Çekerek

Çekerek; Yozgat ilinin kuzeydoğusunda, il merkezine 90 kilometre uzaklıkta olan bir ilçesidir.

Çekerek
İlçe
Yozgat'ın Türkiye'deki yeri
Ülke	Türkiye
İl	Yozgat
Coğrafi bölge	İç Anadolu Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Fikret Dağ [1]
• Belediye başkanı	Eyyup Çakır (AK Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	751 km² (289 mil²)
Rakım	925 m (3.034 ft)
Nüfus  (2018)
• Toplam	19,786
• Kır	-
• Şehir	-
Zaman dilimi	UTC+03.00 (UDAZD)
Posta kodu	66500
İl alan kodu	354
İl plaka kodu	66
Resmî site cekerek.bel.tr

Tarihçe

Çekerek, eskiden Hacıköy adı altında merkezi bir köy iken, Tokat ilinin Zile ilçesine bağlıydı. 1924-1925 tarihlerinde ilçe merkezi Kadışehri'ne nakledilince Hacıköy de bu ilçeye bağlandı. İlçe merkezi bir yıl sonra Kadışehri'nden Hacıköy'e nakledildi. Ancak daha sonra Sorgun ilçe olunca Hacıköy de bu ilçeye bağlı bir köy olarak kaldı. Hacıköy, 1928 yılında Sorgun ilçesine bağlı bucak haline geldi ve durumunu 1944 yılına kadar muhafaza etti. 1944 yılının Ekim ayında Çekerek Irmağı'nın adı verilerek Hacıköy bucağı, ilçe merkezi haline geldi. Aynı tarihte ilçe belediyesi de kuruldu. Sorgun ilçesine bağlı Kadışehri ve Mamure -yeni adı ile "Aydıncık" bucakları da Çekerek ilçesine bağlandı. 20.05.1990 tarih ve 3644 sayılı kanunla Çekerek ilçesine bağlı 105 köyden, Aydıncık 32 köy ile, Kadışehri 33 Köyle çekerek ilçesinden ayrılarak iki yeni ilçe olmuşlardır. Bu durum Çekerek'i olumsuz yönde etkilemiştir. Şu an Çekerek ilçesine bağlı 40 köy, 4 belde bulunmaktadır.

Coğrafi durum

İlçe, il topraklarının kuzeydoğusundadır. Doğuda Kadışehri ve Saraykent; güneyde Sorgun; batıda Aydıncık; kuzeyde Tokat-Zile ve Çorum-Ortaköy ile çevrilidir. İdari olarak 4 belde ve 40 köy bağlı bulunmaktadır.

İlçenin arazi yapısı genellikle dağlıktır. Doğusunda Deveci ve Fakı Dağları, batısında Alan Dağı, güneyinde ise Gebzel Dağı yer almaktadır. Genellikle dik ve kayalık olan dağların, yapılarında kalken çok olduğu için erime ile çok sayıda mağara oluşmuştur. Doğusu ve güneyi düzlük olan ilçenin başlıca ovaları da buralarda bulunmaktadır. Batısında; Aydıncık - Kazankaya ve Bazlambaç arasında Kümbet Ovası, doğuda; Kadışehri ilçesi ve civarındaki köyleri de içerisine alan Kadışehri Ovası ilçe merkezine yakın Koyunculu, Sarıkaya ve Kahyalı arpaç gibi köylerin arazisini içerisine alan Koyunculu Ovası yer almaktadır.

İl’in en büyük akarsularından ve Yeşilırmak’ın en büyük kollarından birisi olan Çekerek Irmağı ve buna bağlı kollar ilçenin başlıca akarsularını oluşturmaktadır. Çamlıbel Dağları’ndan doğan Çekerek Irmağı, Deveci Dağları’nı aştıktan sonra ilçe topraklarına girer. Burada, Karadere, Göndelen, Akdağmadeni ve Görmügöz derelerini de alarak, Keleboğazı mevkiinde ilçe topraklarını terk eder. Sorgun’un; Emirler ve Gököz köylerinden kaynaklarını alan Sabıköz’ü de Çekerek arazisindeki küçük suları toplayarak, Kurtağıl yöresinde Çekerek Irmağına karışır. Kayalar köyünden doğan ve ilçenin içerisinden geçen, bağ ve bahçeleri sulayan Başöz’ü, Sabıközü’nün en önemli kollarındandır. İlçenin batıdaki en uzak beldesi olan Baydiğin arazisinin doğan Bakır Çay’da, Kazankaya arazisinde Çekerek Irmağı’na karışan önemli kollardandır.

