Kuzey Doğu İngiltere
Kuzey Doğu İngiltere (İngilizce: North East England), Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesindeki 9 resmi yörel bölge'den biridir. Londra dışında bulunan diğer İngiltere bölgeleri gibi Kuzey Doğu İngiltere'de de seçilmiş bir bölge meclisi ve idaresi bulunmamaktadır.
| Kuzey Doğu İngiltere | |
|---|---|
 Bölgenin İngiltere'deki konumu | |
| Ülke | Birleşik Krallık |
| BK ülkesi | İngiltere |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 3.317 mil² (8.592 km²) |
| Nüfus (2011) | |
| • Toplam | 2,597,000 |
| Zaman dilimi | UTC±00.00 (BAZD) |
| • Yaz (YSU) | UTC+01.00 (BAYZD) |
Kuzey Doğu İngiltere bölgesi Northumberland, County Durham, Tyne ve Wear törensel kontluğundan ve (Kuzey Yorkshire kontluğunun parçası olan) Teesside'dan oluşur.
Bölgenin (2001 Nüfus Sayımı'na göre) nüfusu 2.515.442 kişi olup İngiltere'nin 9 bölgesinde 9. sıradadır.
Bu bölgede şerefsel "şehir" statüsü bulanan büyük yerleşkeler Durham, Newcastle upon Tyne ve Sunderland'dir; "şehir" statüsü olmayan büyük kentler ise Darlington, Gateshead, Hartlepool, Middlesbrough, Redcar, South Shields ve Stockton-on-Tees'dir. Bölgede Birleşik Krallık coğrafi şehirleşmiş büyük metropoliten bölgelerden olan "Teesside", "Wearside" ve "Tyneside" bulunur. Bunlardan en büyüğü Newcastle upon Tyne merkezli "Tyneside"dir ve nüfus itibarıyla Birleşik Krallık içinde şehirleşmiş büyük metropoliten bölgeler arasında 6. sıradadır.
Coğrafi konular
Genellikle "Kuzey Doğu İngiltere" bölgesinin kuzeyi ve batısı engebeli ve az nüfuslu olup doğuşu ve güneyinde ise şehirleşmiş ve sulanabilir tarıma elverişli alanlar bulunmaktadır. En önemli tepeler silsilesi "Cheviot Tepeleri" olup bunların yüksek zirvesi olan "Cheviot" 815 metre rakımlıdır.
Kuzey Doğu bölgesinin şehirleşmiş alanları önemli nehirler ağızlarında bulunan ve Sanayi Devrimi'nde çok önemli bölgesel sanayi merkezleri olan "Tyneside", "Wearside" ve "Teesside" metropolleridir. Ama bunların yanında Kuzey Doğu İngiltere kırları ve doğa güzelliklerinin zenginlikleri ile de tanınmaktadır. Bunlar arasında "Northhümberland Milli Parkı"; bölgenin Kuzey Denizi sahilleri; bölgedeki kuzey Peninne Dağları; kara içinde kırsal vadiler olan "Teesdale" ve "Weardale" sayılabilir. Buolgenin büyük tarihsel önemi bölgede bulunan kalelerden açıkça görülür. Antik Romalı'lardan kalma Hadrian Duvarı, Durham Kalesi, Northhumberland sahilerinde bulunan Alnwick, Bamburgh, Dunstanburgh, Warkworth kaleleri bunlardan en önemlileridir ve bunlardan "Durham Kalesi" ve "Hadrian'ın Duvarı" İngiltere için UNESCO Dünya Mirası listesindedir. Bölgenin İngiltere'nin Hristiyanlık dinine katkısı da önemlidir. İngiltere'ye Hristiyanlığı getiren İrlandalı keşişlerin yerleştiği Lindesfarne Adası bu bölgededir. Durham Katedrali İngiltere için UNESCO Dünya Mirası listesindedir. Sunderland, Monkwearmouth'da bulunan Aziz Petrus Kilisesi (St. Peter's Church) ve Jarrow'daki Aziz Pavlus Kilisesi (St. Paul's Church) birlikte UNESCO Dünya Mirası listesine alınma namzetleridir.
Yerel idare
Northumberland, Tyne ve Wear, Durham County ve kısmen North Yorkshire törensel kontluktan oluşmaktadır. Günümüzde coğrafyacılar bu bölgede 4 ayrı "alt-bölge" bulunduğunu kabul etmektedirler:
- Durham Kontluğu (Darlington dahil)
- Northumberland
- Tyne ve Wear
- Teesside (1974-1994 döneminde "Clevaland Kontluğu"nun parçaları olan günümüzde North Yorkshire ve Durham Countytörensel kontluğu parçaları)
Kasım 2004'te yeni doğrudan doğruya seçimle kurulması öngörülen bir "Bölgesel Assemble" hakkında halk oyuna başvurulmuştur. Bu İngiltere'nin diğer Londra dışı bölgelerinde de yöresel assembleler kurulmasının halk oyuna sunulması için bir deneme mahiyetinde idi. Halk oylaması Kuzey Doğu İngiltere bölgesinde 696.519 oy (%78) aleyhte ve 197.310 oy (%22) lehte sonuç vermiştir. Bu halk oylamasında yöresel halkın çok büyük çoğunluğunun aleyhte olması nedeni ile hükûmette olan İşçi Partisi bundan sonra doğuya seçilmiş assemblelerle idare edilen bölgeler planlarını rafa kaldırmıştır.
