Yukarı Tananalar

Yukarı Tananalar ya da Yukarı Tanana Atabaskları (Yukarı Tananaca Kohtʼiin «ahali, mahâl sakinleri, meskûn olanlar»; İngilizce: Upper Tanana, Upper Tanana Athabascans, Upper Tanana Indians, Nabesna), Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesindeki Southeast Fairbanks Census Area sayım bölgesinin Tanana Nehri'nin (Tth’iitu’ Niign) yukarı kısımlarında ve Kanada'da Yukon topraklarında Beaver Creek yöresinde taygada yaşayan, sığın avlayan avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist iken sonradan Hristiyan olan Alaska Atabasklarından Kızılderili halkı. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 300 kişilik etnik nüfustan 55 kadarı anadillerini konuşabiliyor[1].

Yukarı Tananalar
(Kohtʼiin)
12: Yukarı Tanana coğrafyası
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Alaska 300
Diller
Yukarı Tananaca, İngilizce
Din
Hristiyanlık, Animizm / Şamanizm

Kabileleri

Yukarı Tananalar 3-4 kabile (regional band) olarak yapılanır:

  • Tetlin-Last Tetlin band — Batıda Tanakrosların Mansfeld-Kechumstuk band kabilesiyle, kuzeyde Hanlarla, güneyde Ahtnalarla komşudur. Doğusunda Lower Nabesna band kabilesi yer alır. Bu kabileden Yukarı Tananalar geçmişte Tetlin (Teetłaiy), Last Tetlin (Nah K’and), Tetlin Lake yörelerinde dağınık olarak yaşarlarken, günümüzde Tetlin'de yaşamaktadırlar.
  • Lower Nabesna-Scottie Creek bands
    • Lower Nabesna band — Batıda Tetlin-Last Tetlin band kabilesiyle, kuzeyde Hanlarla, güneyde Ahtnalarla komşudur. Doğusunda Scottie Creek band kabilesi yer alır. Bu kabileden Yukarı Tananalar geçmişte Northway, Jol, Nabesna Village, Gardiner Creek, Nabesna River (aşağı), Chisana River (aşağı) yörelerinde dağınık olarak yaşarlarken, günümüzde Northway'de yaşamaktadırlar.
    • Scottie Creek band — Batıda Lower Nabesna band kabilesiyle, kuzeyde Hanlarla, güneyde Ahtnalarla komşudur. Doğusunda Kanada'da Kuzey Tuçonları yer alır. Bu kabileden Yukarı Tananalar geçmişte Scottie Creek yörelerinde dağınık olarak yaşarlarken, günümüzde Alaska'da Northway'de, Kanada'da ise Whitehorse ve Beaver Creek'te yaşamaktadırlar. Kanada'da federal olarak White River First Nations kabile hükûmeti olarak yapılanırlar.
  • Upper Nabesna-Upper Chisana ya da Upper Chisana-Upper Nabesna band (kendilerince Ddhał Tot iin «among the mountain people») — Batıda Ahtnalarla, kuzeyde ise diğer Yukarı Tanana kabileleriyle komşudur. Doğusunda Kanada'da Güney Tuçonları yer alır. Bu kabileden Yukarı Tananalar geçmişte Nabesna, Nabesna River (yukarı), Chisana River (yukarı), Cross Creek (Nach'etay Cheeg), Chisana yörelerinde dağınık olarak yaşarlarken, günümüzde Alaska'da Northway, Mentasta, Chistochina'da yaşamaktadırlar.

Komşuluk

Alaska'da; kuzeybatıda Tanakroslarla, kuzeyde Hanlarla, güney ve güneybatıda Ahtnalarla komşudurlar. Kanada'da; kuzeydoğuda Kuzey Tuçonları, güneydoğuda ise Güney Tuçonlarıyla komşudur[2].

Yerleşimleri

Alaska'da:

  • Tetlin (Teełąy)
  • Northway (K’ehtthiign)

Şirketleşme

Rus Amerikası döneminde ABD'nin Ruslarla birlikte idare ettiği Alaska'yı 1867 yılında Rus İmparatorluğundan satın almasından bu yana 100 yıldır çözülemeyen yerlilerinin (Eskimo ve Kızılderililerin) toprak taleplerini çözmek üzere ABD Kongresinde 18 Aralık 1971 tarihinde başkan Richard Nixon tarafından imzalanarak yürülüğe giren ve ABD tarihinin en büyük toprak talebini karşılayan yasa olan Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası (ANCSA) gereği kurulan Alaska Yerli Bölge Şirketlerinden Doyon, Limited (DOYON) yerli bölge şirketine bağlı 2 köy şirketi Koyukonlara aittir. Köy şirketleri topraklarının yüzey hakkına sahiptir, fakat bölge şirketleri hem köy şirketlerinin hakkına hem de toprakların yer altı hakkına sahiptir.

Yerli Köy ŞirketiYerleşim
Northway Natives Inc.Northway
Tetlin Indian ReservationTetlin

Tanana Chiefs Conference adlı kâr amacı gütmeyen konsorsiyumda temsil edilen Yukarı Tanana regional bandları:

Kaynakça
  2. "The Map of Indigeneous Peoples and Languages of Alaska". 10 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2013.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.