Şarbat Gula

Şarbat Gula (d. 20 Mart 1972), fotoğrafı National Geographic dergisine 1985 yılında kapak olduktan sonra geniş kitlelerce tanınan Peştun kökenli Afgan.

Afgan Kızı: National Geographic (1985)
Şarbat Gula (2002)

Şarbat Gula, Sovyetler Birliği ve Afganistan arasındaki savaş sırasında öksüz kaldı. 1984 yılında Pakistan'da bulunduğu mülteci kampında Steve McCurry tarafından fotoğrafı çekildi. Gula, kamptaki okulda öğrenciydi. Afgan kadınların fotoğraflarını çekmek konusunda zorluklar yaşayan Steve McCurry, eline geçen fırsatı iyi değerlendirdi. Gula fotoğrafı çekildiğinde yaklaşık on üç yaşındaydı.

Bu fotoğraf, National Geographic 1985 haziran sayısında "Afghan Girl" (Afgan Kızı) başlığıyla yayımlandı. Şarbat Gula keskin bakışları ve yeşil gözleriyle, seksenli yıllardaki Afgan savaşının ve mültecilerin tüm dünyaya yayılan simgesi oldu. Fotoğraf ayrıca yayın dünyasında en fazla bilinen fotoğraf unvanına sahiptir.

Afganistan batı medyası için uzun bir süre ulaşılmaz olduğundan, on beş yıldan uzun bir süre Gula'nın kimliği bilinmezliğini korudu. Bu süreç Taliban rejiminin 2001'de yıkılmasına kadar sürdü. Bu zaman zarfında Steve McCurry Gula'ya ulaşmak için girişimlerde bulunduysa da başarılı olamadı.

2002 yılının Ocak ayında, bir National Geographic ekibi Gula'ya ulaşabilmek için Afganistan'a gitti. Steve McCurry Gula'nın geçmişte kaldığı Pakistan'da bulunan mülteci kampını ziyaretinde, Gula'nın erkek kardeşini tanıyan birine rastladı. Böylece ekip, 1992'de mülteci kampından ayrılıp ülkesine dönen Gula'ya, Afganistan'ın ücra bir bölgesinde ulaşmayı başardı. Fotoğrafın göz irisinin biyometri teknolojisi ile incelenmesi sonucu Şarbat Gula'nın bulunan kişi olduğu kesinleşti. Daha önce ya da sonra hiç fotoğrafı çekilmeyen Gula, 1984'te mülteci kampında fotoğrafının çekilişini tüm canlılığıyla anımsıyordu. Seksenli yılların sonunda evlenen Gula üç çocuk annesidir. Gula'nın hikâyesi National Geographic'nin 2002 Nisan sayısında yayımlandı, kendisini konu alan bir belgesel de 2002'nin Mart ayında yayınlandı. Kasım 2016'da Pakistan'a yasadışı yolla geçiş yaptığı için yakalandı ve sınır dışı edilmesi kararlaştırıldı.[1]

Şarbat Gula

Peştun etnik kökene ve kırsal bir geçmişe sahip Şarbat Gula'nın ailesi, Nengrehar'ın doğusundaki köylerinde altı yaşındayken Sovyetler Birliği'nin Afganistan'ı bombalaması sırasında kaçtı. Babası, erkek kardeşi ve üç kız kardeşiyle birlikte dağları geçerek Pakistan'a gitti ve 1984'te Pakistan'daki Nasir Bagh mülteci kampına gitti.[2]

Rahmat Gül ile 13-16 yaşları arasında evlendi ve 1992'de Afganistan'daki köyüne döndü. Kocası 2012 civarında Hepatit C virüsünden öldüğü için dul kaldı. Şarbat Gula'nın üç kızı var. Dördüncü kızı bebeklik döneminde öldü. Çocuklarının eğitim alabileceklerini umduğunu ifade etti. Dindar bir Müslüman olan Şarbat Gula normalde burka giyerdi ve aile dışından bir erkek olduğu için McCurry ile görüşmekte tereddüt ederdi. Kendini hiç güvende hissedip hissetmediği sorulduğunda, "Hayır. Ama Taliban altında hayat daha iyiydi. En azından barış ve düzen vardı" dedi. National Geographic ekibi onu tekrar bulana kadar, fotoğrafını çocukken hiç görmemişti. Nasıl hayatta kaldığı sorulduğunda, bunun "Allah'ın iradesi "olduğunu söyledi.

