Yazıbeyli, Kahramankazan
Yazıbeyli, Ankara ilinin Kahramankazan ilçesine bağlı bir mahalledir.
| Yazıbeyli | |
|---|---|
| |
| Ülke |
 Türkiye |
| İl | Ankara |
| İlçe | Kahramankazan |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| • Toplam | 196 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (UDAZD) |
| İl alan kodu | 0312 |
| İl plaka kodu | 06 |
| Posta kodu | 06980 |
Tarihçe
Ova Çayı köylerinden olan Yazıbeyli köyünün eski isimleri “Halka-Sulu”, “Halka-Havlu” ve “Halkavun”dur. İlçenin güneybatısında bulunan yerleşme ilçe merkezine 3 km uzaklıktadır. İlçe merkezi, Kumpınar, Aydın, Emirgazi, İymir ve Yassıören köyleri ile komşudur. Kahverengi ve alüvyal topraklara sahip olan yerleşmenin arazisi, birinci sınıf tarım arazisi olup, sulu ve bahçe tarımı yapılmaktadır. Ova Çayı yakınında bulunan köyün yakınından mevsimsel yağışlara bağlı olarak akan ve Hızır Dağı yamaçlarından beslenen İymir deresi geçmektedir. “Halk”, Osmanlıca da boğaz, “havl”, etrafı ve çevresi anlamına gelmektedir. “Halka-havlı” ise boğazın etrafı veya boğazın çevresi anlamında kullanılır. İnsanoğlunun yaşamına uygun olan bölge, antik çağlardan itibaren iskan görmüş, verimli arazi yapısı ve Ova Çayı’na yakınlığı bu iskanlar için en önemli etken olmuştur. Köyün 500 metre kadar güneyinde bulunan höyükte, İlk, Orta, Geç Tunç Çağı’ndan itibaren insanoğlunun iskân izlerine rastlanmıştır. Bu iskân Demir Devri'nde de devam etmiştir. Günümüzde Köy Mezarlığı’nın yakınında çevreden derlenmiş antik mermer parçalar bulunmaktadır. Tarih boyunca devamlı iskan gören bölgeye Oğuz Türkmen boyları yerleşmiş ve tarımla uğraşmaya başlamıştır. Anadolu Selçukluları zamanında “Murted Ova” bölgesi köylerinden olan “Halka-Sulu” Köyü 1530 yılında Murtazaabad kazasına bağlıdır. “Tımârhâ-yi Zu’amâ ve Merdân” karyelerinden olup, “Halka-Havlı” adıyla zikredilmektedir. 22 hane, 10 mücerred (erkek nüfus) ve yaklaşık 120 nüfuslu olan yerleşmenin yıllık hasılatı 2.355 akçedir. 1800 yıllarında Halka-Havlu köyünden Katipzade Seyyid Mehmed’in “ayanlık” iddiasında bulunduğu iddia edilerek, şikayet edilir. Konu yetkililerce incelenir ve iddianın asılsız olduğu tespit edilir. 15 Şevval 1214 (1800) tarihli bir belgede “Ankara'ya tabi Mürtezaabad kazasında ayanlık iddiasında bulunan Katipzade Seyyid Mehmed aleyhinde evvelce gönderilmiş olan ilamın sahte olduğuna ve ahalinin umumiyetle muma ileyhten (adı geçenden) memnun olduklarına dair Mürtezaabad ve Şorba kadılarından gelen ilamlardan” bölge köylerdeki ahalinin Katipzade Seyyid Mehmed Efendi’den memnun oldukları zikredilir. Murtazaabad kazasına bağlı “Halka Sulu” köyünün 1260-1261/1844-1845 senelerine ait Temettuat Defteri’nde köyde 26 vergi hanesi bulunmaktadır. Bu tarihte köy imamı Karadev oğlu Molla Hüseyin Efendi’dir. Köyde tarım ve hayvancılığın yanında “duhân” (tütün) de yetiştirilmektedir. Katib oğlu Abdülbaki ve Ali’nin tütün tarlası olup, en varlıklı kişi de Katib oğlu İbrahim Efendi’dir. 1845 yılında Halkahavlu köyünde ikamet eden vergi hane reisleri ve meslekleri şöyledir: Karadev oğlu Molla Hüseyin (imâm), Kâtib oğlu İbrâhîm (çiftçi), Abdülbâkî (çiftçi), Ahmed (çiftçi) ve Ali (çiftçi). Derviş oğlu Ali (çiftçi) ve Mehmed (çiftçi). Berber Mustafa (berber), Cafer oğlu Süleyman (çiftçi), Danabaşı oğlu Hüseyin (çoban), Derviş