Tendürek Dağı

Tendürek Dağı, Türkiye'de Doğubayazıt ile Çaldıran arasında bulunan volkanik dağ. Büyük Tendürek (3533 m) ve Küçük Tendürek (3291 m) adlı ikiz volkanik koniden oluşan, belirgin koni ve kraterlere sahip, kuvaterner yaşlı, fazla koni ve kraterin bulunduğu bir stratovolkandır[1].

Tendürek
En yüksek noktası
Yükseklik 3.533 m (Büyük Tendürek)
Çıkıntı 3.291 m (Küçük Tendürek)
Koordinatlar 39° 22′ 12″ K, 43° 52′ 12″ D 
Coğrafya
Konum Doğubayazıt, Çaldıran
Jeoloji
Kayaç yaşı Kuvaterner
Dağ türü Volkanik

Küçük Tendürek'in zirvesinde 400 m çapında bir krater gölü bulunur. Krater kenarından 1–2 m derinliğindeki çukurlardan 50 °C sıcaklığında buhar çıkmaktadır. Büyük Tendürek'in 200 m derinliğindeki kraterinde su bulunmaz. Kraterden buhar ve bazı gazlar çıkmakta, H2S ayrışıp, kükürt birikmektedir[1].

Volkandan çıkan lav ve tüflerin çevredeki Neojen yaşlı göl çökellerinin üzerine gelmiş olması, dağın Neojen sonları kuvaterner başlarında meydana gelmiş olduğunu göstermektedir. Yapısında çoğunlukla bazaltlar bulunan Tendürek Dağı'nın kraterinde çıkan sıcak buhar, dağın volkanik faaliyetin henüz tam olarak sona ermediğini göstermektedir.[2]

Dağın doğusunda bulunan ve çapı yalaşık 500 metre olan kraterden sıcak su buharları ve hidrojen sülfür gazları çıkar bu gazlar kraterin kenarlarında, sarı renkli bir mineral olan kükürt oluşumunu sağlar[3]

Tendürek'in güneyindeki Çaldıran merkezinden, zeminden CO2 çıkmaktadır. az üzerinde yapılan araştırmalarda magma kökenli olduğu anlaşılmıştır. Dağın çevresindeki soğuk su kaynaklarında Tendürek sisteminden kaynaklı flor zenginliği tespit edilmiştir[1].

Canlı hayatı

Kraterler çevresinde fazla bitki örtüsü bulunmaz. Dağın kuzeydoğusunda Doğubayazıt Ovası, güneyinde Çaldıran Ovası yer alır. Doğusunda İran toprakları bulunur. Dağın güneyindeki taşlık yamaçlarda dağ stepleri bulunur. Otlatma baskısının azaldığı yerlerde kısa çalı toplulukları görülür[4].

Gökkuzgun, çobanaldatan, kirazkuşu ve kara alınlı örümcek kuşu bu bölgede üremektedir. Bozkır kartalının alanda ürediği düşünülmektedir. Karagözlü mavi kelebek ve Apollo gibi kelebek türleri ve Bendimahi kertenkelesi gibi sürüngenler önemli türlerdir. Çevrede meralarda aşırı otlatma ile ağaç kesme bitki örtüsünü tehdit etmektedir[4].

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. ERCAN, Tuncay ve diğ. (1990). "DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU NEOJEN-KUVATERNER VOLKANİTLERİNE İLİŞKİN YENİJEOKİMYASAL, RADYOMETRİK VE İZOTOPİK VERİLERİN YORUMU" (PDF). MTA Dergisi. Erişim tarihi: 17 Mart 2019.
  2. Sahin, Cemalettin, "Türkiye Fiziki Coğrafyası", 4.Baskı, Ankara, 2005.
  3. UĞUZ, A., APAYDIN, C., ENGİN, D., ERLAT, E., AKGÜNER, E., YÜKSEK, O., ... & DEMİR, M. (2007). TÜRKİYE’DEKİ VOLKANLAR.
  4. "Tendürek Dağı" (PDF). dogadernegi.org. 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2019.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.