Zaha Hadid
Zaha Hadid (Arapça: زها حديد, d. 31 Ekim 1950, Bağdat, Irak - 31 Mart 2016, Miami, ABD), Irak asıllı İngiliz vatandaşı, dekonstrüktivist mimar.
| Zaha Hadid | |
|---|---|
 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum |
31 Ekim 1950 Bağdat, Irak |
| Ölüm |
31 Mart 2016 Miami, Florida |
| Vatandaşlık | Irak, İngiliz |
| Çalışma ve başarıları | |
| Mimarlık tarzı | Dekonstrüktivist |
Zaha Hadid 1950’de Bağdat'ta doğmuştur. Londra Architectural Association okulunda mimarlık okumadan önce Beyrut Amerikan Üniversitesinde Matematik Bölümünü bitirmiştir. Mezuniyetinden sonra okulundaki hocaları ile 1977’de ortağı olduğu Office For Metropolitan Architecture'da çalışmaya başlamıştır.
1980’de kendi Londra merkezli bürosunu kurmuştur. 1980'lerde Architectural Association’da ve Dünyanın başka yerlerinde prestijli kurumlarında ders vermiştir. Graduate School of Design’da, Harvard üniversitesinde, illinois üniversitesinde, Hamburg’daki Hochschule für Bildende Künste’de, Knowlton mimarlık okulunda egitmenlik yapmıştır. American Academy of Arts and Letters’ın onur üyesi olmuştur. Vefatından önce Viyanada uygulamalı sanatlar üniversitesinde profesörlük yapmıştır.
Pek çok uluslararası yarışmanın kazananı olan Hadid’in, teorik, etkili, kalıpları yıkıcı olan projelerinin pek çoğu başlarda inşa edilmemiştir. Özellikle Hong Kong’daki Tepe kulübü (1983), Galler’deki Cardiff Körfezi opera binası (1994). 2005’te İsviçre’deki Basel Kumarhanesi projesiyle ödül almıştır.
2004’te Pritzker Mimarlık Ödülü'nü alan ilk kadın mimar olmuştur. Daha öncesinde mimariye olan katkılarından dolayı CBE'ye layık görülmüştür. Ayrıca Beyrut Amerikan Üniversitesi’nden onur diploması almıştır. Zaha Hadid’in Mimarlık bürosu 350’den fazla çalışanı ile Londra da bulunmaktadır. 2008’de Forbes dergisinin “Dünyanın En Güçlü 100 Kadını” listesinde 69uncu olmuştur.
Hadid, son zamanlarda Irak Hükûmeti tarafından Irak’ın Merkez Bankasına yeni bir bina tasarlaması için görevlendirilmiştir. Bu proje kendi ülkesi için yaptığı ilk proje olacaktır. Diğer bir görevi de şubeye ait kayıt binasını, Pierres Vives ve Montpellier’deki Hérault’u da içermektedir.
Zaha Hadid tarafından tasarlanan yeni uzay gemisi biçimindeki[1] Tokyo Olimpiyat Stadyumu, maliyetinin 1.3 milyar dolardan fazla olması nedeniyle Japon mimarlar arasında tartışmalara neden oldu.[2] Aynı yıl hizmete giren Bakü'deki Haydar Aliyev Kültür Merkezi ise yapım sürecinde yaşanan zorla istimlak ve göçmen işçileri insanlık dışı koşullarda zorla çalıştırılması iddiaları ile gündeme geldi.[3]
Zaha Hadid, 30 Mart'ta bronşit tanısı konularak hastaneye kaldırılmış, 31 Mart'ta kalp krizi sonucu Miami'de hayatını kaybetti.
