Yevgeni Onegin
Yevgeni Onegin (Rusça: Евгений Онегин), Aleksandr Sergeyeviç Puşkin tarafından yazılan, Rus edebiyatının en önemli klasik eserlerinden biri niteliğindeki manzum roman. Sonradan Rus edebiyatında bulunan roman kahramanlarına bir örnek olarak alınmıştır. 1825 ile 1832 arasında bir fasiküller serisi halinde ilk defa yayınlanmış ve birinci tüm basımı ise 1833'de hazırlanmıştır.
| Евгений Онегин | |
 Onegin ile Lenski arasında düello. Ressam: İlya Repin | |
| Yazar | Puşkin |
|---|---|
| Dil | Rusça |
| Tür | Manzum roman |
Karakterler
Bu eserde 5 ana karakter bulunmaktadır:
- Yevgeny Onegin;
- Vladimir Lenski, Onegin'in arkadaşı. Onegin'le düello yapan ve onun tarafından öldürülen kişi;
- Konuyu anlatan kişi;
- Tatyana Larina (Tanya) ve Olga Larina: İki kızkardeş.
Konu özeti
Yevgeni Onegin, başkent yüksek sosyete hayatından bıkkın genç bir Rus asilzadesidir. Amcasından taşrada bir kır konağı miras kalır ve Onegin başşehirden ayrılarak bu konağa göçer. Orada pek tanınmamış bir şair olan Vladamir Lenski ile hiç beklenmedik şekilde arkadaşlığa koyulur. Bir gün, Lenski Onegin'i sözlüsü olan Olga Larina'nin evinde bir akşam yemeğine götürür. Orada bulunan Olga'nın, biraz çok kitap okuyup kitap kahramanları gibi davranan, kızkardeşi Tatyana (Tatya) ile tanışır. Tatyana Onegin'e hemen aşık olur. O akşam Tatyana, Onegin'e aşkını açıklayan bir mektup yazıp gönderir. Bu Tatyana'nin sevip kendini benzetmek istediği Fransız sosyetesi üyeleri ve Fransız romantik romanlarında olağan bir şey ise de, Rusya'nın taşra kırsal kesiminde bir evli olmayan kızın genç bir erkeğe aşk mektubu göndermesi çok yadırganan ve sakınılan bir tutumdur. Tatyana'nin beklentilerine rağmen Onegin bu mektuba yanıt göndermez. Tatyana ve Onegin'in bir sonraki karşılaşmalarında ise Onegin Tatyana'nın girişimini nazik ama küçümseyici tonda bir konuşma ile geri çevirir.
Sonra, bundan hiç haberi olmazmış gibi, Lenski Onegin'i Tatyana'nin isim günü kutlama partisine çağırır ve bu partinin çok küçük olacağını, ancak Tatyana, kızkardeşi ve ailesini içereceğini söyler. Fakat Onegin partiye geldiği zaman, bu partinin başkentte bıkkınlık geçirdiği büyük balolara çok benzediğini görür. Onegin bundan hoşlanmaz ve vaadinde durmayan Lenski'den öç almak için onun sözlüsü Olga ile flört eder ve dans etmeye başlar. Lenski buna çok sinirlenip partiyi kızgınlık içinde terk eder.
Ertesi sabah Lenski kendini küçük düşüren Yevgeni Onegin'i bir düelloya davet eder. Bu düello sonucu Onegin Lenski'yi öldürür. Onegin bundan sonra hemen o bölgeden ayrılıp kaçar.
Tatyana, Onegin'in bırakıp gitmiş olduğu konağa gider ve kitaplarına bakar. Bu kitaplardan ve kitap sayfalarının kenarlarına Onegin'in yazdığı notlardan anlar ki bir "gerçek Onegin" bulunmamaktadır. Onegin birçok değişik edebiyat eseri kahramanının bir karmaşık taklididir.
