Metin Toker
Metin Toker (d. 1924, İstanbul - ö. 18 Temmuz 2002, Ankara), Türk gazeteci ve yazar.
Metin Toker | |
|---|---|
| Doğum |
1924 İstanbul, Türkiye |
| Ölüm |
18 Temmuz 2002 (78 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Prostat kanseri |
| Defin yeri | Cebeci Asri Mezarlığı |
| Evlilik | Özden Toker (1955-2002) |
| Çocuk(lar) | Gülsün (d. 1957) |
Yaşamı
Galatasaray Lisesi'ni (1942), ardından İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Filolojisi Bölümü'nü bitirdi (1948). 1943-50 arasında Cumhuriyet gazetesinde çalıştı. 1950-53 arasında, Paris'te öğrenim gördüğü sırada Cumhuriyet, Zafer ve Yeni İstanbul gazetelerinin Batı Avrupa muhabirliğini yaptı. 1953 yılında Paris Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü'nü bitirdi. Önceleri sıkı bir İsmet Paşa muhalifi iken ve Paşa hakkında sert yazılar kaleme aldığı Zafer gazetesinde yazarlık yaparken birdenbire muhalefete geçti. Türkiye'ye dönünce Akis dergisini yayımlamaya başladı (1954). Akis Yayınları adıyla bir de yayınevi kurdu. Ankara Gazeteciler Cemiyeti Başkanlığı yaptı. 1955'te İsmet İnönü'nün kızı Özden Toker'le evlendi, bu evliliğinden üç çocuğu oldu. İsmet İnönü'nün damadı olduğu için "Millî Damat" lakabıyla da anılırdı.
Özden İnönü ile evlendikten sonra politik arenada adı daha çok duyulan Toker, 1967'ye kadar başyazarlığını yaptığı Time benzeri Akis dergisinde, haber dergiciliğinde devrim yaptı. O yılların siyasal iktidarlarına yönelttiği sert eleştiriler yüzünden sık sık yargılandı, bazılarında hapse girdi; Akis dergisindeki bir yazıda Demokrat Parti (DP) hükümetinin devlet bakanlarından Mükerrem Sarol'a hakaret ettiği gerekçesiyle 1957'de 7 ay 23 gün hapis cezasına çarptırıldı. 1967'de Akis'i kapattıktan sonra, önce Hürriyet, ardından da Milliyet gazetelerinde "Not Defterinden" adlı köşesinde yazılar yazdı.
1977-80 arasında Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'ün seçtiği kontenjandan Cumhuriyet Senatosu'na girdi. 1980'li yılların başında siyaset yapmayı bırakıp tekrar siyaset üzerine yazmaya başladı. Kayınpederi olan İsmet İnönü'ye ilişkin anılarını anlattığı İsmet Paşa İle On Yıl 1954-64 (1965-69, 4 cilt) adlı kitabını genişleterek, ilk kez 1970'te yayımlanan Tek Partiden Çok Partiye (1944-1950) adlı kitabıyla birlikte Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları (1944-1973) adıyla 1990-93'te 7 cilt olarak yeniden yayımlandı.
Uluslararası Basın Enstitüsü Şeref Üyesi ve Gazeteciler Cemiyeti Kurucu Üyesi olan Toker, 1983'te kurucuları arasında olduğu İnönü Vakfı yönetimindeki görevini de ölümüne kadar sürdürdü.
18 Temmuz 2002'de, 9 yıldır tedavi gördüğü prostat kanseri nedeniyle yaşamını kaybetti.[1]
Kitapları
- Bir Diktatörün İktidar Yolu (1963)
- İsmet Paşa ile On Yıl (1965-69, 4 c.)
- Rus Geldi Aşka, Rusun Aşkı Başka (1966)
- Şeyh Sait ve İsyanı (1968)
- Avrupa Birşeyler Arıyor (1968)
- Dört Buhranlı Yıl (1969)
- Tek Partiden Çok Partiye (1971)
- Sağda ve Solda Vuruşanlar (1971)
- Türkiye Üzerinde 1945 Kabusu (1971)
- NATO 25 Yaşında, Tamam mı Devam mı? (1974)
- Metin Toker'in Not Defterinden (1981)
- Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları (1944-1973), (1990-93, 7 c.)
- "Orak ile Çekiç Arasında Kalanlar
- Tek Partiden Çok Partiye (1944-1950) (1990)
- DP'nin Altın Yılları (1950-1954) (1990)
- DP Yokuş Aşağı (1954-1957) (1991)
- Demokrasiden Darbeye (1957-1960) (1991)
- Yarı Silahlı Yarı Külahlı Bir Ara Rejim (1960-1961) (1991)
- İnönü'nün Son Başbakanlığı (1961-1965) (1992)
- İsmet Paşa'nın Son Yılları (1965-1973) (1993)
Kaynakça
- Metin Toker vefat etti, Hürriyet, 18/07/2002.