Çimenli, Murgul

Çimenli, Artvin ilinin Murgul ilçesine bağlı bir köydür. Eski adı Korideti'dir.

Köyün eski adı

Çimenli köyünüm bilinen en eski adı Korideti’dir. Gürcüce yer adı olan Korideti (კორიდეთი), Osmanlıca kaynaklarda Koridet (قوريدهت) olarak geçer.[1] Bölgenin Rusların eline geçmesinden sonra, 1886'da yapılan nüfus sayımında köyün adı Korideti (Коридети) olarak yazılmıştır.[2] Köyün adı, 1925’te Çimenli olarak değiştirildiği halde, 1933 yılında Dahiliye Vekaleti’nin yayımladığı Köylerimiz adlı kitapta Kordet olarak verilmiştir.[3]

Tarihçe

Tarihsel Klarceti bölgesinin sınırları içinde kalan Murgul vadisinde yer alan Korideti’nin kuruluşuna dair bilgi yoktur. Köydeki kilisede korunmuş olan ve Korideti İncili olarak bilinen Yunanca İncil’in 9. yüzyıla tarihlenmesi, buranın eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir.[4] Erken ortaçağda Gürcü Krallığı sınırları içinde kalan Korideti, 16. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti sınırları içinde kaldı.

Uzun süre Osmanlı yönetiminde kalan köyü 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Ruslar ele geçirdi. 1886 tarihli Rusça kayıtta da Korideti olarak kaydedilmiş olan köyde 50 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Bu tarihte Korideti, Artvin sancağının (okrug) Artvin kazasına (uçastok) bağlı bir köydü.[2] Daha sonra da aynı idari konuma sahip olan köyün nüfusu 1907 yılında artmış ve 79 kişiye ulaşmıştı.[5]

I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından Korideti, 1918-21 arasında bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde yer aldı. 1921’de, Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, Korideti’nin de içinde yer aldığı bölgeyi Türkiye fiilen ele geçirdi. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'yla Korideti’nin de bağlı olduğu Artvin ve Ardahan Türkiye'ye bırakıldı.[6]

1922 tarihli nüfus cetveline göre Korideti’de 9 hanede 51 Müslüman Gürcü yaşıyordu.[7] 1926 yılındaki nüfus tahririne göre ise, köyde ikamet edenlerin sayısı biraz artmış ve köyün nüfusu 65 kişiye ulaşmıştı.[8]

Korideti Kilisesi ve İncili

Murgul vadisi birkaç tarihsel yapıya sahiplik etmiş yerlerden biridir. Bunlardan biri Korideti’de köyündeki kilisedir. Günümüzde tamamen ortadan kalkmış ve yeri bilinmeyen bu köy kilisesinde Yunanca elyazması ünlü bir İncil muhafaza ediliyordu. Korideti İncili olarak bilinen ve 9. yüzyıla tarihlenen bu İncil’e düşülmüş son derece ilginç Gürcüce notlar mevcuttur. Büyük olasılıkla 15. yüzyılda Gürcistan’a götürülmüş olan elyazması, bugün Korneli Kekelidze Elyazmaları Merkezi’nde korunmaktadır. 29 × 24 cm ebatlarında olan Korideti İncili 246 yapraktan oluşur.[4]

Kaynakça
  1. Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 1927, s. 120.
  2. "kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 18 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2020.
  3. Köylerimiz, (Yayımlayan) Dahiliye Vekaleti, 1933, İstanbul, s. 483.
  4. Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 412, ISBN 9789941478178.
  5. Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce), 2019, Tiflis, s. 40, ISBN 9789941485244.
  6. Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
  7. Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 167, ISBN 9786055708856.
  8. Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010 (Birinci baskı 1927), s. 144, ISBN 9789944197526.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.