Mehmet Akan
Mehmet Akan, (d. 5 Aralık 1939, Birecik - ö. 9 Temmuz 2006), Türk tiyatro ve sinema dizi oyuncusu, yönetmen, koreograf, folklorcu ve yazar.
Mehmet Akan | |
---|---|
Doğum |
5 Aralık 1939 Birecik, Şanlıurfa, Türkiye |
Ölüm |
9 Temmuz 2006 (66 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Meslek | Oyuncu, Yönetmen, Yazar |
Yaşamı
Profesyonel oyunculuğa Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu'nda adım atmıştır. “Bizimkiler” dizisindeki apartman yöneticisi Sabri Bey rolü, ona ulusal çapta ün getirmiştir.
Ortaokulu Birecik'te, liseyi Haydarpaşa Lisesi'nde, üniversiteyi İstanbul Teknik Üniversitesi'nde Makine Mühendisliği bölümünde son sınıfa kadar okumuştur. Burada, çalışmalarını takdirle yakından takip ettiği Genç Oyuncular topluluğuna (1959) katılmıştır. Kiraz Çiçek Açıyor Aykırı Dal Üstüne (1961) ve Akçagüller ile Karagülmez (1962) adlı 2 oyunu bu toplulukta sahneledi. İlk yazarlık denemelerini burada gerçekleştirmiştir. Türk Devrim Ocakları'nda halk dansları çalıştı. Madam Helenar'dan bale dersi aldı.
Profesyonel oyunculuğa (1962) Gülriz Sururi - Engin Cezzar Tiyatrosu'nda başlayan Akan, ilk yönetmenliğini de bu toplulukta yapmıştır. Yönettiği ilk oyun Haldun Taner'in Zilli Zarife'sidir.[1] Bu tiyatro topluluğunda profesyonel olarak 4 yıl boyunca Aklın Oyunu, Othello, Midasın Kulakları, Ferhat ile Şirin, Keşanlı Ali Destanı gibi oyunlarda rol almıştır.
Akan daha sonra Ulvi Uraz Tiyatrosu'na geçmiş, burada rol aldığı oyunların yanı sıra kendi yazdığı (1968) Ham Hum Şaralop oyununu sahnelemiştir.[1] Daha sonra (1969)'dan başlayarak Dostlar Tiyatrosu'nun kuruluş aşamasında yer almış, daha sonra bu tiyatronun çeşitli oyunlarında oyunculuk, yönetmenlik ve koregraflık yapmıştır.Burada oynadığı Abdülcanbaz, Düşmanlar, Gün Dönerken, Rosenbergler Ölmemeli, Şili'de Av, Yaz isimli oyunlarda başarlı kompozisyonlar çizdi.
Bu tiyatroya bağlı olarak HASAD`ı kurmuş, bu topluluk ile birlikte halk danslarımızdan yola çıkarak çağdaş bir dans yaratma yolunda önemli adımlar atmıştır. Bu toplulukta tanıştığı dansçı Alev Akçin ile evlenmiştir. Çiftin 1981 yılında Saliha Şirvan adında bir kızı olmuştur. 1974'de Çekoslavakya'da Keşanlı Ali Destanı'nın koreografisini gerçekleştirdi.
Yazdığı en önemli oyunlardan olan (1982) Hikâye-i Mahmud Bedreddin, önce Ankara Sanat Tiyatrosu'nda, daha sonra İstanbul Devlet Tiyatroları'nda sahnelenmiştir.Bu oyunla Ulvi Uraz ve Ankara Sanatsevenler Derneği'nin en iyi yönetmen, İsmet Küntay en iyi yazar ödüllerini almıştır. Geleneksel Türk tiyatrosu özelliklerinin günümüz tiyatrosunda kullanılması için önemli çabalarda bulunmuştur.
Dostlar Tiyatrosu'nda Oyun Sonu adlı oyunun provalarındayken, midesindeki bir kitlenin alınması amacıyla ameliyat olmak üzere hastaneye yatmıştır. Ameliyattan sonra kanama geçirerek 66 yaşında ölmüştür. Mezarı, Zincirlikuyu Mezarlığı'ndadır.
Sanatçının adı, doğum yeri olan Birecik'te bir caddeye ve kültür merkezine verilmiştir. Mehmet Akan Kültür Merkezi, Birecik'te her yıl çeşitli kültürel organizasyona ev sahipliği yapmaktadır.
Rol Aldığı Bazı Projeler
Tiyatro
- Histeri
- Buruk Ezgi
- Yaz
- Galileo Galilei
- Kafkas Tebeşir Dairesi
- Bitmeyen Kavga
- Ezenler Ezilenler Başkaldıranlar
- Düşmanlar
- Alpagut Olayı
- Azizname
- Keşanlı Ali Destanı
- Soruşturma
- Havana Duruşması
- Rosenbergler Ölmemeli
Sinema
- Gönderilmemiş Mektuplar - 2002
- Duruşma - 1999
- Kurt Kanunu - 1991
- Melodram - 1988
- Yansıma - 1988
- Keşanlı Ali Destanı - 1988
- Bez Bebek - 1987
- Gramofon Avrat - 1987
- Elif Ana - Ayşe Kız - 1987
- Kadının Adı Yok - 1987
- Aaahhh Belinda - 1986 (yönetmen; Atıf Yılmaz)
- Asiye Nasıl Kurtulur - 1986
- Teyzem - 1986 (yönetmen; Halit Refiğ)
Diziler
- Aşk Oyunu - 2005
- Kurşun Yarası (dizi) - 2004
- Büyük Umutlar - 2004
- Bir İstanbul Masalı - 2003
- Tatlı Hayat (dizi) - konuk oyuncu [2]
- Yıldızların Altında - 2002
- Yeter Anne - 2002
- Oğlum Adam Olacak - 1996
- Yazlıkçılar - 1993
- Bizimkiler - 1989
Kaynakça
- Özel
- AST 45. Yıl Kitabı, Haz: R. Onur Duru, Şenol Önder. s.128
- "Konuk Oyuncu Tatlı Hayat". Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- Genel
Dış bağlantılar
- IMDb'de Mehmet Akan
- Sinema Türk'te Mehmet Akan
- Mehmet Akan - T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı