Sopot, Kumanova

Sopot (Makedonca: Сопот; Arnavutça: Sopoti) Makedonya’nın kuzeyinde Sırbistan sınırına yakın bir köydür. Son dönemde, yaşanmış olan iç çatışma gibi sebeplerle nüfusu azalmış olan bir yerdir. Üsküp-Belgrad otoyolunun doğusunda konumlanır.

Sopot
Köy
Сопот
Sopot Sopot’un Makedonya'daki konumu
Ülke	Makedonya
Bölge	Kuzeydoğu
Belediye	Kumanova
Nüfus (2002)[1]
• Toplam	318
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAZD)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYZD)
Alan kodu	(+389)
Plaka kodu	KU

Nüfus

1994 yılında köy 1000'den fazla nüfusa sahipti. 2010 yılında 318 nüfusludur.

Kültür

Tekke

Sopot köyünde bir zamanlar faal olan Kadiri tekkesi günümüzde bakımsızdır. Bu tekkede, vaktinde şeyhlik yapan Şeyh Davut, Şeyh Kadri ve Şeyh Numan’a ait bir türbe bulunmaktadır. Üsküp ulema meclisinin 1939 yılındaki raporuna dayanarak Ohri’de bir Kadiri tekkesinden söz edilse de, bu tekkeden bir kalıntı bulunmamaktadır.

Cami

18-19 yüzyıl civarında inşa edildiği düşünülen cami, 1950-1960 yıllarında yenilenmiştir. Köy ahalisi için önemli bir yerdir.

Kilise

Köyün kuzeyinde kilise kalıntılar vardır. Buradan da köy etrafında bir zamanlar açık kilisenin olduğu anlaşılmıştır.

Tarih

Kumanova kentine bağlı Sopot köyünde, 1944 yılında Sırp milisler tarafından öldürülen 64 Arnavut için 64 yıl aradan sonra anıt mezar yaptırılıyor. Sopot'ta akrabalarını kaybeden, bu nedenle bu köyde yapılacak anıt mezarın inşasına öncülük eden Şükrü Luti, yaptığı açıklamada, II. Dünya Savaşı'nda Sırplar tarafından öldürülen 64 köylüyü unutmamak ve unutturmamak için harekete geçtiklerini, bu kapsamda cenazelerin gömülü olduğu yerleri aradıklarını söyledi. O dönemin tanıklarını bularak, kimin nerede öldürüldüğünü belirlemeye çalıştıklarını belirten Luti, hâlen 58 kişinin cenazesini çıkardıklarını, 1 kişinin gömülü olduğu alanı kesinleştirdiklerini, 5 kişinin cenazelerinin bulunduğu yeri ise bölge olarak belirlediklerini bildirdi.

Luti, cenazeleri bulundukları yerlerden çıkardıktan sonra dinî kurallar çerçevesinde köyün yakınlarındaki bir tepede toprağa verdiklerini ifade ederek, Cenazelerin gömüldüğü yere anıt mezar yaptırıyoruz. Anıt mezarın açılışını ekim ayında yapacağız. Burada yatan şehitlerimizin yakınlarının büyük çoğunluğu Bursa'da yaşıyor. Hepsini açılış törenine bekliyoruz dedi. Olayların gerçekleştiği dönemde yaşayan ve Sırp saldırılarından kaçarak kurtulan Bayram Aguşi de 1944 yılını hiç unutamadığını, ölen arkadaşları için hala gözyaşı döktüğünü söyledi. Bayram Aguşi, o döneme ilişkin bir anıyı şöyle anlattı: Saldırılar yüzünden Sopot'tan kaçan Hüseyin Seydiu ve 3 arkadaşı, ailelerini görmek için bir akşamüstü köye geldiler. Ancak sürekli gözetlendiği için Sırp milisler hemen köyün etrafını sardı. Hüseyin Seydiu'nun ve diğer gençlerin aileleri Sırp komşularından yardım istediler, ama sonuç alamadılar. Bunun üzerine akrabaları Hüseyin Seydiu'ya, 'Baban Sırplar tarafından öldürüldü. Ailenin tek direği sen kaldın. Senin yüzünde sakal yok. Şalvar verelim, başörtü tak, kadın kılığına gir seni kimse tanımaz' önerisinde bulundu. Hüseyin bu öneriyi, 'Hayır olmaz. Eğer benim erkek olduğum ortaya çıkarsa Sırplar başta Sopot olmak üzere ülkedeki tüm Müslüman kadınları soymaya kalkar, namuslarıyla oynar. Kurşun erkek içindir' diyerek geri çevirdi. Hüseyin, Sırp milisler tarafından evinden zorla alındı. Bir tepeyi geçtikten sonra silah sesleri duyuldu ama cenazesi bulunamamıştı. Anıt mezarla birlikte ölen 64 şehidimizin ruhu şad oldu. Mekânları cennet olsun. Onlar, kadınlarının namusunu düşünerek kurtulma ihtimalleri varken namus için ölmeyi tercih ettiler.

Kitap

Haziran 2014' te basılan "SOPOT (1944 Sonbaharı) 18 Tanığın İtirafları " kitabında soykırıma canlı şahit olan 18 tanığa ulaşılarak, katliamın acı gerçekleri kitabın yazarı Cafer ÜMERİ tarafından yazıya dökülmüştür. Ayrıca tanıklarla yapılan konuşmaların video kaydı alınıp, tanıklara ve katliamda can veren kişilerin yakınlarına kitapla birlikte hediye edilmiştir.

Resimler

• 
  Kadiri tekkesi
• 
  Sopot köyünde 1944 yılında katledilen 64 erkek adına yapılan anıt

Kaynakça

1. 2002 nüfus sayımı sonuçları Makedonya Cumhuriyeti Devlet İstatistik Enstitüsü (Makedonca) (İngilizce)