New York metrosu

New York metrosu (İngilizce: New York City Subway), ABD'nin New York kentinde bulunan bir metro ağıdır. New York metrosu, 9 Ekim 1863 tarihinde açılmış olup ilk yeraltı istasyonu 27 Ekim 1904 tarihinde hizmete girmiştir ve dünyanın en eski toplu taşıma sistemlerinden biridir.[4] Dünyanın en büyük ağına sahip olan New York metro sistemi, 1,370 km uzunluğunda olup[2] 27 hat ve 472 istasyondan oluşmaktadır.[1]

New York metrosu

New York metrosu logosu
New York metrosu treni
Genel
Yerel adı	New York City Subway
Sahibi	New York Şehri
Hizmet alanı	New York, ABD
Taşıma türü	Metro
Hat sayısı	27
İstasyon sayısı	472[1]
Günlük yolcu sayısı	5.580.845 (2017)[1]
Yıllık yolcu sayısı	1,72 milyar (2017)[1]
Web sitesi	mta.info/nyct
Hizmet
Hizmete giriş	9 Ekim 1863 27 Ekim 1904 (ilk yeraltı istasyonu)
İşletmeci(ler)	New York Şehri Ulaşım Otoritesi (NYCTA)
Taşıt sayısı	6.418[1]
Teknik
Sistem uzunluğu	1.370 km[2]
Hat açıklığı	1.435 mm[2]
Ortalama hız	27 km/s[3]
En yüksek hız	89 km/s[3]
New York metrosu haritası

New York metrosu, acil durum ve afetler gibi durumlar ile yarı zamanlı çalışan bazı hatlar dışında yılın her günü 24 saat hizmet vermektedir.[5] Yıllık yolcu sayısı bakımından ise Batı Yarımküre ve Batı dünyasının en yoğun toplu taşıma sistemi ve dünyanın en yoğun dokuzuncu metro sistemidir.[6] 2017 yılında metro, hafta içi günde ortalama 5.6 milyon ve hafta sonu ortalama 5.7 milyon yolcu olmak üzere 1.72 milyardan fazla yolcu taşımıştır.[1]

New York metrosu, Metropolitan Transportation Authority'e bağlıdır[7] ve New York Şehri Ulaşım Otoritesi (New York City Transit Authority) tarafından işletilmektedir.[8]

Tarihçe

New York metrosu ilk olarak 9 Ekim 1863 tarihinde bir yerüstü demiryolu hattı olarak inşa edildi. 1870'lerde ise Alfred Ely Beach tarafından inşa edilen 95 metre uzunluğunda bir yeraltı vagon tüneli faaliyet göstermekteydi.[9]

New York'un ilk yeraltı demiryolu hattı ise 27 Ekim 1904 tarihinde inşa edildi.[10] Bu hat belediye binasından 145. Cadde ve Broadway'e kadar uzanmakta olup 14,7 km uzunluğundaydı ve 28 istasyona sahipti ve Interborough Rapid Transit Company (IRT) tarafından işletilemekteydi.[10] Metro hatları daha sonra 1905'te Bronx, 1907'de Brooklyn ve 1915'te Queens'e kadar uzatıldı.

1910'larda New York'taki metro hatlarının işletilmesinden Brooklyn Rapid Transit Company (BRT, sonradan BMT) ve Interborough Rapid Transit Company (IRT) olmak üzere iki şirket sorumluydu.[11] 1932'de şehir Independent Subway System (ND) adlı kendi işletmesini kurdu.[12] 1940 yılında BMT ve IRT şehir yönetimi tarafından satın alınmasıyla metronun işletmesi tamamen şehir yönetimine geçti. 1953'te New York'un başkanlık ettiği bir kamu otoritesi olan New York Şehri Ulaşım Otoritesi şehirdeki raylı ulaşım sistemlerin işletmesini devraldı ve 1968 yılında eyalet düzeyindeki Metropolitan Transportation Authority'e devredildi.[13]

