Palmiye
Palmiye, palmiyegiller (Arecaceae, Palmae) familyasını oluşturan tropik iklimlerde yetişen ve hoş bir görüntü oluşturan türlerin ortak adı.
| Palmiyegiller | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Cocos nucifera | ||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||
| ||||||||||
|
Bakınız Arecaceae listesi | ||||||||||
Özellikleri
Palmiyeler konik gövdelidirler. Bu tür ağaçların dalları hemen hiç yoktur. Bir gövdeden birçok yaprak çıkmaktadır. Palmiye ağaçlarının en büyükleri 30 metreye kadar çıkabilmektedir. Palmiye türlerinin tohumları 1 cm'den 50 cm'ye kadar kabak çiçeği gibi kabarır.
Dağılımı
Yaygın olduğu yerler Asya, Amerika, Büyük Okyanus Adaları ve Afrika'dır.
Birçok türü vardır. Hurma ve Hindistan cevizi meyveleri yenen palmiye türlerindendir. Birçok çeşidi bulunan palmiye Türkiye'de sınırlı sayıda Akdeniz iklimi'nin egemen olduğu yerlerde yetiştirilir. Bazı palmiyelerin tohumlarından palmiye yağı elde edilir. Türkiye'de palmiye süs ağacı olarak park ve bahçelere dikilmektedir.
Asya'da
Asya'daki palmiye türlerinden en önemlisi Trachycarpus Fortunei'dir. Çin Palmiyesi diye de adlandırılır. Güneydoğu Asya'da yetişmektedir. Türkiye'de de az da olsa vardır.
Afrika'da
Afrika'da özellikle kuzey bölgesinde birçok palmiye bulunur. Mısır, Libya, Cezayir, Tunus, Fas gibi Kuzey Afrika ülkelerinde rastlamak mümkündür. . Bazı bölgelerinde geçim kaynağı olan hurma önemli bir paya sahiptir.Ancak son yıllarda gittikçe yaygınlaşan ve kontrol edilemeyen Kırmızı Palmiye Böceği yüzünden birçok hurma çiftçisi büyük zarara uğramıştır ve birçok ağaç telef olmuştur. Türkiye'ye kontrolsüz olarak sokulan Palmiyeler sebebi ile Kırmızı Palmiye Böceği ülkemizdede etkili olmaya başlamıştır.Böceğin tahribatının önüne geçilememektedir.
Amerika'da
Özellikle Güney Amerika'da yağmur ormanlarında bulunur. Ayrıca Orta Amerika'da Yucatan bölgesi ve Karayip ülkelerinde de palmiye vardır.
Kullanımı
Akdeniz ülkelerinde süs bitkisi olarak yetiştirilen palmiyeler, tropikal ülkelerde ekonomik öneme sahiptir.
Özellikle yerliler, palmiyelerden "palmiye şarabı" denilen ve palmiyenin genç gövdesinin hafifçe kesilmesi sonucunda akan sıvının mayalanmasıyla oluşturulan şaraptan çok kâr elde ederler. Bu ekonomik etkinlik için önemlidir.
Ayrıca Hindistan Cevizi oldukça önemlidir. Hindistan cevizi lifi birçok işe yaramaktadır. Ayrıca yenir ve sütü çıkarılır.
Bir palmiye türü olan "mum palmiyesi"nden Karnauba mumu elde edilir. Bu mum cila ve verniğin yapımında kullanılmaktadır.
Yağ palmiyesi denen başka bir türden ise kozmetik sanayinde kullanılan ve tohumlardan çıkarılan yağlar elde edilir. Bu yağlar çıkartıldıktan sonra geriye kalan tortu hayvan yemi olarak kullanılır.
Bazen palmiyelerden dokumacılıkta yararlanılır. Sepet gibi eşyalar yapılır. Kerestesi yapı işlerinde kullanılabilir.
Bazı palmiyelerden şekerimsi bir madde çıkartılır.
Yağı
Genellikle yemekler için de (Özellikle Çinde) kullanılır. Ama tadının ve kokusunun kötü olduğu söylenmektedir. Ucuz olması sebebiyle margarin sanayinde soya yağının alternatifi olarak kullanılır. Türkiye'de kullanılan margarinlerin içeriğinde de yüksek oranda palm yağı yer alır. Bu sebeple her yıl yüz binlerce ton palm yağı ithal edilir.
Kültür
Bugün bayraklarında palmiye olan ülkeler Haiti ve Guam'dır. Bayrağında palmiye olan Amerika eyaletleri ise Florida ve Güney Karolina'dır. Ayrıca Suudi Arabistan'ın armasında da palmiye bulunur.
Eski Hristiyanlarda palmiye, zaferin simgesi olarak kabul edilirdi. Ayrıca Eski Mısır'da palmiye başlıklı sütunlar vardı.
Bazı türleri
.jpg.webp)
- Acaelorrhaphe wrightii
- Archontophoenix alexandrea
- Archontophoenix mount lewis
- Archontophoenix cunninghamiana
- Archontophoenix cun.illawaraa
- Arenga
- Areca
- Arenga engleri
- Arenga microcarpa
- Arenga tremula
- Bismarcia nobilis
- Bismarcia nobilis silver
- Brahea armata
- Brahea berlandieri
- Brahea brandegeii
- Brahea dulcis
- Brahea edulis
- Brahea elegans
- Butia capitata
- Butia capitata var. oderata
- Butia yatay
- Butia eriospatha
- Butia paraguayenensis (B. Arenicola)
- Ceroxylon
- Trachycarpus fortunei (Çin palmiyesi)
- Washingtonia robusta
- Borassus
- Hindistan cevizi
- Hurma
- Washingtonia robusta
- Washingtonia filiferia
- Phoneix canariensis (Kanarya adası palmiyesi)
- Phoneix roebelini
- Phoneix theophrastii
- Phoneix reclinata
- Phoneix rupicola
- Ravanea rivularis
- Ravanea madagascariensis
- Roystone regia
- Roystone hispaniola
- Sabal minor
- Sygarus coronata
- Sygarus romanzoffianum
- Sygarus schizophylla