Abdurehim Heyit

Abdurehim Heyit (Uygurca: ئابدۇرېھىم ھېيىت; d. 1962), Uygur halk sanatçısı ve bestekâr. Şubat 2019'da Türkiye hükûmet kaynakları, Heyit'in vefat ettiğini bildirmişti, ancak bu iddia sonradan Çinli kaynaklar tarafından yalanlandı.

Abdurehim Heyit
ئابدۇرېھىم ھېيىت
Doğum 1962
Kaşgar, Sincan Uygur Özerk Bölgesi
İkamet Urumçi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi
Milliyet Çin vatandaşı etnik Uygur
Meslek Müzisyen

Biyografi

Heyit, özellikle dutar çalgısıyla yaptığı performanslarıyla bilinir. Pekin'de müzik okudu ve Çin çapında ulusal sanatçı gruplarıyla birlikte oynamıştır. Mart 2017'de tutuklanıp hapse alındı; raporlara göre, sekiz yıl hapis cezasına çaptırıldı, üstelik bunun nedeni, "Atalar" isimli bir şarkı çalması. Bu şarkı, eski bir Uygur şiirine dayanır ve "savaş şehitleri" hakkında bir referans barındırarak genç neslin kendi ataların fedakarlıklarına saygı göstermeleri gerektiği yönünde bir çağrı olarak yorumlanabilir.[1]

Ölümü hakkında iddialar

Türkiye medyası, Heyit'in sözde işkenceye uğramasının sonucu olarak 9 Şubat 2019 tarihinde Urumçi'de gözaltında öldüğünü bildirmişti. Raporlar, Heyit'in sekiz yıllık cezayla bir ceza kampında tutulduğundu bildirdi. Ölümü resmen doğrulanmamıştı, ancak bu raporlar, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy'un Çin Hükümeti'ne yönelik, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde Uygur Türklerine yapılan muamelelere karşı çıkan eleştirel bir açıklama paylaşmasına yol verdi. Bu muameleleri "insanlık adına büyük bir utanç kaynağı" olarak nitelendirdi ve "Çin makamlarının Uygur Türklerine yönelik sistematik asimilasyon politikası insanlık adına büyük bir utanç kaynağıdır" diye yorumda bulundu.[1][2][3]

10 Şubat 2019 tarihinde Çin devlet medyası, Heyit'in sözde aynı günde kaydedilen videosunu yayınladı; bu videoda Heyit, "şu an sağlığım iyi" ve "ulusal yasaları ihlal ettiğim iddiasıyla soruşturma sürecindeyim" diye yorumlar yaptı.[4] ABD merkezli insan hakları örgütü "Uyghur Human Rights Project", videonun gerçekliği hakkında kuşkusunu dile getirdi.[5] Cornell Üniversitesi öğretim üyesi Magnus Fiskesjö, Heyit'in videoda söylediklerinin önceden yazılmış olduğunu ve nesnelerin tehdit edildiği veya işkence gördüğü itiraflara benzer işaretler gösterdiğini belirtti.[6]

25 Temmuz 2019 tarihinde Türkiye Vatan Partisi'ne bağlı Aydınlık gazetesi, Urumçi'ye gidip Heyit'le kendi evinde görüşme yaptı. Haber, Türkiye Hükümeti'ne ve Meral Akşener gibi Çin Hükümeti'ni Uygur Sorunu konusunda eleştirmiş diğer Türk siyasetçilere yönelik oldukça eleştirel bir dil kullanır, bunları "Çin karşıtı propaganda" yapmakla ve "bölücülüğü" teşvik etmekle suçlar. Haberdeki fotoğraflar, Abdurehim Heyit'in duvara asılı Şi Cinping'li bir propaganda karesi altında poz verdiğini ve Şi Cinping'in yazdığı Çin'in Yönetimi kitabının bir kopyasını ellerinde tuttuğunu gösterir. Görüşme, Çinli yetkililerin izniyle yer aldı, ayrıca görüşme boyunca Heyit Çince konuşarak hem Çinli tercümanların vasıtasıyla hem de diğer Çinli gözeticilerin huzurunda gazetecinin sorularını cevapladı.[7]

Kaynakça
  1. "Turkey demands China close camps after reports of musician's death". BBC News. 10 Şubat 2019. 2 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2019.
  2. "SC-06, 9 Şubat 2019, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy'un Uygur Türklerine Yönelik Ağır İnsan Hakları İhlalleri ve Halk Ozanı Abdurrehim Heyit'in Vefatı Hakkındaki Soruya Cevabı". Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. 9 Şubat 2019. 10 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2019.
  3. "China's treatment of Uighurs is 'embarrassment for humanity', says Turkey", The Guardian, 10 February 2019 12 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved 10 February 2019
  4. @CRI_Turkish (10 Şubat 2019). "Abdurrehim Heyit ölmedi, Türkiye Dışişleri'nin #Xinjiang iddiaları asılsız. Abdurrehim Heyit'in sağlık durumunun iyi olduğu açıklandı" (Tweet) – Twitter vasıtasıyla.
  5. "Abdurehim Heyit Chinese video 'disproves Uighur musician's death'". BBC News. 10 Şubat 2019. 4 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2019.
  6. Erin Handley, Michael Li (11 Şubat 2019). "'Dead' Uyghur poet Abdurehim Heyit appears on Chinese state media, says he's 'never been abused'". ABC News. 13 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2019.
  7. "Aydınlık, 'Öldürüldü' denilen ünlü Uygur ozan Abdurrehim Heyit ile görüştü". Aydınlık. 25 Temmuz 2019. 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2019.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.