Kavramsal tasarımları
- Guggenheim-Hermitage Vilnus, Vilnus Litvanya
- Kartal-Pendik Kıyı şeridi düzenlemesi, İstanbul Türkiye
- Szervita meydanı Baloncuk Ofis binası, Budapeşte Macaristan
Uygulanmış projeleri
- 1994: Vitra yangın istasyonu, Weil am Rhein, Almanya
- 2001: Kuzey Hoenheim araba parkı, Hoenheim, Fransa
- 2002: Bergisel Kayak pisti, İnnsbrück, Avusturya
- 2003: Rosenthal Çağdaş Sanatlar Merkezi, Cincinnati, Ohio, ABD
- 2005: BMW Merkez Binası, Leipzig, Almanya
- 2005: Ordrupgaard ek binası, Kopenhag, Danimarka
- 2005: Phaeno Bilim Merkezi, Wolfsburg, Almanya
- 2006: Meggie’s Centres Victoria Hastanesi, Kirk Caldy, İskoçya
- 2006: Tondonia Şaraphane Otağı, Haro, İspanya
- 2007: Eleftheria Meydan Yenilemesi, Lefkoşa, Kıbrıs
- 2007: Hungerburgbahn Yeni İstasyonları, İnnsbrück, Avusturya
- 2008: Chanel Mobile Sanat Pavyonu (Dünya Çapında), Tokyo, Hong Kong, Newyork, Londra, Paris, Moskova (2006-2008)
- 2008: Köprü Pavyonu, Zaragoza, İspanya
- 2009: Johann Sebastian Bach Pavyonu, Manchester uluslararası festivali, Manchester, Birleşik Kralllık
- 2010: CMA CGM Kulesi, Marseille, Fransa
- 2010: MAXXI Ulusal XXI. Yüzyıl Sanatları Müzesi, Roma, İtalya (2010 Stirling Ödülü)
- 2010: Guangzhou Opera Binası, Guangzhou, Çin Halk Cumhuriyeti
- 2012: Haydar Aliyev Kültür Merkezi, Bakü, Azerbaycan
Planlanan projeleri
- New Maritime Terminali, Salerno, İtalya
- Riverside Museum, Glasgow Transport Müzesi, İskoçya
- Eli and Edythe Broad Museum, Michigan State Üniversitesi
- Mandarin Oriental Dellis Cay, Villa D, Dellis Cay, Turks & Caicos Adaları
- London Aquatics Centre, Londra
- Napoli Afragola tren istasyonu, İtalya
- Citylife İş Merkezi (Storto) ve Konutlar, Milan, İtalya
- Nuragic and Contemporary Sanat Müzesi, Cagliari, İtalya
- Dongdaemun Tasarım Alanı ve Parkı, Seul, Güney Kore
- Napoli Afragola Tren İstasyonu, İtalya
- Abu Dabi Gösteri Sanatları Merkezi, Abu Dabi, Birleşik Arap Emirlikleri[4]
Hakkında basılan yayınlar
 |
Wikimedia Commons'ta Zaha Hadid ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Higgins, Charlotte (2009-07-01). "Zaha Hadid's Bach salon". London: The Guardian. (İngilizce)
- Morrison, Richard (2007-06-27). "For ever thinking outside the boxy". London: The Times. (İngilizce)
- Seabrook, John. “The Abstractionist - Zaha Hadid‘s Unfettered Invention”. The New Yorker, 21 ve 28 Aralık 2009. Sayfa 112 ile 124 arası. (İngilizce)
- Sulaiman, Tosin (2005-12-01). "Architect who has built a reputation for controversy". London: The Times. (İngilizce)
Dış bağlantılar
Kaynakça
- Zaha Hadid tarafından yapılan yeni Tokyo Olimpiyat Stadyumu tasarımı
- Stadyum mu, uzay gemisi mi? 21 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.baublatt.com
- Zaha Hadid’in Parlayan Yıldızı Hayatları Söndürmeye Devam Ediyor: Bakü’de Kentsel Dönüşümün Vahşi Yüzü, E-skop Sanat Eleştiri Bülteni, 04.07.2014
- "Abu Dhabi Performing Arts Centre: Architecture (İngilizce)". E-Architect. 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2011.