Lapa, Giresun
Lapa, Giresun ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
| Lapa | |
|---|---|
| Ülke |
 |
| İl | Giresun |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| • Toplam | 568 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (UDAZD) |
| İl alan kodu | 0454 |
| Posta kodu | 28000 |
Tarihçe
Oğuz Çepni Türkmenlerinden oluşmaktadır.
Lapa köyü, 1486 yılı kayıtlarında 8 haneden oluşan toplam vergisi 130 akçelik küçük bir köydür. Lapa ile birlikte 3 haneli ve 140 akçe vergisi olan Kara İsa Köyü de Çepni beylerinden Ali Ağa oğlu Emir ağanın tımarı olarak yazılmışlardır. (F. Sümer, Tirebolu s.59)
Bu beylerin üzerine kayıtlı başka da bir yer olmadığına göre muhtemelen bu köylerden birinde oturmaktadır. Her iki köyün de nüfusunun azlığı buraların iskana yeni açılmış olabileceği ihtimalini güçlendirmektedir. 1515 tarihinde Lapa Köyü nüfus bakımından oldukça genişlemiş gözükmektedir. Vergi nüfusu 38 haneye yükselmiştir. Bu tarihte köy, Mehmet Bey oğlu Nuri Ali Bey’in tımarı kaydedilmiştir. Köşek Yaylası da bu beyin tasarrufu altındadır. Önemli bir OĞUZ ÇEPNİ TÜRKMEN beyi olduğu anlaşılan Mehmet Bey’in, Nur Ali Bey’den başka Budak Bey, Hasan Ali Bey ve Yar Ali Bey adında üç oğlu daha bulunmaktadır. Bu beylere de Çepni nahiyesi kapsamındaki köylerden tımar tahsisi yapılmıştır. Bu beylere de Çepni nahiyesi kapsamındaki köylerden tımar tahsisi yapılmıştır. Fatih’in, bölgeyi tam olarak Osmanlı idaresine katmasından sonra bu beyleri aşiretlerine bağlı birçok unsurla birlikte, devlete bağlamak için ya sipahi ya da müsellem kaydettirdiği bilinen bir konudur.
Bahsi geçen tarihte yapılan tespitlere göre Lapa Köyünde topraklı (bennak) olan hane sayısı 30, topraksız (caba) olan hane sayısı 8, yetişkin bekar erkek (mücerred) yazılmış olan nefer sayısı 9 ve hariç köyden gelmiş veya fazla toprak tasarruf eden reaya (zemini) sayısı 2, bunların sipahiye ödemekle yükümlü oldukları divani vergilerin toplam miktarı ise 2300 akçedir. Bu tarihte köyde 2 değirmek işletmesi ve 1 de doğan yuvası, yani avcı kuş yetiştiricisi bulunmaktadır. Bunların dışında köyde meskun olan bir de asker-çiftçi zümresi vardır. Yar Ali Bey oğlu Himmet’in tımarı kapsamında olan bu kişilerden (müsellem olanlardan) 2’si bennak, 1 neferi caba ve 1 neferi de mücerred yazılmış, bunların vergi hasılları ise 150 akçe şeklinde tespit edilmiştir. (Bu tarihte Lapa Köyü halkının tamamı Müslüman Türk’tür. Kalabalık olmaları nedeni ile burada hepsini zikretmemiz mümkün değildir. Ancak asker-çiftçi olanların adlarını şöyle zikredebiliriz; Rasul oğlu Ali, kardeşi İbrahim, Mehmet oğlu Veli, kardeşi Uğurlu Bkz TTD 52, S.645) Bu rakamlar 1530 tarihinde yapılmış olan mücmel kayıtta da aynen tekrarlanmıştır.
Buna göre XVI. Yüzyılın ilk çeyreginde Lapa Köyünde, müsellemleri ile birlikte 32 hane bennak, 9 hane caba, 10 nefer mücerred ve 2 de zemini vergi yükümlüsü kişi bulunmaktadır. Bunların tamamından alınan vergi miktarı ise, 2450 akçedir. (BOA, TTD 387, S.749) Köy halkının, ana geçim kaynağı çevre köylerde olduğu gibi tarım ve hayvancılıktır.
1554 tarihli mufassal tahrir defterinde Lapa Köyü halkının iki gruba ayrıldığı görülmektedir. Bunlar, hiçbir vergi muafiyeti olmayan reaya zümresi ve askeri hizmetler karşılığında kendilerinden toprak temlik edilmiş, kısmen vergi muafiyeti olan müsellim zümresidir. Söz konusu reaya zümresinden 27 neferi bennak, 31 neferi caba, 16 nefer mücerred ve 3 nefer hariç köyden gelip toprak tasarruf eden zemini olarak tespit edilmiştir ki, Seydi oğlu Bekir topraklı reaya yazılırken, İbrahim oğlu Ali ile Ali oğlu Halil’in konumları belirtilmemiştir. Bunlar arasında değirmen işleten ve kuş yetiştiren olduğu ifade edilmiştir. İkinci zümreden, yani müsellem yazılmış olanların Ali oğlu İbrahim bennak hane, Mehmet oğlu Veli ile oğlu Hacı caba hane, kardeşi Ömer ise mücerred kaydedilmiş kişilerdir. Bunlar arasında gayri Müslim kökenli isim yoktur. Bu köyün tarihinde köyün Küçükgeriş adıyla yazılmış olan yerinde bir adet değirmek işletildiği ifade edilmiştir. (BOA, TTD 288, S.744)
Giresun kazası şeriyye mahkemesi tutanaklarında, Lapa Köyü bu kazanın idari alanı içinde gösterilmiştir. (GŞS 1410, S.136: - 1411, S.1; Aynı kayıtlardan bu köye ait bazı ailelerin geçmişine ilişkin önemli ayrıntılar da elde etmek mümkündür. Buna göre adı geçen bazı aileler: imamoğulları(tumbalar),karanlar(gabalu),Zor Ali oğlu – Sülayman b. Mehmet, zevcesi Emine binti Hasan, oğlu Fevzi. Durmuş oğlu – Mehmet b. Ali b. Abdullah, zevcesi Emine b. Mehmet, Oğulları Hasan, Memiş ve Salih, kızları Gülsüm, Hatice ve Güllü)
Adı geçen sicillerde Lapa Köyündeki caminin adı Hacı Hüseyin Cami olarak anılmakta ve imam Mustafa oğlu Hasan Halife’nin 1874 yılında vefat ettiği, geriye kalan oğulları Ali (D.1280/1863), Mustafa (D.1291/1874 ve Timur (D.1272/1855) arasında en büyük oğlu Timur’un imamlık görevine getirildiği ifade edilmektedir. (GŞS. 1404, S.312)
www.lapakoyu.com - - www.lapakoyu.com - - www.lapakoyu.com
BOA: Başbakanlık Osmanlı Arşivi TTD: Tapu Tahrir Defteri GŞS: Giresun Şer’iyye Sicilleri
Coğrafya
Giresun merkezine 17 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 568 |
| 1997 | 525 |