Mısır'da Kapitülasyonların Kaldırılmasına İlişkin Büyük Britanya ve İsveç Arasında Anlaşma

8 Temmuz 1921'de Stockholm'deki İngiliz ve İsveç hükûmetleri arasında, İsveç vatandaşları ile Mısır'daki mahkeme sistemi arasındaki yasal ilişkileri düzenlemek amacıyla bir anlaşma imzalandı. Kanun hükümleri gerektirmediğinden dolayı bu anlaşma için onaylar değiştirilmedi ve 19 Temmuz 1921'de Birleşmiş Milletler Antlaşması ile yürürlüğe girdi.[1]

Arkaplanı

Kapitülasyonlar sistemi, Batı baskısı sonucunda Osmanlı İmparatorluğu'nun ve diğer bazı Orta Doğu ülkelerinin hukuk sistemine dahil edilmiştir. Bu sistem, bir yabancı vatandaşın bir suçla itham edilmesi halinde, yerel hukuk sistemi tarafından yargılanmamasını, ancak ülkesinin yasalarına uygun olarak yabancı hakimlerden oluşan özel bir mahkeme tarafından yargılanmasını öngörmektedir.

Kapitülasyonlar sistemi, 1882'den itibaren İngiliz yönetimi altında olan Mısır'da da hüküm sürdü. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Mısır'daki İngiliz makamlarına kendi yasal sistemi üzerinde kontrol konularında, Mısır hükûmetine daha fazla hareket özgürlüğü verilmesi yönünde baskı uygulandı. Böylece, İngiliz hükûmeti bazı yasal düzenlemeleri değiştirmeyi kabul etti.

Antlaşma Şartları

Madde 1'de, İsveç hükûmeti, İngiliz sistemi altındaki korumaları karşılığında Mısır vatandaşlarına tüm ayrıcalıklarından vazgeçti. Madde 2'de Mısır'daki İsveç konsolosluk mahkemelerinin kaldırılması için şart koşuldu. Madde 3'de Mısır'daki İsveç vatandaşlarının İngiliz vatandaşlarıyla aynı ayrıcalıklara sahip olmaları şart koşuldu. Madde 4'te İsveç konsolosluk temsilcilerinin diplomatik ayrıcalıklarını eskisi gibi korunması öngörüldü. Madde 5'te ise Yeni düzenlemeler kapsamında hangi İngiliz-İsveç antlaşmalarının geçerli kalacağı belirlenmiştir.[2]

Kaynakça

1. League of Nations Treaty Series, vol. 5, pp. 330-333.
2. "League of Nations Treaty Series". 10 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.