Panhelenik Sosyalist Hareket

Panhelenik Sosyalist Hareket (PASOK), (Yunanca: Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα, Panellinío Sosialistikó Kínima ΠΑΣΟΚ), Yunanistan'da, 1974'te Andreas Papandreu tarafından kurulan siyasi parti.

Panhelenik Sosyalist Hareket
Kısaltma PASOK
Genel başkan Fofi Gennimata
Genel sekreter Nikos Androulakis
Kurucu Andreas Papandreu
Slogan(ları) Πρώτα ο Πολίτης (Önce Vatandaş)
Kuruluş tarihi 3 Eylül 1974
Merkez 22, Ippokratous St.,
106 80 Atina
Gençlik kolu PASOK Gençlik
İdeoloji Sosyal demokrasi
Ulusal üyelik Zeytin Ağacı
Uluslararası üyelik Sosyalist Enternasyonal
Avrupa üyelik Sosyalistler ve Demokratlar İlerici İttifakı
Parlamento
19 / 300
Avrupa Parlamentosu
2 / 21
Bölgeler
105 / 725
İnternet sitesi
Bu madde Yunanistan'da 1974'te kurulan parti ile ilgilidir. 1975'te Irak'ta kurulan siyasi parti PASOK için Kürdistan Sosyalist Partisi (Irak) maddesine bakabilirsiniz.

Başlangıçta Yunanistan'ın Avrupa Birliği (AB) ve NATO üyeliğine karşı çıkan ve ülkedeki ABD üslerinin kaldırılmasını savunan parti 1981'de iktidara geldikten sonra daha muhafazakâr bir çizgiye kaydı. Aynı yıl Yunanistan AT'ye girdi.1983'te ABD üslerine ilişkin antlaşma yenilendi ve Yunanistan da tekrar NATO'da kaldı. Parti 1985 seçimlerinde biraz oy kaybettiyse de çoğunluğu sağlayarak iktidarını sürdürdü.Kıbrıs konusunda da başlangıçta uzlaşmaz bir tutum izlemişse de, sonradan bu politikasını 1988'de Papandreu ile Türkiye başbakanı Turgut Özal'ın İsviçre'nin Davos kentinde buluşmalarından sonra iki ülke arasındaki ilişkiler bir yumuşama dönemine girdi.

PASOK hükûmetinin Mart 1987'de kilisenin topraklarına el koyması kilise ve hükûmet arasındaki ilişkileri gerginleştirdi. 1989'da önde gelen siyasetçi, bürokrat ve askerlerin telefonlarının Papandreu'nun emriyle dinlediğinin ileri sürülmesi ve parti liderlerinin adının Koskotas yolsuzluğuna karışması PASOK'un durumunu sarstı. PASOK, yolsuzluk söylentilerinin de etkisiyle Haziran 1989'da yapılan seçimleri yitirdi. Hiçbir parti çoğunluğu sağlayamadığı için bu seçimlerin ardından geçici bir hükûmet kuruldu ve Aralık 1989'da yeniden seçimlere gidildi. Ama, bu seçimlerde de partilerden hiçbiri çoğunluğu sağlayamadı. PASOK'un da katıldığı geçici bir koalisyon hükûmeti kuruldu. Nisan 1990'daki seçimlerde kıl payı çoğunluğu Yeni Demokrasi Partisi elde etti. Ama Ekim 1993'te yapılan erken seçimlerde PASOK yeniden iktidara geldi.

1995'te Andreas Papandreu'nun bozulan sağlık durumu parti içindeki liderlik tartışmalarını başlattı. Ocak 1996'da Papandreu'nun siyasetten çekilmesinden sonra Kostas Simitis Papandreu'nun yakın arkadaşlarından Akis Çohacopulos'u yenerek PASOK liderliğine seçildi. PASOK başkanlığıyla beraber başbakanlığı da üstlenen Simitis görevinin başlar başlamaz Türkiye'yle yaşanan Kardak Krizi'yle karşı karşıya kaldı. Bu dönemde Türkiye'ye karşı yumuşak bir tavır almak ve ABD'nin müdahalesine müteşekkir olması nedeniyle Yunan kamuoyu tarafından eleştirildi.

Eylül 1996'da yapılan erken seçimlerde, Kardak Krizi'ne rağmen yaşanan istikrarlı ekonomik büyüme PASOK'u % 41.5 oy oranıyla tekrar iktidara getirdi. 1997'de 2004 Yaz Olimpiyatları organizasyonunun Atina'ya kazandırılması ve Yunanistan'ın Avro Alanı'na sokulması gibi gelişmeler, Simitis'in Nisan 2000'de yapılan genel seçimlerde % 43.8'le tekrar iktidara gelmesini sağladı. 2004'te yapılacak Yaz Olimpiyatları'nda asayişin sağlanmasına yönelik operasyonlarda 17 Kasım Örgütü büyük ölçüde tasfiye edildi. Ocak 2004'te Kostas Simitis PASOK liderliğinden çekildiğini açıkladı ve görevini Andreas Papandreu'nun oğlu Yorgo Papandreu'ya bıraktı. Ancak Simitis döneminde PASOK'un orta ve alt sınıflardaki oy tabanının giderek erimesi, 7 Mart 2004'te yapılan seçimlerde uzun bir aradan sonra, Kostas Karamanlis liderliğindeki Yeni Demokrasi Partisi'nin gerisine düşmesine ve yıllardır sürdürdüğü iktidarını kaybetmesine neden oldu.

