RNA interferaz

RNA interferaz veya RNA girişimi (RNAi) , canlı hücreler içinde yer alan ve hangi genlerin aktif olacağını ve nasıl aktif olacaklarını belirleyen ve kontrol eden bir sistemin ismi. Küçük RNA moleküllerinin iki tipi, -mikroRNA (miRNA) ve küçük interferans RNA'sı (siRNA)- RNA interferaz için büyük önem taşır. RNA'lar genlerin doğrudan ürünü olup bu küçük RNA'lar, ya faaliyetlerini artırmak veya azaltmak suretiyle, örneğin bir mesajcı RNA'nın protein üretmesini engelleyerek diğer özel RNA'lar (mRNA) ile bağlanabilirler. RNA interferaz, hücreyi parazitik genlere - virüs ve transpozonlar - karşı savunmada, bunun yanında genel olarak gelişmeyi yönlendirmede olduğu gibi gen ifadesinden de önemli bir role sahiptir.

Tasarlanmış bir shRNA'nın bir virüse aktarımı ve memeli bir hücre örneğinde RNA interferaz mekanizmasının açıklanması

RNA interferazın iz yolları hayvanlar dahil birçok ökaryotta bulunur ve bu süreç, çift sarmallı RNA (dsRNA) moleküllerini siRNA denilen ve ~ 20 nükleotitten oluşan küçük fragman parçalarına ayıran Dicer isimli bir enzim tarafından başlatılır. Her bir siRNA'sı, iki adet tek sarmallı (ss) ssRNA'ya bağlanır, tam olarak isimleriyle yolcu sarmal ile kılavuz sarmala. Yolcu sarmal indirgenerek ayrıştırılırken kılavuz iplikçik RNA-indüklenmiş susturma kompleksi (RISC) içine yerleştirilerek dahil edilir. Transkripsiyon sonrası sessizleşme'nin (PTGS) iyi araştırılmış olan çoğu sonuçları, kılavuz sarmal bazının bir mesajcı RNA molekülünün tamamlayıcı bir dizisiyle eşleştiğinde ortaya çıkar ve RISC kompleksinin katalitik bileşeni olan argonot proteinin bölünmesin neden olur. Bu süreç, siRNA'nın başlangıçta sahip olduğu sınırlı molar konsantrasyonuna rağmen organizma içinde sistemik bir şekilde yayılmasıyla tanınır. Gen ifadesi üzerinde RNAi'nin var olan seçici ve güçlü etkisi, hem oluşturulan bir hücre kültürünün, hem de yaşayan organizmaların incelenmesi için, hücre içine aktarılan sentetik dsRNA'larının ilgilenilen belirli genlerin baskılanmalarına neden olduğundan değerli bir araştırma aracı yapar. Bunun yanında RNAi, sistematik olarak, belirli bir hücresel süreç için gerekli bileşenlerin ya da hücre bölünmesi gibi bir olayın belirlenmesinde yardımcı olabilen ve hücredeki her geni sistematik bir şekilde kilitleyen büyük ölçekli elemeler ve ayırmalar için de kullanılabilir. Bu iz yolunun kullanılması biyoteknoloji ve tıp alanında gelecek vadeden bir araçtır.

Tarihsel olarak RNA interferaz, transkripsiyon sonrası sessizleşme, bastırılma veya bir genin diğerine üstün gelmesi gibi başka isimlerle de biliniyordu. Görünüşte birbirleriyle ilgisiz görünen bu süreçlerin tam olarak anlaşılmasından sonra, bunların hepsinin RNAi olgusu tanımladıkları da açıklık kazanmıştır. 2006 yılında, Andrew Fire ve Craig C. Mello, ipliksi solucan C. elegans'taki RNA interferaz üzerinde yaptıkları ve 1998 yılında yayınladıkları[1] çalışmaları dolayısıyla Nobel Fizyoloji veya Tıp ödülünü paylaştılar.[2]

Kaynakça
  1. Fire A, Xu S, Montgomery M, Kostas S, Driver S, Mello C (1998). "Potent and specific genetic interference by double-stranded RNA in Caenorhabditis elegans". Nature. 391 (6669). ss. 806-11. Bibcode:1998Natur.391..806F. doi:10.1038/35888. PMID 9486653.
  2. Daneholt, Bertil. "Advanced Information: RNA interference". The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2006. 5 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2007.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.