Hatlar

Logo	Hat	Güzergah
IRT (Division A)
IRT Broadway-Seventh Avenue Hattı
	Broadway–Seventh Avenue Local	Van Cortlandt Park–242nd Street - South Ferry
	Seventh Avenue Express	Wakefield–241st Street - Flatbush Avenue–Brooklyn College/New Lots Avenue
	Seventh Avenue Express	Harlem–148 Street - New Lots Avenue
IRT Lexington Avenue Hattı
	Lexington Avenue Express	Woodlawn - Crown Heights–Utica Avenue/New Lots Avenue
	Lexington Avenue Express	Eastchester–Dyre Avenue/Nereid Avenue - Flatbush Avenue–Brooklyn College/New Lots Avenue
	Lexington Avenue Local Pelham Bay Park Express	Pelham Bay Park/Parkchester - Brooklyn Bridge–City Hall
IRT Flushing Hattı
	Flushing Local Flushing Express	Flushing–Main Street - 34th Street–Hudson Yards
Shuttle Hattı
	42nd Street Shuttle	Times Square - Grand Central
BMT/IND (Division B)
IND Eighth Avenue Hattı
	Eighth Avenue Express	Inwood–207 Street - Ozone Park–Lefferts Boulevard/Far Rockaway–Mott Avenue/Rockaway Park–Beach 116th Street
	Eighth Avenue Local	168th Street - Euclid Avenue
	Eighth Avenue Local	Jamaica Center–Parsons/Archer - World Trade Center
IND Sixth Avenue Hattı
	Sixth Avenue Express	Bedford Park Boulevard/145th Street - Brighton Beach
	Sixth Avenue Express	Norwood–205th Street - Coney Island–Stillwell Avenue
	Queens Boulevard Express/Sixth Avenue Local	Jamaica–179th Street - Coney Island–Stillwell Avenue
	Queens Boulevard/Sixth Avenue Local	Forest Hills–71st Avenue - Middle Village–Metropolitan Avenue
IND Crosstown Hattı
	Brooklyn-Queens Crosstown	Court Square - Church Avenue
IND Second Avenue Hattı
	Second Avenue Local	125th Street - Hanover Square
BMT Nassau Street Hattı
	Nassau Street Local	Jamaica Center–Parsons/Archer - Broad Street
	Nassau Street Express	Jamaica Center–Parsons/Archer - Broad Street
BMT Canarsie Hattı
	14th Street–Canarsie Local	Eighth Avenue - Canarsie–Rockaway Parkway
BMT Broadway Hattı
	Broadway Express	Astoria–Ditmars Boulevard/96th Street - Coney Island–Stillwell Avenue
	Second Avenue/Broadway Express/Brighton Local	96th Street - Coney Island–Stillwell Avenue
	Broadway Local	Forest Hills–71st Avenue - Bay Ridge–95th Street
	Broadway Local	Astoria–Ditmars Boulevard - Whitehall Street–South Ferry
Shuttle Hattı
	Franklin Avenue Shuttle	Franklin Avenue - Prospect Park
	Rockaway Park Shuttle	Broad Channel - Rockaway Park–Beach 116th Street

Ayrıca bakınız

• 1984 New York City Metrosu Silahlı Saldırısı

Kaynakça

1. "Introduction to Subway Ridership". Metropolitan Transportation Authority (MTA). 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016.
2. "Facts & Figures – Subways". www.nycsubway.org. 18 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016.
3. "Average schedule speed: How does Metro compare?". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016.
4. "What is the largest metro system in the world?". CityMetric. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2020.
5. "How to Ride the Subway". 8 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2020.
6. "Subways". Metropolitan Transportation Authority (MTA). 2 Nisan 2013. 22 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2020.
7. Hood, Clifton (2004). 722 Miles: The Building of the Subways and How They Transformed New York. Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0801880544.
8. "Metropolitan Transportation Authority Description and Board Structure Covering Fiscal Year 2009" (PDF). mta.info. Metropolitan Transportation Authority. 2009. 7 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2020.
9. Brennan, Joseph (2005). "They found the tube in excellent condition". Beach Pneumatic. 6 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2020.
10. "New York City subway opens – Oct 27, 1904". history.com. 27 Ekim 1904. 7 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2020.
11. "www.nycsubway.org: New Subways for New York: The Dual System of Rapid Transit (1913)". www.nycsubway.org. 24 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2020.
12. "Gay Midnight Crowd Rides First Trains in New Subway". The New York Times. 10 Eylül 1932. s. 1. 12 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2020.
13. Sparberg, Andrew J. (2014). From a Nickel to a Token: The Journey from Board of Transportation to MTA. Fordham University Press. ISBN 978-0823261901.

Dış bağlantılar

• Resmî site