İklim

Çekerek Yöresi’nde, İç Anadolu’nun tipik karasal iklimi ile Karadenizardı iklimi arasında bir geçiş iklimi görülür. Yazları, sıcak ve kurak, kışları; soğuk ve yağışlı geçen bu iklimde kışın nem oranı oldukça fazladır. İlçe merkezinde karın yerde kalma süresi ve kar yağışı çevresine göre daha azdır.

Bitki örtüsü

Yörenin yaygın bitki örtüsü bozkırlardır. Fakat, yapılan araştırmalardan eski çağlarda Çekerek civarında yoğun ormanlarla kaplı olduğu anlaşılmıştır. İlçe, günümüzde İl’in ormanca zengin sayılan alanlarının birisidir. (% 32.53). Yukarıoba, Ortaoba, Karahacılı, Tipideresi, Fakıdağı,Kavakalan,Arpaç,ilbeyli ve diğer dağlık alanlarda; çam, meşe ve ardıç ağaçlarından oluşan seyrek ormanlar bulunmaktadır.

Nüfus

İlçenin nüfusu 2011 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre 26,810 kişi olup, bu nüfusun 10,868'i ilçe merkezinde, 15,942'si de köylerde yaşamaktadır. İlçede Km²'ye 35,7 kişi düşmektedir.

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1965[2]	53.739	3.286	50.453
1970[3]	57.693	3.720	53.973
1975[4]	63.718	3.796	59.922
1980[5]	64.669	5.517	59.152
1985[6]	74.315	7.024	67.291
1990[7]	38.420	10.398	28.022
2000[8]	40.689	12.339	28.350
2007[9]	30.463	11.394	19.069
2008[10]	28.799	10.983	17.816
2009[11]	28.352	10.963	17.389
2010[12]	27.690	10.953	16.737
2011[13]	26.810	10.868	15.942
2012[14]	25.441	10.961	14.480
2013[15]	23.699	10.736	12.963
2015[16]	20.857	10.447	10.410
2016[17]	20.680	10.712	9.968

ekonomisi

İlçede, halkın en önemli geçim kaynağını tarım ve hayvancılık oluşturmaktadır. Arazi dağlık ve eğim kuvveti olduğu için tarıma elverişli arazisi dardır. Mer’aların geniş yer kapladığı ilçede daha çok koyun ve keçi beslenmektedir. Başta Çekerek Irmağı olmak üzere ırmak kenarındaki düzlüklerde tarım yapılarak; arpa, buğday, nohut, mercimek, soğan ve şekerpancarı gibi ürünler yetiştirilmektedir.

Tarihte Çekerek Aynacıoğlu İsyanı

İstiklal Savaşı'nın başlarında ilçenin Özüveren köyünde mukim Aynacıoğulları etrafında topladıkları eşkiyalarla birlikte isyan çıkarmış, Zile ve Akdağmadeni ilçelerini basmışlardır. Tokat bölgesinde, TBMM kuvvetlerim uğraştıran bir başka isyan ise Aynacıoğlu Hasan tarafından çıkarılan isyandır. Aynacıoğlu çetesi, Akdağ Mağdeni doğusunda bulunan Ayvalıközü’nde Binbaşı Çolak İbrahim Bey kumanda­sında 2. Kuvva-i Seyyare tarafından dağıtılmasına rağmen Aynacıoğlu Hasan, Hükûmet kuvvetlerini bir süre uğraştırdı. Nihayet 1921’de Batı Anadolu’da Yunanlarla savaşmak şartı ile teslim oldu.

Tarihte bu olaya "Kör Hoca Olayı" da denilir. Daha sonraları Ali Galip Bey'in Milletvekili olan bir kardeşinin ve bucak halkının teşebbüsleri ile şehit subayların kemikleri o zaman bucak merkezi olan ve şimdiki ilçe merkezi bulunan Hacıköyü'ne 1935 yılında getirilerek bir şehitlik abidesi diktirilmiştir. Bu abide ilçenin ortasındadır.

Çekerek Barajı

Çekerek barajı ile birlikte bir panorama.

Çekerek barajı, su toplama ve kapasite açısından Türkiye'deki barajlar arasında 10. sıradadır. Elektrik üretiminde önemli bir yer tutmayacak olan baraj daha ziyade sulama ve taşkınları önleme amaçlıdır. Baraj gölünün uzunluğu 37 km olup setin eni 15 km yi bulacaktır. 4 köy tamamen kalkacak, 8 köyünde arazileri kısmen su altında kalacaktır.

Kaynakça

1. http://www.cekerek.gov.tr/
2. "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
3. "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
4. "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
5. "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
6. "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
7. "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
8. "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
9. "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
10. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
11. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
12. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
13. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
14. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
15. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
16. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
17. "2016 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 7 Mart 2017.

Dış bağlantılar

• Çekerek Kaymakamlığı29 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.