Yermük Muharebesi

Yarmuk Muharebesi ya da Yermük Muharebesi (Arapça: معركة اليرموك‎ - okunuşu Yarmuk, Yarmuq ya da Hieromyax), Halid bin Velid komutasındaki İslam ordusuyla Bizans İmparatorluğu'nun Yermük'te yaptığı, Arap-Bizans savaşlarının en büyük muharebesidir.

Yermük Muharebesi
Arap-Bizans savaşları
Savaşın yapıldığı alan.
Tarih 15-20 Ağustos 636 Bölge Yermük Nehri yakınları 32.81411°K 35.95482°D Sonuç Kesin Müslüman zaferi
Taraflar
Raşidun Halifeliği	Bizans İmparatorluğu Gassaniler
Komutanlar ve liderler
Halid bin Velid Ebu Ubeyde bin Cerrah Amr bin Âs Khawlah bint al-Azwar Şurahbil bin Hasene Yezid bin Ebu Süfyan Al-Qa'qa' ibn 'Amr al-Tamimi Amru bin Ma'adi Yakrib Iyad ibn Ghanm Dhiraar bin Al-Azwar Abdul-Rahman ibn Abi Bakr.[1][2]	Herakleios
Güçler
46.000	240.000
Kayıplar
3.000	120.000

Muharebenin başlangıcı

Ebubekir, Halid bin Velid'i Irak'ın fethiyle görevlendirdikten sonra, Güney Suriye ve Lübnan civarı için ayrı bir ordu hazırlamaya başlamıştı. Ebubekir, Hicret'in 12. yılının sonlarına doğru komutan olarak Amr bin Âs, Ebu Ubeyde bin Cerrah, Şurahbil bin Hasene ve Yezid bin Ebi Süfyân seçmişti. Seçilen komutanlardan her biri, Yermük'a istediği yoldan gidecekti.

Dönemin Bizans İmparatoru Herakleios, İslam ordusunun Şam'a saldıracağını duyunca Humus'a giderek savaş hazırlıklarına başlamıştı. Ayrıca Herakleios, İslam ordusunu dört komutanın yöneteceğini öğrenince onlarla ayrı ayrı savaşacağını düşünmüştü ve bu düşüncesinden memnun kalmıştı. Çünkü Bizanslılar, her birliğe karşı birkaç kat fazla askerle karşı çıkacak kadar güçlüydüler.

Bizanslılar'ın planını öğrenen İslam komutanları aralarında mektupla haberleşmişlerdi. Amr bin Âs, tek cephede savaşılacağının uygun olduğunu belirtmişti ve diğer komutanlar da bu görüşü benimsemişlerdi. Bu durumu Ebubekir'e bildirdiler ve Ebubekir, bu fikrin mantıklı olduğunu belirtip savaş yeri olarak Yermük'ü seçmişti.

Savaş

İslam ordusunun Yermük'ta toplandığını öğrenen Herakleios, komutanlarına haber vererek ordunun Yermük'ta toplanmalarını emretti. Böylece Bizans ordusu 240.000 kişi olmuştu. Bu sırada Ömer, Irak'ta galip gelen Halid bin Velid'e de Yermük'taki orduya katılmasını emretti ve onu başkomutan olarak atadı. İslam ordusu, Halid bin Velid'in yönetimindeki kuvvetin Yermük'teki orduya katılmasından sonra 46.000 kişiye ulaşmıştı.

İslam ordusunun dört komutanla yönetildiğini bilmeyen Halid bin Velid, savaş alanına girdiğinde İslam ordusunun dört ayrı komutanla farklı cephelerde savaşa hazırlandığını, buna karşın Bizans ordusunun tam bir savaş düzeni içinde hazırlandığını fark etti. Bu durumu gören Halid bin Velid, diğer dört komutana yanlış savaş düzeni kurduklarını, yenilirlerse bir daha kendilerine gelemeyeceklerini ve her komutanın kendi birliğini değil tüm İslam ordusunu yönetmesi gerektiğini anlattı.

Halid bin Velid, orduyu alışılmışın dışında bir düzene soktu. Birlikleri her biri biner kişiden oluşan 38 bölüğe ayırdı. Halid bin Velid, merkezde 18, sağda ve solda da onar birlik bıraktı. Merkez bölüğü Ebu Ubeyde ve Şurahbil, sağ kanadı Amr bin As ve sol kanadı da Ebu Süfyan komutasına verdi.

Savaş günü Halid bin Velid, askerleriyle düşmana hücum etmeye başladı. Bu ani taarruz karşısında Bizans ordusu ne yapacağını şaşırdı. Bizans kuvvetleri, savaş alanının dışına kaçmaya başladılar. Fırsatı değerlendiren İslam ordusu, Bizans piyadeleri üzerine toplu hücuma geçtiler. Bu hücum, Bizans ordusuna ölüm darbesi oldu. Vakusa Vadisi'ne doğru gerilemeye başlayan Bizanslılar, birbirlerini çiğneyerek hendeklere döküldüler. Bazı kaynaklara göre 120.000 küsur Bizanslı ve 3.000 küsur Müslüman hayatını kaybetti.

Muharebenin sonucu

Savaş sonucu, Irak, Şam, Lübnan ve Suriye civarı Müslümanlar'ın eline geçti.

Kaynakça

1. Islamic Conquest of Syria A translation of Fatuhusham by al-Imam al-Waqidi Translated by Mawlana Sulayman al-Kindi pp. 352–53 "Archived copy". 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2013.
2. Hadrat 'Umar Farooq by Prof. Masud-ul-Hasan, Islamic Publications Ltd 13-E, Shah Alam Market, Lahore, Pakistan