Profesör

Profesör, (kısaca Prof.), en yüksek düzeydeki akademik unvana sahip kişilere verilen unvandır.[1]

Bir profesör, üniversitede ders anlatırken.

Sözcük, "bir sanat ya da bilim dalında en yüksek düzeyde uzman" anlamına gelen Latince professor'ün karşılığı olarak[2] Türkçeye girmiştir. Uzun yazım biçimi "profesör" bir unvan olarak ilk kez 1706 yılında, kısa yazım biçimi "prof." ise 1838 yılında kullanılmaya başlanmıştır.

Pek çok ülkede aynı adla anılan Profesör unvanı İngiltere'deki 'Chair' ve 'Reader' unvanlarına denk düşmektedir. Kürsüsüz Profesör gibi bir unvan da kullanılmakla birlikte, bunun İngiliz akademik unvanlar sıralamasındaki 'Reader'a karşılık geldiği söylenebilir.

Günümüzde bilimsel yetkinliği ifade etmeden ziyade, bir akademik unvan olarak kullanılmaktadır.

Profesör Unvanının Kullanımı

Profesör unvanının kullanımı ve şartları ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir.

Amerika Birleşik Devletleri

ABD'de "profesör" kelimesi aynı zamanda doçent ve yardımcı doçent gibi alt kademede yer alan öğretim üyelerini kapsar şekilde kullanılmaktadır.[3] ABD'de PhD unvanına sahip olup 4 yıl süreyle kolej veya üniversitelerde ders veren öğretim üyelerine profesör unvanı verilmekte olduğundan, bu ülkede profesör unvanına sahip kişi oranı yüksektir. Amerika Birleşik Devletlerinde profesör unvanı edinmek görev süresi ve iş güvencesi ile ilgilidir.

Türkiye

Türkiye'de üniversitelerde Profesörlüğe yükseltilerek atamada Doçentlik unvanını aldıktan sonra en az beş yıl süreyle, açık bulunan profesörlük kadrosu ile ilgili bilim alanında çalışmış olmak ve Doçentlik unvanını aldıktan sonra, ilgili bilim alanında özgün yayınlar veya çalışmalar yapmış olmak, gerekir.[1]

Profesörlük kadrosuna başvuran adayların durumlarını ve bilimsel niteliklerini tespit etmek için üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü yönetim kurulunca en az üçü başka üniversitelerden veya yüksek teknoloji enstitülerinden olmak üzere ilan edilen kadronun bilim alanıyla ilgili beş profesör seçilir. Bu profesörler her aday için ayrı ayrı olmak üzere birer rapor yazarlar ve kadroya atanacak birden fazla aday varsa tercihlerini bildirirler. Üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü yönetim kurulunun bu raporları göz önünde tutarak alacağı karar üzerine, rektör atamayı yapar.[1]

Türkiye'de Nisan 2020 yılı itibarıyla, 28.536 Profesör görev yapmaktadır.[4]

Fransa

Fransa'da profesör unvanının kullanımı her derecedeki eğitim kurumunda eğitim veren kişi şeklindedir.[5] Bu nedenle "Üniversite Profesörleri / Professeur des universités" ayrı bir terim olarak kullanılmaktadır. Üniversitelerde "profesör unvanının alınması, üniversite pozisyonu ve atama yapılmasıyla ilgilidir. Üniversite profesör atamaları Cumhurbaşkanı tarafından yapılmaktadır. Bu pozisyonlara başvurmak için profesörlüğe takdim tezinin yazılması, savunulması ve bu işlemin Ulusal Üniversiteler Konseyi tarafından onaylanmış olması gereklidir.

Ordinaryüs Profesör
Ana madde: Ordinaryüs Profesör

Ordinaryüs Profesör en az beş yıl profesörlük yapmış, bilimsel çalışmalarıyla kendini tanıtmış öğretim üyeleri arasından seçilerek bir kürsünün yönetimiyle görevlendirilen kimselere verilen unvandır.

Emeritus Profesör

Emeritus Profesör, çeşitli nedenlerle emekli olan, ancak akademik çalışmalarını sürdüren kişilere verilen "onursal profesör" anlamında bir unvandır.

Kaynakça
  1. YÜKSEKÖĞRETİM KANUNU, Kanun Numarası : 2547 Kabul Tarihi : 4/11/1981, Yayımlandığı R. Gazete : Tarih : 6/11/1981, Sayı : 17506
  2. "Arşivlenmiş kopya". 1 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
  3. https://www.thefreedictionary.com/associate+professor
  4. https://istatistik.yok.gov.tr/ 11 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişim Tarihi:27.04.2020)
  5. https://www.larousse.fr/dictionnaires/francais/professeur/64155
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.