Polonya Krallığı (1385-1569)
Polonya Krallığı (Lehçe: Królestwo Polskie; Latince: Regnum Poloniae) 1385 yılında, iki devlet arasında özel birlik kuran Krewo Birliği aracılığıyla Litvanya Büyük Dükalığı ile ilişkisini güçlendiren ırsî monarşiye dayalı bir devlet. Birlik, iki ayrı devletli birlikten 1569 yılında Lublin Birliği aracılığıyla tek bir devlete dönüştürüldü, bunu kısa süre sonra Polonya'yı iki yüzyıl boyunca yöneten Jagiellon Hanedanı'nın sonu izledi.
Polonya Krallığı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bayrak
| |||||||||
|
Millî marş "Lehçe: Bogurodzica" "Tanrının Annesi" "Latince: Gaude Mater Polonia"[1] "Sevin, oh Polonya Ana" | |||||||||
 1386 ve 1434 yılları arasında Polonya Krallığı | |||||||||
| Başkent | Kraków | ||||||||
| Resmî diller | Lehçe ve Latince | ||||||||
| Yaygın diller | Rutence, Almanca ve Yidiş | ||||||||
| Resmî din | Roma Katolikliği | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Monark | |||||||||
• 1385-1389 | Jadwiga (ilk) | ||||||||
• 1548-1569 | II. Zygmunt August (son) | ||||||||
| Yasama organı | Sejmik | ||||||||
• Özel Meclis | Senato | ||||||||
| Tarihî dönem | Orta Çağ | ||||||||
• Krewo Birliği | 14 Ağustos 1385 | ||||||||
• Tüzük kabul edildi | 3 Mayıs 1505 | ||||||||
| 1 Temmuz 1569 | |||||||||
| Nüfus | |||||||||
• 1500[2] | 3,900,000 | ||||||||
| |||||||||
Baltık Denizi bölgesinde Polonya, Töton Şövalyeleri ile devam eden çatışmayı sürdürdü. Mücadeleler büyük bir savaşa, 1410 Grunwald Muharebesi'ne yol açtı, ancak Kral IV. Kazimierz Jagiellon öncülüğünde 1466 yılında Thorn Barış'ının kilometre taşı atıldı; antlaşma gelecekteki Prusya Dükalığı'nı yarattı. Güneyde Polonya, Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Tatarlarıyla karşı karşıya geldi ve doğuda Litvanya'nın Moskova Büyük Dükalığı ile savaşmasına yardımcı oldu. Polonya ve Litvanya'nın toprak genişlemesi Livonya'nın uzak kuzey bölgesini içeriyordu.
Jagiellonian döneminde Polonya, ağırlıklı olarak tarım ekonomisi ve giderek baskın bir şekilde toprak soyluluğuna dayalı olarak feodal bir devlet olarak gelişti. 1505 yılında Polonya Sejm'i tarafından kabul edilen Nihil novi yasası, eyaletteki yasama yetkisinin çoğunu hükümdardan Sejm'e devretti. Bu olay, devletin Polonya asaletinin "özgür ve eşit" üyeleri tarafından yönetildiği "Altın Özgürlük" olarak bilinen dönemin başlangıcını işaret ediyordu.
Protestan Reform hareketleri Polonya Hristiyanlığına derinlemesine girdi ve bu da o zamanın Avrupa'sında benzersiz dini hoşgörü politikalarıyla sonuçlandı. Geç Jagiellon kralları I. Zygmunt ve II. Zygmunt August tarafından teşvik edilen Avrupa Rönesansı, muazzam bir kültürel çiçeklenme ile sonuçlandı.
Erken Modern Dönem (16. yüzyıl)
Tarıma dayalı ekonomik genişleme
Serfliğe dayalı büyük ölçekli bir tarımsal üretim sistemi olan folwark, Polonya'nın 15. yüzyılın sonlarında ve sonraki 300 yıl boyunca başlayan ekonomik manzarasında baskın bir özellikti. Orta Doğu Avrupa'daki soyluluğa bağlı tarım, kıtanın batı kesiminden sapmış, burada bir burjuvazinin sınıfının ve onun politik etkisinin büyümesiyle kapitalizm ve sanayileşme unsurları çok daha büyük ölçüde gelişiyordu. 16. yüzyıl tarımsal ticaret patlaması, serbest ya da çok ucuz köylü emeği ile birleştiğinde, folwark ekonomisini çok kârlı hale getirdi.[3]
Kaynakça
- "Gaude Mater Polonia Creation and History". 6 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2017.
- Samsonowicz, Henryk (1997). "Probe einer demograpischen Einschätzung Polen um das Jahr 1500". Studia Historiae Oeconomicae (Almanca). Cilt 22. ss. 17-24. 24 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2020.
- Gierowski 1986, ss. 24–38