Mâlik el-Eşter
Mâlik bin el-Hâris bin Abdiyağûs bin Mesleme el-Eşter (Arapça: مالك الأشتر), Yemenli Arap komutan. Cemel ve Sıffın Savaşlarında Ali'nin yanında yer almıştır. Suriye ve Irak cephelerinde savaşmıştır. Yermük Muharebesi'nde bir gözünü kaybettiği için 'göz kapağı ters çevrilmiş' anlamına gelen el-Eşter lakabıyla tanınmıştır.
Mâlik el-Eşter | |
---|---|
Mâlik'in kabri. | |
Ölüm |
658 Mısır |
Milliyet | Yemenli |
Hayatı
Doğum tarihi bilinmemektedir. Yemen'in Mezhic kabilesinin Neha kolundandır. Muhammed'in ölümünden önce Müslüman olduğu halde onu göremediği için sahabe değildir.[1][2][3] Bizans'a karşı Ebu Ubeyde bin Cerrah kumandanlığında yapılan savaşlarda yer almıştır. Sonradan Kufe'nin nüfuzlu kişilerinden biri olmuştur. Osman zamanında halkı halifeye karşı isyana teşvik ettiği suçlamasıyla Şam'a sürgüne gönderilmiştir. Daha sonra Muaviye Kufe'ye geri göndermiştir. Halkı isyana teşvik etmesi devam edince Humus'a tekrar sürgün edilmiştir. Osman'ın evini kuşatan asiler arasında yer almıştır. Bazı kaynaklarda ölümünde dahli olduğu belirtilir.[4]
Ali halife seçilince ona biat etmiştir. Hatta bazı muhalif kimseleri biat etmeleri için zorlamıştır. Ali'nin safında Cemel, Sıffin ve Nehrevan Savaşlarında önemli görevler üstlenmiştir. Sıffin Savaşı'nda Muaviye'nin ordusunu yenmek üzere iken Amr bin As'ın hilesi neticesinde savaşın durdurulmasına karşı çıktı ancak Ali'nin isteği üzerine geri çekildi. Hakem Olayı'nda Ali adına hakem olması teklif edilmiş ancak Osman'ın öldürülmesine karıştığı için bu teklif reddedilmiştir. Muhammed bin Ebu Bekir'in yerine Mısır'a vali tayin edilmiştir ancak yolda Muaviye tarafından zehirletilmiştir.
Ali tarafından kendisine "seyfullah" unvanı verilmiştir. Cengaverliğinin yanı sıra iyi bir şair ve hatiptir. Ömer, Ali, Halid bin Velid ve Ebu Zer el-Gıfârî'den hadisler nakletmiştir.
Kaynakça
- İbn Sa‘d, Tabakât, VI, 213
- İbn Hacer, Tehzîbu’t-Tehzîb, X, 10
- el-Mizzî, Ebu'l-Haccâc Abdurrahman b. Yûsuf (742/1342), Tehzîbu’l-Kemâl fî Esmâi’r-Ricâl, I-XXXV, nşr. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut 1400/1980, XXVII, 128.
- Abdülkerim Özaydın, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 11, sayfa: 486-487