WikiLeaks

Wikileaks, anonim kaynaklara dayanarak hassas belgeler yayınlayan ve kâr amacı gütmeyen uluslararası bir sivil toplum kuruluşudur. 2006-2016 arasındaki 10 yıllık süreçte 10 milyon belge yayınladığı[4] belirtilen organizasyonun kurucusu ve yöneticisi Avustralyalı internet aktivisti Jullian Assange’dır.[5] Kristinn Hrafnsson, 2018 yılından beri sorumlu editörlüğünü yürütmektedir [6]

WikiLeaks
URL

wikileaks.org[1][2]


Slogan We open governments.
Ticari? Hayır
Site türü Belge arşivi
Kullanılabilir dil(ler) Çok dilli
Sahip The Sunshine Press
Oluşturan Julian Assange
Başlama tarihi 4 Ekim 2006
Alexa 2.228[3]
Geçerli durum Etkin

Organizasyon başlangıçta, Afganistanda’ki savaş harcamaları[7], Kenya’da yolsuzluk soruşturmaları[8][9], Guantanamo Körfezi’ndeki Amerikan hapishanelerinin operasyon bilgilerini[10][11] yayınlamıştır. 2012’de “Suriye Dosyaları” ismiyle iki milyondan fazla e-postayı ifşa etmiştir[12][13].

2016’daki Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri sırasında Democratic National Committee (DNC) ve Hillary Clinton’un kampanya yöneticisi John Podesta’nın çeşitli belge ve e-postalarını yayınlayarak[14] kampanyaya verdiği zarar tartışma konusu olmuştur.[15]

Yayınladığı sosyal güvenlik ve kredi kartı numaraları ve sağlık bilgileriyle [16][17] vatandaşların mahremiyetine özen göstermemenin yanı sıra Panama Belgeleri karşısında aldığı tutum[18] ve Rusya ile ilgili tartışmalı konulardaki pasif yaklaşımı, Wikileaks’in başlıca eleştirilme sebepleri olmuştur.[19]

Yönetimi ve tarihçesi
Wikileaks editör şefi Julian Assange

WikiLeaks'in Çinli muhaliflerin yanı sıra ABD, Tayvan, Avrupa, Avustralya ve Güney Afrikalı gazeteciler, matematikçiler ve şirket teknologları tarafından kurulduğu belirtilmiştir. Avustralyalı gazeteci ve internet aktivisti Julian Assange, organizasyonun görünen yüzüdür.

Site 4 Ekim 2006 tarihinde yayına girmiş olup kayıtlı olduğu ülke ABD'dir.[20] Sitenin ziyaret edilme oranının en yüksek olduğu ülke 29 Kasım 2010 itibarı ile İsveç'tir. İsveç'i İtalya ve Hollanda izlemektedir.[3]

Sızıntılar

Kuruluşundan bir yıl sonra organizasyonun ve wikileaks.org'un veritabanında 1,2 milyondan fazla doküman bulunmaktadır. "İpotek Cinayeti" videosu en kayda değer belgelerin başında gelir. WikiLeaks yayınladığı raporlarla çok sayıda yeni medya ödülü kazanmıştır.

WikiLeaks 26 Temmuz 2010'da Amerikan ordusunun 2004-2009 yılları arasında Afganistan Savaşı'nda tutmuş olduğu 92.000 belgeyi [21] The Guardian, The New York Times ve Der Spiegel gazeteleriyle birlikte açıklamıştır. Bireysel olayları da kapsayan günlükler, sivil kayıplar hakkında ayrıntılı bilgiler içermektedir. Belgeleri sızdıran er Bradley Manning görev yaptığı Kuveyt'teki Camp Arfijan üssünde tutuklanmıştır.[22]

ABD diplomatik belge sızıntısı
Ana madde: Amerika Birleşik Devletleri diplomatik belge sızıntısı

WikiLeaks'in 29 Kasım 2010'da yayınladığı diplomatik belgeler dünya çapında ses getirmiştir. Yayımlanacağı söylenen 251.287 belgenin yaklaşık 2000 tanesi yayımlanmıştır.

Suudi Arabistan belge sızıntısı

Wikileaks, 19 Haziran 2015 tarihinde The Saudi Cables kod adıyla, "çok gizli" olarak tasnif edilmiş 500.000 Suudi Arabistan dokümanı paylaşmaya başlamıştır.[23][24]

Kaynakça
  1. "WikiLeaks.org is dead; long live WikiLeaks.ch". National Business Review. 4 Aralık 2010. Erişim tarihi: 12 Ocak 2010.
  2. "Twitter / WikiLeaks: Cablegate". Twitter. 10 Aralık 2010. Erişim tarihi: 12 Ocak 2010.
  3. "wikileaks.org Traffic Statistics". Alexa. 4 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2016.
  4. https://wikileaks.org/10years/
  5. "Arşivlenmiş kopya". 23 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2019.
  6. https://www.apnews.com/df4b97d353c34ce4baa02f671dd6321b
  7. "Arşivlenmiş kopya". 20 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2019.
  8. https://qz.com/africa/1594656/the-kenyan-roots-of-julian-assanges-wikileaks/
  9. "Arşivlenmiş kopya". 31 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2019.
  10. "Arşivlenmiş kopya". 10 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2014.
  11. "Arşivlenmiş kopya". 18 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2007.
  12. "Arşivlenmiş kopya". 10 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2019.
  13. "Arşivlenmiş kopya". 10 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2019.
  14. https://www.washingtonpost.com/news/monkey-cage/wp/2016/11/01/why-its-entirely-predictable-that-hillary-clintons-emails-are-back-in-the-news/?noredirect=on&utm_term=.cb254c78f3f2
  15. https://fivethirtyeight.com/features/wikileaks-hillary-clinton/
  16. https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-07-29/why-wikileaks-is-losing-its-friends
  17. https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2016/07/28/a-twitter-spat-breaks-out-between-snowden-and-wikileaks/?utm_term=.825c2ceb9ec2
  18. https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/europe/wikileaks-julian-assange-russia.html
  19. "Arşivlenmiş kopya". 7 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2019.
  20. "Whois - Wikileaks". 22 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010.
  21. "Arşivlenmiş kopya". 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011.
  22. İlgili haber (İngilizce), 8 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  23. https://wikileaks.org/saudi-cables/
  24. http://www.dailysabah.com/mideast/2015/06/20/wikileaks-begins-releasing-over-500000-top-secret-saudi-documents

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.