2015 yılında Pakistan'daki yerel gazeteler, Ulusal Veri Tabanı ve Kayıt Otoritesinin (NADRA) Bilgisayarlı Ulusal Kimlik Kartını (CNIC) Şarbat Bibi'ye ve oğulları olarak listelenen iki adamın iptal ettiğini bildirdi. Raporlarda, ulusal kimlik kartlarının yasadışı olarak verildiği iddia edildi. Bir akrabası, ailenin Pakistan'da yaşadığını ancak "Güvenlik durumuna göre Pakistan ile Afganistan arasında seyahat ediyoruz" dedi.

26 Ekim 2016'da Şarbat Gula, Pakistan'da Federal Soruşturma Dairesi tarafından sahte belgeler kullanarak ülkede yaşamaktan tutuklandı.[3][4] On beş gün hapis cezasına çarptırıldı ve Afganistan'a sınır dışı edildi.[5] Karar Uluslararası Af Örgütü tarafından eleştirildi.[6] Kabil'de Şarbat Gula ve çocukları, Cumhurbaşkanı Eşref Gani Ahmedzai ve eski cumhurbaşkanı Hamid Karzai tarafından cumhurbaşkanlığı sarayında karşılandı. Hükümet onu mali olarak destekleme sözü verdi.[7] Aralık 2017'de Şarbat Gula, kendisi ve çocuklarının yaşaması için Kabil'de 280 m²'lik bir konut hediye etti.[8]

Miras

George W. Bush yönetiminin Afganistan'daki ABD askeri harekatı sırasında Afgan kadın haklarını desteklemeye başladığında, 11 Eylül saldırılarının ardından fotoğrafına olan ilgi arttı.[9]

Sharbat Gula'nın daha yeni fotoğrafları, National Geographic'in Nisan 2002 sayısında hayatıyla ilgili bir kapak hikâyesinin parçası olarak yer aldı ve Mart 2002'de yayınlanan Afgan Kızı Arama başlıklı bir televizyon belgeselinin konusu oldu. National Geographic,[10] onu takdir ederek, Afgan kızları ve genç kadınları eğitmek amacıyla bir hayır kurumu olan Afgan Kız Fonu'nu kurdu.[11] 2008 yılında, fonun kapsamı erkek çocukları da içerecek şekilde genişletildi ve adı Afgan Çocuk Fonu olarak değiştirildi.[12] National Geographic, Sharbat Gula'yı bulduktan sonra ailesi için tıbbi tedavi masraflarını da karşıladı ve Mekke'ye yapılan hac ziyaretinin masraflarını da karşıladı.[13]

Kaynakça
  1. http://www.milliyet.com.tr/pakistan-afgan-kiz-i-bu-kez-dunya-2340160/
  2. Newman, Cathy (Nisan 2002). "Afghan Girl: A Life Revealed". National Geographic Magazine. 13 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
  3. "FIA arrests NatGeo's Afghan girl in Peshawar". The Express Tribune. 26 Ekim 2016. 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
  4. Boone, Jon (26 Ekim 2016). "National Geographic 'Afghan Girl' arrested in Pakistan living under false papers". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2016.
  5. Lynne O'Donnell and Riaz Khan (9 Kasım 2016). "Pakistan deports National Geographic's iconic 'Afghan Girl'". Toronto Sun. 9 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2016.
  6. "Pakistan to deport National Geographic's 'Afghan Girl' Sharbat Gula next week". ABC News. AP. 5 Kasım 2016. 5 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2016.
  7. Azami, Dawood (17 Mart 2018). "'Green-eyed girl' in quest for new life". BBC News. 16 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
  8. "Famed 'Afghan Girl' Finally Gets a Home". National Geographic. 12 Aralık 2017. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
  9. Whitlock, Gillian (15 Şubat 2010). Soft Weapons: Autobiography in Transit. University of Chicago Press. ss. 71-. ISBN 9780226895277. 20 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
  10. Braun, David (7 Mart 2003). "How They Found National Geographic's 'Afghan Girl'". National Geographic News. National Geographic Society. 12 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
  11. "National Geographic Society: Afghan Girls Fund". National Geographic Society. Ağustos 2004. 6 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2009.
  12. "National Geographic Society: Afghan Children's Fund". National Geographic Society. 24 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
  13. "'Afghan girl' cameraman tells stories behind pictures". The Bosnia Times. 30 Ekim 2013. 23 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2016.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.