Zooloji
Zooloji veya hayvan bilimi (Yunanca: ζῷον, zōon; hayvanlar topluluğu + λόγος, logos = bilim), biyolojinin hayvanları çeşitli yönleriyle inceleyen bir alt dalıdır. Eski çağlarda yaşamış ve bugün soyu tükenmiş birçok tür ve günümüzde yaşayan bütün hayvanlar, zoolojinin inceleme alanına girmektedir. İnsanların merak ve araştırma eğilimiyle ortaya çıkan zoolojinin insanlık tarihi kadar eski olma olasılığı vardır. İlk olarak Mısır, İran ve Yunan kültürlerinde hayvanları incelemelere ait fikirler, yazılı belgeler görülmektedir. Geçmişte hayvanların basit tanımı ve işlevi, embriyonik gelişimi, beslenmeleri, sağlığı, davranışları, kalıtım ve evrimleriyle; çevreleri ve diğer canlılarla olan etkileşim ve iletişimlerini, incelemeye başlamış olup, daha sonraları alt dallara ayrılacak kadar gelişmiştir. Günümüzde her bilim adamı bu bilimin alt dallarından biriyle ilgilenmekte, ve ilgilendiği dala göre adlandırılmaktadır.
Zooloji, tıptan, toplum sağlığından, ziraattan ve toplum bilimlerinden, uzay bilimlerine kadar tüm alanları ilgilendirmekte, bu alanlarda yapılacak herhangi bir araştırma biyoloji, ve dolayısıyla zooloji kapsamına girmektedir.
Tüm düşünceler, tüm araştırmalar kökünü doğadan almakta olduğu gerçeği, zoolojinin neden bu kadar önemli bir bilim dalı olduğunu anlatmaktadır.
Zooloji, taksonomik ve taksonomik olmayan alt dallara ayrılır.
- Taksonomik kısım, protozooloji (tek hücreliler), helmintoloji (solucanlar), malakoloji (kabuklular), entomoloji (böcekler) gibi bazı omurgasızları, ihtiyoloji (balıklar), herpotoloji (kurbağa ve Sürüngenler), ornitoloji (kuşlar), memeliler gibi bazı omurgalıları taksonomik yönden inceler.
- Taksonomik yönden olmayan kısım ise, tüm hayvansal organizmaların morfolojisi ve fizyolojisidir. Zooloji veterinerlikle bağdaştırılabilir.
| Zooloji Dalları |
| Zooloji Tarihi |
Tarihçe
Antik Çağlar'dan Darwin'e
Zooloji tarihi Antik Çağlar'dan günümüze kadar hayvanlar âleminin incelenmesinin gelişimini anlatır. Her ne kadar tutarlı tek bir bilim dalı olarak zooloji kavramı çok sonraları ortaya çıkmış olsa da zoolojik bilimlerin kökeni antik Greko-Romen uygarlığında Aristoteles ve Bergamalı Galen'in eserlerine kadar uzanan doğa tarihinde yatmaktadır. Bu antik dönem çalışmaları Orta Çağ'da müslüman tıp bilginleri ve Albertus Magnus gibi âlimler tarafından daha da geliştirilmiştir.[1][2][3] During the Rönesans sırasında ve modern dönemin başlarında, ampirizme duyulan ilginin artışı ve çok sayıda yeni organizmanın keşfiyle zoolojik düşünce Avrupa'da bir çeşit devrim geçirmiştir. Bu hareketin önde gelen isimleri arasında fizyolojiyi deneyler ve dikkatli gözlemlerle geliştiren Andreas Vesalius ve William Harvey ile birlikte fosiller ve yaşam çeşitliliğini sınıflandırmaya başlamış doğa bilimcileri Carl Linnaeus ve Georges-Louis Leclerc sayılabilir. Mikroskopi önceden bilinmeyen mikroorganizmaların dünyasını gözler önüne sererken hücre teorisine giden yolun önünü açmıştır.[4] Mekanik felsefenin ortaya çıkmasına kısmen tepki olarak gelişen doğal teolojinin artan önemi doğa tarihinin gelişmesini körükledi ama aynı zamanda teleolojik argümanın da iyice yerleşmesine neden oldu.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Bayrakdar, Mehmet (1986). "Al-Jahiz and the rise of biological evolution" (PDF). Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 27 (1). Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi. ss. 307-15. doi:10.1501/Ilhfak_0000000674. Erişim tarihi: 20 Mart 2017.
- Agutter, Paul S.; Wheatley, Denys N. (2008). Thinking about Life: The History and Philosophy of Biology and Other Sciences. Springer. s. 43. ISBN 1-4020-8865-5.
- Saint Albertus Magnus (1999). On Animals: A Medieval Summa Zoologica. Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-4823-7.
- Magner, Lois N. (2002). A History of the Life Sciences, Revised and Expanded. CRC Press. ss. 133-144. ISBN 0-8247-0824-5.