Tutankhamun
Tutankhamun (Antik Mısırca: twt-ꜥnḫ-jmn; y. MÖ 1342-y. MÖ 1325) veya Tutankamon, Mısır tarihinin Yeni Krallığı sırasında 18. hanedanlığın sonunda, kraliyet ailesinin sonuncu lideri olan ve MÖ 1332 – MÖ 1323 yılları arasında hüküm sürmüş Mısır firavunu. Babası, KV55 mezarında mumyalanmış olarak bulunan firavun Akhenaten'di. Annesi, DNA testi yoluyla KV35'te bulunan "Genç Bayan" olarak anılan ve mumyalanmış olarak bulunan babasının üvey kız kardeşidir.[2] Tutankhamun tahtı, sekiz veya dokuz yaşında, akraba olabileceği nihai halefi Ay'ın eşi görülmemiş vezirliği altında aldı. Üvey kız kardeşi Ankhesenamun ile evlendi.
Tutankhamun | |
---|---|
Mısır Firavunu | |
Kahire Mısır Müzesi'nde sergilenen Tutankamon'un mumyasının maskesi | |
Hüküm süresi | MÖ 1332-1323 |
Taç giymesi | MÖ 1332 |
Önce gelen | Smenkhkare |
Sonra gelen | Ay |
Hanedan | 18. Hanedan |
Babası | Akhenaton[1] |
Doğum | MÖ 1341 |
Ölüm | MÖ 1323 (18 yaşında) |
Hayatı
Asıl adı Tutankhaton'dur. Mısır'da ilk kez tektanrılı Aten dinini kuran, IV. Amenotep'in oğludur. Babası ölünce, başka bir anneden olan üvey kızkardeşi Ankhesenamen ile evlenerek tahta çıktı. Saltanatının ilk yıllarında, Mısır'ın eski çok tanrılı dinine dönüş yaşandı. Kendisi de Tutankhaton adı yerine Tutankhamun adını aldı. Böylece, IV. Amenhotep'in kurduğu Aten dini söndü. Tutankhamun'un çağı barış içinde geçti. Çok genç yaşta ölen bu kraldan sonra, babasına vezirlik, kendisine de küçüklüğünde naiplik yapmış olan Ay, dul kraliçe ile evlenerek tahta çıktı.
Mezarı
Ana Madde Tutankhamun'un mezarı
1922 yılında Howard Carter tarafından bulunmuştur. Tutankamon’un mezarı Krallar Vadisi'nde yer almaktadır. Tutankhamun'un mumyası haricinde mezardan çıkarılanlar Kahire müzesinde sergilenmektedir. Mezarı 1972'de Londra'da ve daha sonra ABD'de sergilenmiştir.
Tutankhamun efsanesi
Kral Tutankhamun'un mezarı, diğer kralların mezarlarına göre oldukça gösterişlidir. Tutankhamun'un genç yaştaki sıradışı ölümünün nedeni bugün bile pek bilinmemektedir. Sanki Tutankamon aceleyle gömülmüştür. Bir kısım araştırmacılara göre mezar bir soylu için hazırlanmaktaydı fakat o sırada Tutankamon ölünce aceleyle buraya gömdürüldü. Ancak mumyasının kafatası sol kulağının arkasında zedelenme bulunduğu için şu anki Mısır bilimcilerinin son açıkladığı durum Tutankhamun'un generali olan Horemheb'in yönetimi ele geçirme amacıyla Tutankhamun'un kafatası arkasına sert bir cisimle vurmuş olabileceği tezidir.[3]
Tutankamon’un mezarı iki odadan ve ilk odaya inen bir merdivenden oluşmaktadır. İlk odada bir at arabası, Tutankamon’un tahtı ve bunlar gibi Tutankamon’un hayattayken kullandığı paha biçilemez eserler bulunmuştur. Bu oda bulunduğunda, odanın Krallar Vadisi'nde yer almasından dolayı, bir mezar olması gerektiğini düşünen Howard Carter ve arkadaşları odanın duvarlarına vurarak duvarın arkasındaki boşlukları aradılar. Sonunda bir boşluk bulundu ve duvar kırıldı. Duvarın arkasındaki bir odada, yeni bir oda gibi görünen kocaman bir tahta kutu vardı. Kutu mühürlüydü. Howard Carter, mühürü -hayatında gördüğü ve göreceği en güzel şeyi- görmüştü. Bir lahtin içindeki som altından tabut mum ışığında bile parlıyordu. Howard Carter bu keşfi ile kendisine iyi bir kariyer sağlasa bile fakirlik ve unutulmuşluk içinde ölürken cenazesine bir iki kişi dışında kimse katılmamıştır.
