Texel'deki Gürcü Ayaklanması

Texel'deki Gürcü Ayaklanması (Hollandaca: Opstand der Georgiërs), 5 Nisan 1945 yılında Nazi işgali altındaki Hollanda'da bulunan ve zorla askere alınan Gürcü Lejyonu'nun Hollandalı direnişçilerin desteği ile ayaklanmasıdır. Nazi Almanyası ayaklanmayı bastırdı ve Naziler daha sonra Kanadalı askerlere teslim oldu.

Texel'de Gürcü askeri mezarlığı

Arka planı

İsyan eden Gürcü Taburundaki askerler, Doğu Cephesi'nde Sovyet Ordusu tarafında savaşırken Nazi ordusuna esir düşmüştü. Savaşa çok iyi başlayan Naziler, savaşın uzun sürmesiyle birlikte asker ihtiyacı yaşamaya başladılar. Açığa çıkan asker ihtiyacını karşılayabilmek için Naziler esirleri kullanmaya karar verdi. Esirlere iki seçenek sunuldu: ya aç karınla çalışarak öleceklerdi ya da Nazilere hizmet etmeyi seçerek onlarla birlikte savaşacaklardı. Böylece bir dereceye kadar özgürlüğe kavuşacaklardı. Tabur, ikinci seçeneği seçen insanlardan oluşuyordu.

Tabur, Haziran 1943'te işgal altındaki Polonya'nın Radom yakınlarında bulunan Kruszyna'da kuruldu ve başlangıçta partizanlarla savaşmak için kullanıldı. Tabur 30 Ağustos'ta Hollanda'da bulunan Zandvoort'a geldi. Eylül 1943'ten Şubat 1945'lerin başlarına kadar Zandvoort'ta konuşlu olarak kalan tabur, 6 Şubat 1945'te, Texel Subsection'a gönderilmişti. Mart 1945 sonlarında, Müttefiklerin ilerlemesi ile Hollandalılar isyan girişiminde bulunacağı öğrenildi. Bunun üzerine Naziler Gürcü Taburunu Hollanda anakarasına gönderecekti.

İsyan

Nazilerin 1-2 aya kadar teslim olacağı ortadaydı. Gürcü Taburu, Hollandalı direnişçilerin yanında savaşmayı, savaşı kaybeden ve isteyerek katılmadıkları hatta zorlayarak katıldıkları Naziler için savaşmaya tercih ettiler ve isyan çıkardılar. 5-6 Nisan 1945 gecesi bulundukları adayı kontrol altına aldılar. Gürcü Taburu, ilk gün 400 Nazi askerini öldürdü. Öldürülen askerler ya uyurken ya da yarı uykulu bir şekilde kaçarken vurularak öldürüldü. Hollanda direniş üyeleri Gürcü Taburuna katıldı ve yardım etti. Ancak ilk şoku atlatan Naziler deniz kıyılarında bulunan topçu bataryalarına doğru ilerleyen Gürcü Taburunu durmayı başardı. Binbaşı Klaus Breitner, ayaklanma için, "ihanetten başka bir şey değil" açıklamasında bulundu.

Naziler, deniz kıyılarında bulunan topçu ateşinin desteği ile karşı saldırı düzenledi. Naziler beş hafta süren çatışmalar sonucunda adaya yeniden geri döndü. Nazi askerleri Gürcü askerlerini ararken yerel halk onları gizlemeye çalıştı. Naziler yakaladıkları Gürcü askerlerine kendi mezarlarını kazandırıyor, üstlerindeki Nazi üniformalarını çıkarmalarını emrediyor ve infaz ediyordu.

Çatışmalar, 5 Mayıs 1945'te Hollanda ve Danimarka'daki Nazi birliklerin teslimiyetinden sonra bile devam etti. Teslim açıklamasından 3. gün sonra Kanadalı askerler, Nazileri teslim alana kadar devam etti.

İsyan sırasında, 565 Gürcü, en az 812 Nazi ve 120 Texel sakini hayatını kaybetti [1][2]. Naziler, ayaklanmayı bastırırken kullanmış oldukları topçu bataryalarının vermiş oldukları zaralar muazzamdı. Düzinelerce çiftlik ateşlenen toplar yüzünden yandı. Toplam hasar 3,77 milyon dolardı.

Sonrası

Öldürülen Gürcüler, Hogeberg'de yapılan tören ile mezarlığına gömüldüler. Yalta Konferansı sırasında Sovyetler Birliği'nin başında olan Stalin, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'nden Nazilerin yanında savaşan Sovyet vatandaşlarının iadesini istemişti. Batılı Mutefikler yerel halk tarafından saklanan 228 Gürcü'yü Sovyetler Birliği'ne teslim etti. Kurtulan Gürcüler, diğer Sovyet işbirlikçileriyle aynı kaderi paylaşmaktan korkuyorlardı. Çünkü Stalin, Nazilerle birlikte savaşanları hain olarak tanımlıyordu. Sonları korktukları gibi oldu. Hepsi Gulag toplama kamplarına yollandı. 26 Gürcü, Gulag toplama kamplarında kayboldu. 1950'lerin ortalarında Sovyetler Birliği, Kruşcev ile birlikte ılımlılaştı ve Gulag toplama kamplarında yaşamayı başarmış Gürcüleri serbest bıraktı. Onlara rehabilitasyon hizmetleri verdi. Hatta Sovyetler Birliği'nin Hollanda'ya gönderdiği büyükelçi, Sovyetler Birliği yıkıldığı 1991 yılına kadar, her yılın 4 Mayıs'ında Gürcü askerlerinin bulunduğu mezarlığı ziyaret etti. 4 Mayıs 2005'te Gürcistan cumhurbaşkanı Mikheil Saakaşvili, mezarlığı ziyaret etti. Bu ziyaretle ilk defa bir Gürcistan cumhurbaşkanı mezarlığı ziyaret etmiş oldu.

2007 yılına gelindiğinde ayaklanmaya katılanların çoğu ölmüştü. Zugdidi, Temmuz 2007'de hayatını kaybetti. Gürcistan'da askeri törenle gömüldü. 2010 yılında ayaklanmaya katılan ve hayatta kalan iki Gürcü vardı: bunlardan isyanın ana organizatörlerinden biri olan Eugeny Artemidze, 22 Haziran 2010'da 90 yaşında öldü. İkincisi Tiflis'in 40 km batısında Kaspi'de yaşayan Grisha Baindurashvili'dir.

Kaynakça
  1. BBC "Coast" programme, 19 October 2012
  2. Zaloga, Steven J (2011). The Atlantic Wall (2): Belgium, The Netherlands, Denmark and Norway. Osprey Publishing. s. 57. ISBN 1780961456.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.