oğlu Hüseyin (çiftçi), İbiş oğlu Ahmed (çiftçi), İmâm oğlu Hüseyin (çiftçi) ve Ömer (ırgâd). İsa oğlu Mehmed (çiftçi), Küçük Ali oğlu Yetîm Ali (yetîm), Mehmed Dede oğlu İbrâhîm (duhâncı), Memiş oğlu Osman (çiftçi),Odabaşı oğlu İbiş (çiftçi) ve Mehmed (çiftçi). Postal oğlu Hüseyin (bostancı), Sarı Osman oğlu Mehmed (asker), Sert Mehmed oğlu Musa (hizmetkâr), Sipâhî oğlu Sipâhî Ahmed (çiftçi), Soban Şemba (mecruh) ve Veli oğlu Ali (hizmetkâr). Günümüzde köyde kitabeli iki çeşme bulunmakta olup, köyün girişinde sağda, suyu akmayan, kesme taştan yapılmış, kemerli ve alınlığında “Maşallah 1295 (1878)” yazılı tarihi bir çeşme ile köy içinde ve kitabesinde “Sahib’ül-hayrât vel-hasenât Katibzade Es-seyyid İbrahim Edhem sene 1259 (1843)” ibaresi yazılı ikinci bir çeşme bulunmaktadır. Günümüzdeki Ankara-İstanbul karayolu yapılmadan önce Kızılcahamam şosesi Halka-Havlı köyünden geçmektedir. Cumhuriyet döneminde “Halka” (Halka Havlu) Köyü, Ankara-Merkez kazası Zir nahiyesine bağlanır. Ulaşım yolu üzerinde bulunması ve köyün hatırlı ailesi olan Katipoğulları’nın da delaletiyle yerleşme Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında “bucak” merkezi olur ve Bitik köyünde bulunan nahiye merkezi Halkavun Köyü’ne taşınır. “Halka-Havlu” kelimesi zaman içinde “Halkavun” şeklinde telaffuz edilir ve yazılır. “Bitik” nahiye merkezi 1961 tarihine kadar Halkavun Köyü’nde kalır ve bu tarihte bucak merkezi Kazan olur. “Halkavun” yerleşmesinin adı olan ismi, 1961 yılında “Yazıbeyli” olarak değiştirilir. Ankara Merkez kazasına bağlı olan Kazan nahiyesi 1957 yılında Yenimahalle ilçesine bağlanır. 1987 yılında da Kazan nahiyesinin ilçe olması ile birlikte Kazan’a bağlanır. Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin kararı ile de mahalleye dönüştürülür. 1935 nüfus sayımında 225 olan nüfusu, 1940 yılında en yüksek seviyesi olan 417 kişiye ulaşmıştır. 2007 yılı adrese dayalı nüfus sayımına göre nüfusu 204 kişidir. Kurtboğazı Barajı’ndan gelen ve DSİ tarafından yapılan sulama kanalları ile arazinin büyük bir bölümü sulandığından, sulu tarım yapılabilmektedir. Şeker pancarı, fasulye, buğday ve arpa ekilmektedir. Halkının yarısına yakın kısmı ek olarak sütçülük yapmaktadır. Günümüzde köyün en kalabalık sülalesi Karaca'lardır. Karacalar soyadı kanunundan önce Dervişoğulları olarak bilinirdi. Diğer sülale isimleri şunlardır: Karadayılar (Gencer), Sipahioğulları (Ertürk, Gencer), Katipoğulları (Sümer), İbişler (Gençtürk) ve Sipahiler (Şanal) (Yılmaz). Bölge köy ulaşım yolları üzerinde bulunan yerleşmede, ilköğretim taşımalı olarak şehir merkezinde sürdürülmektedir. Çatılı, minareli ve tek şerefeli cami bulunmaktadır. 1962 yılında açılan, yatılı ve 80 öğrenci kapasiteli Yazıbeyli Talebe Yurdu bulunmaktadır. Ayrıca “Ütopya Bilim Sanat Eğlence Üretme Merkezi” bulunmaktadır. Toplu Konut Ortaklığı İdaresi (TOKİ) tarafından Yazıbeyli Mahallesinde 504 konutluk, 9 adet 2+1 daireli blok, 5 adet 3+1 daireli bloklar ile içerisinde her türlü sosyal tesis, alışveriş merkezi ve ilköğretim okulu bulunan sitenin de inşaatına başlanmıştır. Köyün kendine özgü geleneksel yemeği ve örfü yoktur. Bölgesel yemekler ile örf ve adetler hakimdir.
Coğrafya
Ankara iline 50 km, Kahramankazan ilçesine 3 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 196 |
| 1997 | 217 |