Resmi yerel bölge olan Kuzey Doğu İngiltere'de şu yerel idare birimleri bulunmaktadır:
| Harita | törensel kontuluk | Tek seviyeli yerel idare | Metropoliten yerel idare borough/bölgeleri |
|---|---|---|---|
 | 1. Northumberland | ||
| Tyne ve Wear * | 2. Newcastle upon Tyne, 3. Gateshead, 4. North Tyneside, 5. South Tyneside, 6. Sunderland | ||
| Durham | 7. Durham | ||
| 8. Darlington | |||
| 9. Hartlepool | |||
| 10. Stockton-on-Tees (Tees Nehri kuzeyi) | |||
| North Yorkshire (part only) | 10. Stockton-on-Tees (Tees Nehri Güneyi) | ||
| 11. Redcar ve Cleveland | |||
| 12. Middlesbrough | |||
Not: * = "metropoliten kontluk"
Ekonomi
Kuzey Doğu İngiltere bölgesinin cari fiyatlarla gayrisafi toplam katma değer ve önemli sektörlerin gayrisafi katma değerlerinin gelişmesi şu tabloda gösterilir:[1]
| Yıl | Bölgesel Gayrisafi Katma Değer (mil. £)[2] | Tarım (mil. £)[3] | Sanayi (£mil.)[4] | Hizmetler(mil. £)[5] | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kuzey Doğu İngiltere | |||||||
| 1999 | 27.437 | 225 | 9.104 | 18.106 | |||
| 2002 | 31.167 | 228 | 9.416 | 21.433 | |||
| 2005 | 36.204 | 211 | 10.367 | 25.625 | |||
| 2007 | 40.916 | 278 | 11.120 | 28.250 | |||
Ulaşım
Ulaşım stratejisi ve politikası
Bir milli Birleşik Krallık ulaşım sistemi planlamasına katkı yapmak üzere Bölgesel Asemble'ler bölgede uzun dönemli ulaşım hakkında bir Bölgesel Ulaşım Stratejisi dokümanı hazırlamak için görevlendirilmişlerdir. Bu bölgesel planlar ülkenin tümü için "Highways Agency (Karayolları Kurumu" ve "Network Rail (Demiryolları Ağı)" tarafından hazırlanmış stratejik planların bölgesel kısımlarıyla koordineli olması gerekmektedir [6]
Bölge içinde ise stratejik planlama ile görevli yerel bölge idareleri kendi stratejilerini, politikalarını ve uygulama planlarını açıklayan yerel planlar hazırlamaları ve bu planların bölge planı ile koordineli olmasını sağlamaları için görevlendirilmişlerdir.
Demiryolu ulaşımı
Üniversiteler
Kuzey Doğu İngiltere'de bulunan 5 üniversite hakkında bazı bilgiler şöyle özetlenebilir:
| İsim | Kurulma tarihi | Coğrafi konumu | Kayıtlı toplam öğrenci | Rektör (Vice Chancellor) | Websitesi |
|---|---|---|---|---|---|
| Durham Üniversitesi | 1832 | Durham | 15,529[7] | Prof. Chris Higgins | www.dur.ac.uk22 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
| Newcastle Üniversitesi | 1834 - Tip ve Cerahi Okulu 1963 - Durham Universitesi'nde ayrilip bağımsız üniversite olamsi |
Newcastle upon Tyne | 19.700[7] | Prof. Chris Brink | www.ncl.ac.uk |
| Northumbria Üniversitesi | 1894 - Rutherford College of Technology 1969 - Newcastle Politeknik 1992 - "Northumbria Universitesi" adıyla kralice beratıyla üniversite statüsü |
Newcastle upon Tyne | 29.850[7] | Prof. Andrew Wathey | www.northumbria.ac.uk24 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
| Sunderland Üniversitesi | 1901 - Sunderland Technical College 1969 - Sunderland Politeknik 1992 - "Sunderland Universitesi" adıyla kralice beratıyla üniversite statüsü |
Sunderland | 20.325[7] | Prof. Peter Fidler | www.sunderland.ac.uk2 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
| Teeside Üniversitesi | 1929 - Constantine Technical College 1969 - Teeside Politeknik 1992 - "Teeside Universitesi" adıyla kralice beratıyla üniversite statüsü |
Middlesborough | 29.285[7] | Prof. Graham Henderson | www.dur.ac.uk |
Kaynakça
- "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 14 Kasım 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2011.
- Yuvarlama yapıldığı için toplam değişik olabilir
- Avcılık ve ormancılık hasılalarını da kapsar
- Enerji üretimi ve inşaat hasılasını da kapsar.
- Finans sektörü hizmetlerini dolaylı olarak kapsar.
- "Regional Transport Strategy: the National Picture". Government Office for the North East. 21 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2009.
- "Table 0a - All students by institution, mode of study, level of study, gender and domicile 2006/07". Higher Education Statistics Agency. 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (Microsoft Excel spreadsheet) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2008.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Kuzey Doğu için bilgi dosyası (İngilizce)
- Kuzey Dogu Hükümet Ofisi resmi sitesi (İngilizce)
