler arasında geçen yıkıcı Yunan İç Savaşı'nı da içine alan süreyi kapsar. Brechtvari bir anlatım tarzıyla filmde zaman bir ileri bir geri sıçrar durur. Yunanistan'ın en eski tarihi (bir anlamda mitoloji) ile yakın tarihi (1939 - 1952 arası) arasındaki zamanda gidip gelmeler tiyatro aracılığıyla yapılır.

İlk gösterimi Temmuz 1975 tarihinde Berlin Uluslararası Film Festivali'nde yapılan "Kumpanya", bu festivalde İnterfilm ödülünü aldı. Ayrıca Cannes Film Festivali'nde FIPRESCI ödülünü alan filme İngiliz Film Enstitüsü (BFI) tarafından Sutherland ödülü de verildi. Film, aralarında kendi ülkesinin festivali olan Selanik Film Festivali'nde aldığı 6 ödülün de bulunduğu toplam 10 ödül kazandı.[5]

Konusu

"Kumpanya" bir kumsalda İngiliz askerlerini eğlendiriyor.

Bir grup gezginci oyuncu Yunanistan'ın kırsalındaki ücra bir köyün tenha tren istasyonunda trenden inerler. Buraya konusu kırsalda geçen "Çoban Kızı Golfo" adındaki popüler bir oyunu sergilemek üzere gelmişlerdir, zaten her gittikleri yerde konusu 19. yüzyılda geçen ve karşılıksız bir aşkı konu alan bu aynı erotik oyunu sergilemektedirler. İfadesiz yüzlerinden yorgunluk akan bu insanları birbirlerinden ayırmak oldukça zordur. Sadece Antik Yunan oyun yazarı Eshilos'un yazmış olduğu Oresteia trajedilerinden alınmış olan adlarıyla onları ayırt etmek mümkün olur (Örneğin babanın adı Agamemnon, kızının adı Elektra'dır)

Gezginci kumpanya Aegion kasabasına indiğinde yıl 1952'dir, Yunan İç Savaşı sona ermiş, hoparlör ve pankartlarla sağcı politikacı Mareşal Papagos'un propagandası yapılmaktadır, ancak yürüyerek otellerine yaklaştıklarında birden 1939'a, Alman işgali yıllarına dönmüşlerdir, bu kez hoparlörlerden Metaksas ve Goebbels'in propagandası duyulur, ama kumpanya elemanları hiç değişmemişlerdir. Bu epik filmde bir zaman bütünlüğü yoktur, film boyunca zaman bir ileri bir geri sıçrar durur.

Tanıklık ettikleri ve kronolojik sıra takip etmeyen bu yakın Yunan tarihi, Metaksas'ın faşist diktatörlük dönemi, İtalyanlarla savaş, Alman işgali yılları, kurtuluş, sağ ve sol arasında geçen Yunan İç Savaşı ve nihayet Yunan politikasına İngiliz ve Amerikalılar tarafından yapılan müdahale dönemlerini kapsar.

Gittikleri her yerde oyunları değişmez bir şekilde ya açılan ateşlerle veya cinayet ve tutuklamalarla ya da bir hava hücumuyla kesintiye uğrar. Ülkenin her köşesinde zulüm, göçler, açlık ve ölümle karşılaşırlar. Zaman zaman kibirli Müttefik askerleri tarafından alıkonarak onları eğlendirmeye zorlanırlar. Bazen dağlarda saklanan partizanların peşindeki kendi ülkesinin insanları tarafından hırpalanırlar. Ama onlar hiç bıkmadan usanmadan her köy ve kasabada aynı oyunu sergilemeyi sürdürürler. Adeta kendi ülkelerinin çalkantılı tarihinin konuk oyuncuları ya da isimsiz figüranlarıdırlar ve oradan oraya sürüklenirken bu tarihe tanıklık etmeye mahkûm olmuş gibidirler.

Bütün bunlar olurken kumpanyadaki oyunculardan bir genç kadın (Elektra), babasının (Agamemnon) ölümünden sorumlu tuttuğu annesinden (Clytamnestra) intikam almak için çareler aramaktadır. Amacına erişmesi için ona bir direnişçi olan erkek kardeşi (Orestes) yardımcı olacaktır. Ana öyküyle paralel seyreden bu alegorik yan öykü de Klasik Yunan Trajedisi Oresteia'yı andırır.[3][4][6]

Oyuncu Kadrosu

Filmin soundtrack albümü.

Aktör/Aktris	Rolü
Eva Kotamanidou	Elektra
Aliki Georgouli	Clytamnestra, Elektra'nın annesi
Vangelis Kazan	Aegisthus, hain amca
Stratos Pahis	Agamemnon, Elektra'nın babası
Maria Vassiliou	Chrysothemis, kızları
Petros Zarkadis	Orestes, direnişçi oğul
Kiriakos Katrivanos	Pyladis
Giannis Fyrios	Müzisyen
Nina Papazaphiropoulou	Yaşlı kadın
Alekos Boubis	Yaşlı adam
Grigoris Evangelatos	Ozan
Giorgos Tzifos
Kosta Stiliaris	Kumandan

Ödülleri

• 1975 - FIPRESCI, Cannes Film Festivali kapsamında.
• 1975 - Uluslararası Selanik Film Festivali'nde; "En İyi Film", "En İyi Yönetmen", "En İyi Senaryo", "En İyi Erkek Oyuncu", "En İyi Kadın Oyuncu" ve "Yunan Eleştirmenler Birliği Ödülü"
• 1975 - Berlin Film Festivali'nde "Interfilm Ödülü"
• 1976 - BFI (İngiliz Film Enstitüsü), "Yılın En İyi Filmi", "Sutherland Kupası"
• İtalyan Film Eleştirmenleri Birliği: 1970-80 Arasında Dünyanın En İyi Filmi
• FIPRESCI: Sinema Tarihindeki En Üstün Filmlerden Biri
• 1980 - Japon Film Akademisi: Yılın En İyi Yabancı Filmi
• Japonya: Sanatta Büyük Ödül "Kinema Junpo Ödülü"
• Brüksel: Altın Çağ Ödülü

[5]

Kaynakça

1. "Arşivlenmiş kopya". 15 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2009.
2. Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi Oğlak Yay. 2005. s. 737
3. "Arşivlenmiş kopya". 27 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2009.
4. http://www.allmovie.com/work/o-thiassos-155963
5. http://www.imdb.com/title/tt0073800/awards
6. http://www.imdb.com/title/tt0073800/plotsummary

Dış bağlantılar

• IMDb'de O Thiasos
• allmovie.com'da "O Thiassos"
• Theodoros Angelopoulos'un sinemasıyla ilgili bir yazı
• en:Oresteia Oresteia trajedi üçlemesi hakkında bilgi