Lena Sütunları

Lena Sütunları, (Rusça: Ле́нские столбы́, tr. Lenskiye Stolby; Yakutça: Өлүөнэ туруук хайалара) Doğu Sibirya bünyesinde Yakutistan özerk cumhuriyeti'nde Lena Nehri kıyısında yer alan doğal bir oluşumdur. Sütunların yüksekliği 150-300 metre arasında değişmekle beraber, Kambriyen dönemlerinde oluştuğu düşünülmektedir. Lane Sütunları, 2012 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesine alınmıştır.[1]

Lena Sütunları Doğal Parkı
UNESCO Dünya Mirası
Konum  Rusya, Yakutistan
Kriter Doğal: viii
Referans 1299
Tescil 2012 (36. oturum)
Bölge Asya-Pasifik

Kireç taşından oluşan bu sütunlar, tektonik olarak Sibirya havzası içeresinde yer alır.

Lena Sütunları Doğal Parkı

Rusya'nın kuzeydoğusundaki Yakutistan Özerk Cumhuriyeti'nde Lena havzasında bulunan anıtsal sütunların korunması adına Yakutistan yönetimi 1995'te bölgeyi doğal park ilan etmiş ve koruma altına almıştır. Jeolojik olarak çok önemli bir mirasa ve öneme sahip olan alan 2012 yılında Unesco dünya mirası listesine alınmıştır. Bugün 13870 km^2'lik devasa alan hem bilimsel hem de turizme yönelik ilginin konusu olmaktadır.[2]

Jeoloji

Lena sütunları Sibirya platformunun güneydoğu köşesindeki Aldan antiklinalinin kuzey kısmında yer alır. Neoproterozoyik'ten geç Paleozoyik döneme kadar Sibirya platformu izole bir jeolojik birim yani kratondu ve o dönemlerde alçak enlemlerde bulunuyordu. Bu süre zarfında günümüz Altay-Sayan kıvrım kuşağı sınırlarını oluşturan karalarla çarpıştı. Çevrenin jeolojik çözülenmesi Neoproterozoyik-Mezozoyik ardalanmasının yüzlek vermesiyle incelenebilmektedir. Alanın çoğu 2 dereceden az eğimli olup en yaygın tabakalar denizel karbonat kayalarınca temsil edilen Ediacara ve Kambriyen yaşlı birimlerdir. Ordovisyen ve Silüryen tabakalarsa Jura dönemindeki deniz seviyesi yükselmesi ve Jura öncesi dönemdeki kıtasal yükselme sonucu neredeyse yok olmuştur. Bu alanın Jura dönemi dinozor kalıntıları da içeren sığ denizel ortam ve kıtasal silisiklastik kayalarca temsil edilir. Jura dönemindeki düşük tektonik aktivite de muhtemelen sibirya platformu'nun verkhoyansk-chukchi kıvrım kuşağı karalarıyla çarpışması neticesinde gerçekleşmiştir ve bazı dayk girişimleri görülür, ancak bu dayk sistemleri erken paleozoyik tabakaları kesmemektedir. Senozoyik (66 milyon yıl önce-günümüz) tabakalar ise genel olarak pleyistosen çökellerce temsil edilir. bu çökeller kalıcı donmuş ve mamut fosilleri içeren çökellerdir. Buzul sonrası holosen çökeller ise alüvyon, göl, bataklık ve rüzgar çökelleri barındırır. Lena nehir havzası ilk olarak geç neojen döneminde şekillenmeye başlamıştır. Bugünkü sütunsal morfolojiyi ise Pleyistosen döneminde almıştır. günlük sıcaklık farklılığı ve karstik boşluklardaki suyun donma-çözünme mekanizması bu yapıların oluşma nedenidir. Lena havzası'nın en temel tabakaları kambriyen yaşlı birimlerdir ve bu denizel karbonatlı çökeller kambriyen patlamasının izlerinin sürülebildiği bir fosilli kayalardır. zemin karst fenomeni erken kambriyen yaşlıdır ve 400-500 metre tabaka kalınlığı verirler. kuru ve arktik iklim özellikleri gösteren plato üzerinde yer alan karst sistemi düşük yağış miktarına rağmen bölgede yaygındır.[3]

Turizm
Lena Sütunlarının başka görünüşü

Ziyaretçilerin, Yakutsk şehrinde yer alan herhangi bir tur şirketi ile irtibata geçildiği zaman, nehirde bu sütunları görme şansı vardır. Bu bölge, Limnoloji ile uğraşanlar bilim insanları başta olmak üzere, ekoturizmciler için de ilgi odağıdır. Ayrıca, Baykal Gölünden, yaklaşık 1,400 km uzakta olmasından ötürü, bazı tur rehberlerinin ziyaretçileri Baykal Gölünden Lena Sütunlarına götürebilmeleri de mümkündür. Doğal olarak en yüksek turist rakamlarına yaz aylarında ulaşan bölgede en verimli sezonda 14.500 turist bulunuyorken; kışın da bu sayılara ulşamanın planlamaları yapılıyor. Sıcaklıkların oldukça düşük olduğu şubat-nisan arası sezonun da turizme kazandırılması çalışmaları yoğunlaştırılmıştır.[4]

Galeri

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 3 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2016.
  2. Editors of UNESCO, Editors of UNESCO. "Lena Pillars Nature Park". www.unesco.org. UNESCO. 5 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020.
  3. Editors of UNESCO, Editors of UNESCO. "LENA PILLARS NATURE PARK" (PDF). www.unesco.com. UNESCO. 22 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020.
  4. Editors of TASS, Editors of TASS. "Lena Pillars in Yakutia to welcome tourists all year round". www.tass.com. TASS. 5 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.