16 Eylül 2007'de yapılan ve Yeni Demokrasi'nin kazandığı parlamento seçimlerinde yüzde 38.1 ile 300 sandalyeli parlamentoda 102 koltuk kazandı. 11 Kasım 2007'de yapılan kongrede Yorgo Papandreu tekrar liderliğe seçildi. Parti 2009 erken seçimlerinde % 44.5'lik oy oranıyla yeniden iktidara geldi.

2012'de Yunanistan'daki ekonomik kriz sonucu oluşan ekonomik iktidarsızlığın etkisiyle kamuoyunun baskısı sonucu Yorgo Papandreu Başbakanlık görevinden istifa etti. Yerine Avrupa Merkez Bankası başkan yardımcısı Ekonomist Lukas Papadimos hükûmeti kurma görevini aldı. Bu hükûmeti PASOK dışarıdan destekledi.

Başbakanlıktan istifasından sonra Yorgo Papandreu Parti liderliğinden de istifa etti. 18 Mart 2012'de Evangelos Venizelos Maliye Bakanlığı'ndan istifa ederek tek aday olarak girdiği parti başkanlık seçimlerinde parti tabanının desteği ile PASOK'un dördüncü genel başkanı seçildi.

Mayıs 2012'de yapılan erken seçimlerde oy oranı %13'e düştü ve 41 milletvekili çıkardı. Hükûmetin kurulamaması sonucu Haziran ayında yapılan seçimlerde yine %13 oy aldı ve 33 milletvekili çıkardı.

Başkanlar
# Lider Resim Görev Süresi Başbakan
1 Andreas Papandreu 3 Eylül 1974 23 Haziran 1996 1981–1989
1993–1996
2 Kostas Simitis 30 Haziran 1996 8 Şubat 2004 1996–2004
3 Yorgo Papandreu 8 Şubat 2004 18 Mart 2012 2009–2011
4 Evangelos Venizelos 18 Mart 2012 14 Haziran 2015 —
5 Fofi Gennimata 14 Haziran 2015 Görevde —

Seçim sonuçları

Yunan Parlamentosu
Seçim Yunan Parlamentosu Sıra Hükûmet! rowspan="2"| Lider
Oy % ± Sandalye +/−
1974 666,413 13.6% Yeni
12 / 300
 12 #3 Muhalefet Andreas Papandreu
1977 1,300,025 25.3% 11.7
93 / 300
 81 #2 Muhalefet Andreas Papandreu
1981 2,726,309 48.1% 22.8
172 / 300
 79 #1 Çoğunluk Hükûmeti Andreas Papandreu
1985 2,916,735 45.8% 2.3
161 / 300
 11 #1 Çoğunluk Hükûmeti Andreas Papandreu
06/1989 2,551,518 39.1% 6.7
125 / 300
 36 #2 Muhalefet Andreas Papandreu
11/1989 2,724,334 40.7% 1.6
128 / 300
 3 #2 Ulusal Birlik Hükûmeti
ND-PASOK-SYN		 Andreas Papandreu
1990 2,543,042 38.6% 2.1
123 / 300
 5 #2 Muhalefet Andreas Papandreu
1993 3,235,017 46.9% 8.3
170 / 300
 47 #1 Çoğunluk Hükûmeti Andreas Papandreu
1996 2,814,779 41.5% 5.4
162 / 300
 8 #1 Çoğunluk Hükûmeti Kostas Simitis
2000 3,007,596 43.8% 2.3
158 / 300
 4 #1 Çoğunluk Hükûmeti Kostas Simitis
2004 3,003,988 40.5% 3.3
117 / 300
 41 #2 Muhalefet Yorgo Papandreu
2007 2,727,279 38.1% 2.4
102 / 300
 15 #2 Muhalefet Yorgo Papandreu
2009 3,012,373 43.9% 5.8
160 / 300
 58 #1 Çoğunluk Hükûmeti Yorgo Papandreu
05/2012 833,452 13.2% 30.7
41 / 300
 119 #3 Geçici Hükûmet
ND-PASOK		 Evangelos Venizelos
06/2012 756,024 12.3% 0.9
33 / 300
 8 #3 Koalisyon Hükûmeti
ND-PASOK-DIMAR		 Evangelos Venizelos
01/2015 289,482 4.7% 7.6
13 / 300
 20 #7 Muhalefet Evangelos Venizelos
09/2015 341,312 6,3% 1.6
16 / 300
 4 #4 Muhalefet Fofi Gennimata
2019 457,519 8.1% 1.8
19 / 300
 3 #3 Muhalefet Fofi Gennimata

Avrupa Parlamentosu
Avrupa Parlamentosu
Seçim Oy % ± Sandalye +/− Sıra Lider
1981 2,278,030 40.1% Yeni
10 / 24
 10 #1 Andreas Papandreu
1984 2,476,491 41.6% 1.5
10 / 24
 ±0 #1 Andreas Papandreu
1989 2,352,271 35.9% 5.7
9 / 24
 1 #2 Andreas Papandreu
1994 2,458,619 37.6% 1.7
10 / 25
 1 #1 Andreas Papandreu
1999 2,115,844 32.9% 4.7
9 / 25
 1 #2 Kostas Simitis
2004 2,083,327 34.0% 1.1
8 / 24
 1 #2 Yorgo Papandreu
2009 1,878,859 36.6% 2.6
8 / 22
 ±0 #1 Yorgo Papandreu
2014 458,403 8.0% 28.6
2 / 21
 6 #4 Evangelos Venizelos
2019 436,726 7.7% 0.3
2 / 21
 6 #3 Fofi Gennimata

Dış bağlantılar

Kaynakça


    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.