Son Emir

Son Emir (İngilizce: The Last Command) Avusturya asıllı yönetmen Josef von Sternberg tarafından yönetilen, John F. Goodrich ve Herman J. Mankiewicz tarafından senaryosu yazılan 1928 yapımı sessiz film. Filmin hikâyesi Lajos Bíró'ya aittir.[1] Başrol oyuncusu Emil Jannings hem bu film hem de -o dönem birden fazla filmdeki performanslara da ödül verilebilmekteydi- The Way of All Flesh filmindeki rolleriyle En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü'nü kazanan ilk kişi olmuştur.

Son Emir
The Last Command
Yönetmen	Josef von Sternberg
Yapımcı	Adolph Zukor Jesse L. Lasky
Senarist	John F. Goodrich Herman J. Mankiewicz
Hikâye	Lajos Biró Josef von Sternberg
Oyuncular	Emil Jannings Evelyn Brent William Powell
Görüntü yönetmeni	Bert Glennon
Kurgu	William Shea
Dağıtıcı	Paramount Pictures
Cinsi	Sinema filmi
Renk	Siyah beyaz
Çıkış tarih(ler)i	22 Aralık 1928
Süre	88 dk.
Ülke	ABD
Dil	Sessiz film İngilizce arayazılar

Film, 2006 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilmiş ve ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.[2]

Konu

1928 yılında Hollywood'da yönetmen olan Leo Andreyev (William Powell) bir sonraki filmi için resimlerden oyuncu bakar. Sergius Alexander (Emil Jannings) adlı kişinin resmine gelince asistanına bu kişiyi çekimlere çağırmasını ister. Ertesi sabah film stüdyosuna giden Sergius ilk olarak general üniformasını alır. Soyunma odasında yanındaki bir başka figüran dikkatini dağıttığı için Sergius'un sürekli kafasını sallamasından rahatsız olur. Sergius ise bunun elinde olmadığını geçmişte büyük bir şok geçirdiğini söyler.

Film daha sonra flashback yaparak on yıl öncesine Ekim Devrimi'nin içinde bulunduğu Rusya'ya gider. Çar'ın kuzeni ve Rus ordusunun komutanı olan Grand Dük Sergius Alexander rutin kimlik kontrolü sırasında iki oyuncunun "tehlikeli devrimci" oldukları konusunda bilgilendirilir. Odasına çağırttığı bu iki oyuncuyla alaylı bir şekilde konuşan general, kendisine cüretkârca laf sokan erkek oyuncu Leo Andreyev'i tutuklattırır.

Leo'nun güzel arkadaşı Natalie Dabrova (Evelyn Brent) ise tamamen farklı bir konudur. Kadın Sergius'u kendisine ayartır. Tehlike olmasına rağmen Sergius kadını yanına alır. Bir hafta sonra duygularının bir ifadesi olarak ona inci bir kolye verir. Kadın daha sonra generalin Rusya'yı kendi sevdiği kadar derinden sevdiğini anlar. İkisi bir odadayken general, Natalie'nin sakladığı tabancayı fark eder ve kasıtlı olarak ona sırtını döner. Bu sırada Natalie elini tetiğe götürür ancak ateş etmez. Siyasi görüş farklılıklarına rağmen Natalie, Sergius'a âşık olmuştur.

Bolşevikler generalin içinde bulunduğu treni ele geçirince Natalie, generale hakaretler ederek, küçümseyici tavır takınır. Generali hemen oracıkta öldürmek yerine Sankt-Peterburg'da halkın önünde idam edilmesini, Petrograd yolculuğu sırasında da trene kömür attırmasını önerir. Yolculuk sırasında herkes sarhoş olunca Natalie, Sergius'un yanına giderek onu sevdiğini söyler ve ülkeden kaçması için inci kolyeyi ona geri verir. Sergius trenden atlar, ancak sonra Natalie'nin de içinde bulunduğu trenin köprüden geçerken buzlu nehre çakılışını dehşet içinde izler. Sergius'un başı bu andan itibaren seğirmeye başlar.

On yıl sonra Sergius, Hollywood'da figüran olarak hayatını idame ettirmektedir. Filmin yönetmeniyle tanıştığında Sergius yönetmeni tanır. Yönetmen Leo, Sergius'u aşağılamak için ironik bir şekilde filmin savaş sahnesinde ona Rus generali rolünü verir. Çekimler başlayınca rol gereği bir asker "Savaşmaktan bıktık usandık! Son emrini de verdin!" diyerek General Sergius'a karşı ayaklanır. Sergius on yıl önce Leo Andreyev'e yaptığı gibi askeri yüzünden kamçılar. Kontrolünü kaybeden general, gerçekten düşman tarafından kuşatıldığını düşünüp hiddetli bir konuşma yaparak askerlerine Rusya için savaşmalarını emreder. Konuşmasının ardından yere yığılan Sergius "Kazandık mı?" diye sorar. Leo da "Evet ekselansları, kazandınız." der. Sergius, Leo'nun kolları arasında hayatını kaybeder. Leo'nun asistanı bu durum karşısında yaptığı "Adam harika bir oyuncuydu." yorumuna Leo "Harika bir oyuncudan fazlasıydı, harika da bir insandı." der.

Oyuncu kadrosu

• Emil Jannings - Grand Dük Sergius Alexander
• Evelyn Brent - Natalie Dabrova
• William Powell - Leo Andreyev
• Jack Raymond - Asistan
• Nicholas Soussanin - Emir subayı
• Michael Visaroff - Muhafız
• Fritz Feld - Bir devrimci

Esinlenme

Ernst Lubitsch'in gazeteci Gilbert Swan'a anlattığına göre filmin hikâyesi yaşanmış bir olaydan esinlenilmişti. Rus ordusunda önemli bir general olan Theodore A. Lodigensky ile hem Moskova'da hem de komünist devriminden sonra New York'ta Rus restoranı açtığında tanıştı.[3] Lubitsch filmi için bir grup figüran bakarken günlüğü tıpkı filmdeki Sergius Alexander gibi 7.50 dolara çalışan askeri üniformalı bir şekilde sırasını bekleyen bu eski generalle bir kez daha karşılaştı.[3] Lubitsch daha sonra bu anekdotu arkadaşı Josef von Sternberg'e aktardı.[1] Lodigensky 1929-1935 yılları arasında Theodore Lodi adı altında birkaç filmde rol aldı. Bu rolleri arasında 1932 yapımı Down to Earth filminde sürgünde otel kapıcısı olarak çalışan bir Rus olan Grand Dük Michael karakterini de canlandırdı.

Ev sineması

Criterion Collection 2010 yılında The Last Command’ı von Sternberg'in diğer filmleri Underworld ve The Docks of New York ile birlikte DVD olarak üçlü set halinde tekrar yayınladı.[4][5] Criterion'un bu sürümünde Robert Israel ve Alloy Orchestra film için müzik düzenledi.[5]

Kaynakça

1. "Silent Era: The Last Command". silentera.com. 27 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2011.
2. "National Film Registry" (İngilizce). en.wikipedia.org. 13 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2009.
3. Gilbert Swan (7 Mayıs 1929). "In New York". Pittsburgh Press. 15 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2015.
4. Dave Kehr (20 Ağustos 2010). "Sternberg: Chief Director of Private Dream Factory". The New York Times. 18 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2015.
5. "3 Silent Classics by Josef von Sternberg". Criterion Collection. 8 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2015.

Dış bağlantılar

• IMDb'de The Last Command