Sarayburnu Atatürk Anıtı

Sarayburnu Atatürk Anıtı, İstanbul Belediyesi tarafından Avusturyalı heykeltıraş Heinrich Krippel'e yaptırılan, Türkiye'nin ilk anıt heykelidir. Heykel aynı zamanda Türkiye'de dikilen ilk Mustafa Kemal Atatürk anıtıdır.[1] Anıt, 3 Ekim 1926'da dönemin belediye başkanı, Şehremini Emin Erkul (1924-1928) tarafından açılmıştır.

Sarayburnu Atatürk Anıtı
Anıtın önden görünümü (2005)
Genel bilgiler
Tür Anıt
Konum Fatih, İstanbul, Türkiye
Başlama 25 Ağustos 1925
Tamamlanma 1926
Yükseklik kaide 3 m - heykel y. 3 m
Tasarım ve inşaat
Mimar Heinrich Krippel

2020 yılında restore edilen anıtın çevre düzenlemesi hazırlıkları sürmektedir.[2]

Tarihçe

Anıt, Sarayburnu Parkı'ndadır. Buraya bir Mustafa Kemal Atatürk heykeli dikilmesi fikri dönemin Belediye Başkanı Emin Bey'e (Erkul) aittir. Belediye Meclisi tarafından da onaylanan bu önerinin gerçekleştirilmesi için bir komisyon kurularak çalışmalara başlanmıştır. Heykelin yapımı heykeltıraş Heinrich Krippel'e verilmiştir. Heykel sanatçının Viyana'daki atölyesinde, dökümü de Viyana'da Birleşik Maden İşletmelerinde yapılmış, parçalar halinde Türkiye'ye getirilmiş ve heykeltıraşın denetiminde yerine oturtulmuştur. 25 Ağustos 1925 tarihinde yapımına başlanan anıt, 3 Ekim 1926'da törenle açılmıştır. İstanbul halkı anıta büyük ilgi göstermiş ve gecenin geç saatlerine kadar akın akın seyre gelmiştir. Atatürk, heykelin açılışından sonra belediye yetkililerine gönderdiği telgrafta şunları söylemiştir:

"Muhterem İstanbul Halkının ilk defa heykelimi dikmek suretiyle gösterdiği yüksek kadirşinaslıktan ve resm-i küşat münasebetiyle hakkımda izhar buyurulan necip hissiyattan dolayı samimi teşekkürlerimi arzederim. Sözün bundan sonrası heykeltıraşlarındır."

Anıtın heykeltıraşı Heinrich Krippel, Ankara'daki Zafer Anıtı, Samsun'daki Onur Anıtı ve Konya'daki Atatürk anıtına da imzasını atmıştır. Anıtın son yıllarda bakımsız kalması eleştiri konusu olmuştur.[3] Bunun üzerine İstanbul Büyükşehir Belediyesi, anıtı 2020 yılında restore etmiştir.[2] Anıtın çevresinde düzenleme yapılması hazırlıkları sürmektedir.

Sarayburnu Parkı'ndaki Atatürk anıtının arkadan görünüşü:
Anadolu'ya bakan Atatürk tasviri

Özellikleri

Atatürk'ün Kurtuluş Savaşı için Samsun'a giderken İstanbul'dan hareket ettiği yere konulan anıt, mermer kaide ve bronz heykel olmak üzere iki kısımdan oluşmakta ve İki kademeli dörtgen bir platform üzerinde bulunmaktadır. Kaidenin üç cephesine bronz madalyon şeklinde yazıtlar monte edilmiştir. Fakat artık bunların hiçbirisi mevcut değildir.

Atatürk, dikdörtgen kaide üzerinde sivil giysili devlet adamı kimliğiyle görülmektedir. Sarayburnu Atatürk Anıtı, ele alınan dönem içinde Atatürk'ün devlet adamı olarak betimlendiği az sayıdaki örneklerden birisidir. Atatürk'ün sol eli beline dayalı, sağ elini yumruk biçiminde sıkarak aşağıya doğru uzatmış, başı dik, kaşları hafif çatık, gözleri hafif kısıktır; dinamik duruşuyla kararlı bir ifade içinde görülmektedir.

Heykelin kaidesinin önüne Hattat Kamil Akdik'in yazısı ile "tarihi ihtilas 1336", arka yüzüne heykelin dikiliş tarihi (1926), yan tarafına Cumhuriyet'in ilân tarihi yazılmıştır.[4]

Dış bağlantılar

Kaynakça
  1. "İlk Atatürk heykelini çeviren metal paravanlar kaldırıldı". NTV. ntv.com.tr. DHA. 19 Ağustos 2018. 19 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2018.
  2. "Türkiye'nin ilk Atatürk anıtı restore edildi". Diken. 2 Eylül 2020. Erişim tarihi: 7 Eylül 2020.
  3. "Türkiye'de yapılan ilk Atatürk heykeli, perdelerin arkasında". Vatan. 13 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2015.
  4. A A M Cumhuriyet Dönemi Anıt Heykelleri, Yrd. Doç. Dr. Kıvanç Osma, Ankara 2003, s.32-33, ISBN 975-16-1678-6.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.