Sivri sincapçıkgiller
Sivri sincapçıkgiller (Latince: Scandentia ya da Latince: Tupaiidae), Güneydoğu Asya'da yaşayan bir memeli takımı ve familyası. Bilimsel adları Tupaias, Malezyaca sincap anlamına gelen "tupai" kelimesinden alınmıştır. Sincapgillere çok benziyor olsalar da onlar ile yakın bir akrabalıkları yoktur. Sincapgiller genelde ağaçta yaşarken, sivri sincapçıkgiller tek bir türün dışında hepsi, yerde yaşar.
| Sivri sincapçıkgiller | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Sivri sincapçık (Tupaia spec.) | ||||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Özellikleri
Sivri sincapçıkların uzun vücutları, uzun kuyrukları ve uzun bir ağızları olur. Türden türe uzunlukları 10 – 23 cm (kuyruk 9 – 24 cm) ve ağırlıkları 45 - 300 gram arası değişir.
Renkleri yeşilimsi gri ile pas kırmızısı arası değişen varyasyonlarda rastlanılır. Dendrogale cinsinin dışında hepsinin omuzlarında açık renk bir şerit olur. Birkaç türde bu şerit koyu renktir.
Kulaklar küçüktür ve maymunların kulakları gibi kıkırdaklı ve az kıllıdır.
Yayılım
Borneo, takımın en çok türü bir arada yaşadığı yerdir; şimdiye kadar 10 ayrı tür Borneo'da bulunmuştur. Bundan dolayı sivri sincapçıkların Borneo'da evrimleşip oradan yayılmış oldukları tahmin edilir. Ayrıca Cava, Sumatra, Malezya yarımadası, Çinhindi ve Kuzey Hindistan'da yaşarlar. Ormanlık bölgeleri ve bazen insanların plantajlarını tercih ederler.
Yaşam şekli
Tüy kuyruklu sivri sincapçık (Ptilocerus lowii) dışında tüm türler gündüz aktiftir. Yalnız veya çift olarak yaşarlar. Kendi bölgelerine çok bağlıdırlar ve bunu diğer soydaşlarına karşı şiddetle savunurlar. Bir türün dışında hepsi yerde yaşar ve nadir ağaca çıkarlar.
Beslenme
Sivri sincapçıklar eklem bacaklılar ve solucanlar gibi küçük omurgasızlar, bitki parçaları, belli meyveler ve tohumlar ile beslenir. Dişleriyle ağaç kabuğunu kazıyıp altından çıkan bitkisel suları ve ağaç sakızını da yiyebilirler. Bayağı sivri sincapçık gibi büyük türler, kertenkele ve küçük memeliler gibi küçük omurgalıları da avlayıp yiyebilirler. Uçan böcekleri hızlı bir hareket ile elleriyle havadan kaparlar. Yemeklerini elleriyle tutarak yemeleri de sivri sincapçıklar için tipiktir.
Üreme
Sivri sincapçıklar bütün yıl boyunca üreyebilir. Çiftleşmeden sonra erkek dişiyi yavruları yetiştirme görevi ile Yalnız bırakır. 40 - 52 gün süren bir gebelikten sonra, annenin yapraklardan ve ince dallardan hazırladığı yuvada 1 - 3 yavru doğar. Anne sadece her 2 günde bir yavruların yanına uğrar ve sırf 5 - 10 dakika emzirir. Bu birkaç dakika içinde ne yuvayı ne de yavruları temizler. Annelik görevinin bu kadar kötü uygulamasını bazı zoologlar, anne sivri sincapçığın düşmanların dikkatini yuvaya çekmemeye çabası olarak değerlendirerek açıklamaya çalışır. Emzirme döneminde anne yavrularını sırf onları emzirirken üzerilerine geçirdiği kendi kokusu sayesinde tanır. Deneylerde bu koku yok edildiği zaman anne yavrularını tanımayıp yemiştir.
Yavrular yuvayı bir ay sonra terk eder. Bu zamana kadar anne yavruları ile toplam sadece 1,5 saat geçirmiştir. Yuvadan çıktıktan 2 - 3 ay sonra yavrular tam yetişmiştir ve anne onları kendi bölgesinden kovar. Doğada ne kadar yaşadıkları bilinmez, hayvanat bahçesinde 9 - 10 yıl yaşarlar.
Sınıflandırma
Burada gösterilen listenin kaynağı: Wilson & Reeder (2005).
- Asıl sivri sincapçıklar (Tupaia)
- Kuzey sivri sincapçığı (T. belangeri)
- Mentavay sivri sincapçığı (T. chrysogaster)
- Şeritli sivri sincapçık (T. dorsalis)
- Bayağı sivri sincapçık (Tupaia glis)
- Zarif sivri sincapçık (T. gracilis)
- Cava sivri sincapçığı (T. javanica)
- Uzun ayaklı sivri sincapçık (T. longipes)
- Küçük sivri sincapçık (T. minor)
- Dağ sivri sincapçığı (T. montana)
- Tupaia moellendorffi
- Nikobar sivri sincapçığı (T. nicobarica)
- Palavan sivri sincapçığı (T. palawanensis)
- Çayır sivri sincapçığı (T. picta)
- Kızıl kuyruklu sivri sincapçık' (T. splendidula)
- Tana (T. tana)
- Hint sivri sincapçığı (Anathana ellioti)
- Filipin sivri sincapçığı (Urogale everetti)
- Dağ tupayaları (Dendrogale)
- Borneo dağ tupayası (Dendrogale melanura)
- Kuzey dağ tupayası (Dendrogale murina)
- Tüykuyruklu sivri sincapçık (Ptilocercus lowii)
Kitaplar
- Louise H. Emmons: Tupai: A field study on bornean tree shrews. University of California Press, erschienen 2000. ISBN 0-520-22291-1
- Robert D. Martin: Spitzhörnchen. In: David MacDonald (Hrsg.): Die große Enzyklopädie der Säugetiere. Könemann in der Tandem Verlag GmbH, Königswinter 2004 (Übersetzung der englischen Originalausgabe von 2001); S. 426–431. ISBN 3-8331-1006-6.
- Nadja Schilling: Scandentia (Tupaiiformes), Spitzhörnchen, Tupaias. In: W. Westheide und R. Rieger: Spezielle Zoologie. Teil 2: Wirbel- oder Schädeltiere. Spektrum Akademischer Verlag, München 2004; S. 549–553. ISBN 3-8274-0900-4.
- K. Kolar u. a.: Spitzhörnchen und Halbaffen. In: Bernhard Grzimek (Hrsg.): Grzimeks Tierleben Säugetiere 1. Bechtermünz Verlag, Augsburg 2000 (Nachdruck der dtv-Ausgabe von 1979/80); S. 243–296. ISBN 3-8289-1603-1.
- D. E. Wilson, D. M. Reeder (Hrsg.): Mammal Species of the World. Johns Hopkins University Press, Baltimore 2005. ISBN 0-8018-8221-4
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Sivri sincapçıkgiller ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.