Çok daha sonra, Tanya Moskova'ya gönderilip Moskova sosyetesine girer. Bu sosyete içinde Tanya gelişip olgunlaşır ve bir asilzade ile evlenir. Onegin onunla bir Sankt-Peterburg'ta bir yüksek sosyete toplantısında tekrar karşılaşınca bu olgun ve sofistike kadını tanıyamaz. Sonunda kim olduğunu öğrendiği zaman, onun evli olmasını bilmesine rağmen, hemen Tatyana'ya kur yapmaya ve onunla bir yakin ilişki kurmaya çalışır. Fakat Tatyana bunları hemen reddeder ve Onegin'in göndermiş olduğu birkaç mektubu da cevapsız bırakır.
Kitabın sonunda Onegin Tatyana'yi tekrar görmeyi başarır. Tatyana yine onu reddeder ve yıllar önce Onegin'in kendisine söylediklerine benzer bir konuşma yaparak onu hala eskisi gibi sevdiğini ama kocasına karşı mutlak vefası olduğunu bildirir. Böylece Tatyana, Onegin'den hem duygusal hem de şahsî ahlak ve etik bakımdan kat kat üstün olduğunu açıkça gösterir.
Ana tema
Yevgeni Onegin'in ana teması gerçek hayat ile edebiyat eserlerinde incelenen hayat arasındaki farktır. Kişiler okudukları edebiyat eserlerini ve edebiyat sanatını gerçek sanarak hayatlarında bunları uygulamaya çalışmaktadırlar. Romantik bir kız olan, Tatyana, Avrupa dillerinde yazılmış romantik eserleri okuyup hayatını bunlara uydurmaya çalışmaktadır. Annesi gerçek hayatın bu eserlere hiç uymadığını devamlı olarak ona söylemektedir. Fakat burada bir acayip paradoks ortaya çıkmaktadır; Puşkin'in eseri de bir edebiyat eseri olup gerçek değildir; O zaman bu gerçek olmayan eserin akışı nasıl olup da gerçeği açıklar? Eser Batı Avrupa edebiyatının klasik eserlerine devamlı birçok atıflarda bulunmaktadır.
Çeviriler ve uyarlamalar
Çeviriler
Yevgeni Onegin bir manzum eser olduğu için klasik Rusça şiir esaslarına uygun olarak kafiye ve vezinle yazılmıştır. Bu nedenle bu eserin çevirisi gayet zordur. Çeviren eserde bulunan anlamları vermekle kalmayıp eserin şiirsel yapısını da bir nebze olsun aksedirmek zorundadır. Bu çevirmenin çözmesi gereken bir ikilem olmaktadır. Buna rağmen Türkçe de dahil olmak üzere değişik dillerde çok sayıda çevirisi yapılmış; Esperanto dahil pek çok dünya diline çevrilmiştir. Örneğin asgari 8 tane Fransızca, asgari 11 tane Almanca çevirisi olduğu bilinmektedir.
Opera
Ayrıntılar için bakınız: Yevgeni Onegin
Romanın konusundan yola çıkan Çaykovski de Yevgeni Onegin adlı bir opera yazmıştır.
Film ve video
Eserin film ve video uyarlamalarından önemlilerinin bir listesi şudur:
- 1911: Yevgeni Onegin (Евгений Онегин), Rusya. Sessiz film. Rejisor: Vasili Gonçarov.
- 1958: Yevgeni Onegin (Евгений Онегин), Sovyet Rusya. Film. Rejisor: Roman Tichomirov.
- 1999: Eugene Onegin, ABD. Televizyon filmi. İngilizce. Rejisor: Martha Fiennesová.
Bu eserden uyarlanan ve Çaykovski tarafından bestelenen operanın da film ve video uyarlamaları vardır:
- 1984: Eugene Onegin, ABD. Çaykovski operasının Rusça televizyon filmi. Rejisor: Kirk Browning.
- 1988: Eugene Onegin, Birleşik Krallık. Çaykovski operasının orijinal Rusça televizyon filmi. Rejisor: Humphrey Burton.
- 2002: Eugène Onéguine, Fransa. Çaykovski operasının orijinal Rusça televizyon filmi. Rejisor: Don Kent.
- 2007: Eugen Onegin, Avusturya, Çaykovski operasının orijinal Rusça televizyon filmi. Rejisor: Brian Large