Lanetler, Carter'in çok sevdiği kanaryasının bilinmeyen bir nedenden dolayı Mısır'ın simgesi olarak kabul edilen bir kobra yılanı tarafından yenilmesiyle başladı. Bir süre sonra kazı işlerinin ücretini karşılayan Lord Carnavron'un Kahire'de kan zehirlenmesi nedeniyle ölümü büyük yankı uyandırdı ve turist akını yaşandı. Ayrıca mezara giren bazı kişilerin ateşli bir hastalıktan ölmesi de firavunun laneti adında bir hurafe başlatmıştır.
Firavun'un lahdinde hiyeroglif olarak bulunan yazılarda dikkat çekmektedir; Firavunun mezarına her kim dokunursa ölümün kanatları onu saracaktır.[4]
Ailesi
- Baba: IV. Amenhotep (Akhenaton) oldu.
- Anne: Prenses Kia29 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kardeşleri: Smenkhkare
- Eşi: Ankhesenpaaten
- Oğulları: yok
- Kızları: yok
Adları
Doğum adı | Tutankhaton Aton`un yaşayan resmi | |||||||||||||||||
Kendi seçtiği ad | Tutankhamun (Heliopolis hümkümdarı,Yukarı Mısır, Amun`un yaşayan resmi) | |||||||||||||||||
Taht adı | Neb-cheperu-Rê (Neb-xprw-Ra) |
Resimler
- Tutankhamun ve eşi
- Tutankhamun : savaş resmi
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Frail boy-king Tut died from malaria, broken leg 19 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Paul Schemm, Associated Press. 16 February 2010.
- Hawass 2010, ss. 638–647.
- "Tutankhamun laneti hakkında bilinmeyenler". 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2014.
- "Tutankhamon Laneti". 26 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2014.
Antik Mısır | |||
---|---|---|---|
Yerler/Mekanlar/Şehirler: Nil | Nivt/Vaset/Teb | İskenderiye | Annu/Iunu/Heliopolis | El-Uksur | Abdju/Abidos | Gize | İneb Hedj/Memfis | Djanet/Tanis | Reşid | Akhetaten/Amarna | Atef-Pehu/Fayyum | Abu/Yebu/Elefantin | Sakkara | Dahşur | |||
Ogdoad tanrıları: Amon | Amunet | Huh/Hauhet | Kuk/Kauket | Nu/Naunet | Ra | Hor/Horus | Hathor | Anupu/Anubis | Mut | |||
Ennead tanrıları: Atum | Shu | Tefnut | Geb | Nuit | Ausare/Osiris | Aset/İsis | Set | Nebet Het/Neftis | |||
Savaş tanrıları: Bast | Anhur | Maahes | Sekhmet | Pakhet | |||
Cisimleşmiş tanrıları: Chons | Ma'at | Hu | Saa | Shai | Renenutet| Min | Hapi | |||
Diğer tanrılar: Djehuty/Thoth | Ptah | Sobek | Chnum | Taweret | Bes | Seker | |||
Ölüm: Mumya | Horus'un dört oğlu | Kanopik çömlekler | Ankh | Mısır Ölüler Kitabı | KV | Uşabti | |||
Yapılar: Piramitler | Karnak Tapınağı | Sfenks | İskenderiye Feneri | İskenderiye Kütüphanesi | Der el-Bahri | Memnon heykeli | Ramesseum | Ebu Simbel | |||
Yazı: Mısır hiyeroglifleri | Mısır rakamları | Demotik | Hiyeratik | |||
Kronoloji: Antik Mısır | Arap yönetiminde Mısır | Osmanlı yönetiminde Mısır | Modern Mısır |