Şi Cinping

Şi Cinping veya Xi Jinping (/ʃiː dʒɪnˈpɪŋ/;[1][2] Çince: 习近平; d. 1 Haziran 1953, Pekin), Çin Komünist Partisi (ÇKP)[3] Genel Sekreteri, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) Başkanı[4] ve Merkez Askeri Komisyon (MAM) başkanı[5] olarak görev yapan Çinli bir siyasetçidir. Çin’in 2012’den bu yana “en üst düzey lideri” olup ÇKP’den 2016’da resmen “ana lider” unvanını aldı.[6] Genel sekreter olarak Xi, Çin'in en üst karar organı olan Çin Komünist Partisi'nin Politbüro Daimi Komitesi'nde eski bir başkanlık görevinde bulundu.[7]

Şi Cinping Basitleştirilmiş Çince: 习近平
Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri
Görevde
Makama geliş 15 Kasım 2012
Yerine geldiği	Hu Jintao
Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı
Görevde
Makama geliş 14 Mart 2013
Başbakan	Li Keqiang
Başkan Yardımcısı	Li Yuanchao Wang Qishan
Yerine geldiği	Hu Jintao
Merkezi Askeri Komisyonu Başkanı
Görevde
Makama geliş 15 Kasım 2012 (Parti Komisyonu) 14 Mart 2013 (Devlet Komisyonu)
Vekil	Fan Changlong Xu Qiliang Zhang Youxia
Yerine geldiği	Zeng Qinghong
Komünist Parti Ulusal Güvenlik Komisyonu Başkanı
Görevde
Makama geliş 25 Ocak 2014
Vekil	Li Keqiang (since 2014) Zhang Dejiang (until 2018) Li Zhanshu (since 2018)
Yerine geldiği	Zeng Qinghong
Merkezi Kapsamlı Derinleşme Reformları Komisyonu Başkanı
Görevde
Makama geliş 28 Mart 2018
Vekil	Li Keqiang Wang Huning Han Zheng
Merkezi Mali ve Ekonomik İlişkiler Komisyonu Başkanı
Görevde
Makama geliş 2 Nisan 2018
Vekil	Li Keqiang
Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı
Görevde
Makama geliş 15 Mayıs 2018
Vekil	Li Keqiang
8. Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkan Yardımcısı
Görev süresi 15 Mart 2008 - 14 Mart 2013
Yerine gelen	Li Yuanchao
Kişisel bilgiler
Doğum	15 Haziran 1953 Pekin, Çin
Partisi	Çin Komünist Partisi
Evlilik(ler)	Ke Lingling (e. 1979; boşanmış 1982) Peng Liyuan (e. 1987)
Çocuk(lar)	Xi Mingze
Yaşadığı yer	Zhongnanhai
Bitirdiği okul	Tsinghua Üniversitesi
Genel Sekreter	Hu Jintao
Askerî hizmeti
Bağlılığı	Çin Komünist Partisi
Branşı	Çin Halk Kurtuluş Ordusu
Hizmet yılları	1979-1982
Komutası	Merkez Askeri Komisyon Genel Müdürlüğü (1979–1982, Savunma Bakanı Geng Biao'nun sekreteri olarak)

Xi, İkinci Dünya Savaşı'ndan ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşundan sonra doğan ilk genel sekreter. Çinli Komünist kıdemli Xi Zhongxun'un oğlu, Kültür Devrimi sırasında babasının tasfiyesini takiben bir genç olarak kırsal Yanchuan İlçesine sürgün edildi ve parti sekreteri olarak çalıştığı Liangjiahe köyünde bir mağarada yaşadı.[8] Tsinghua Üniversitesinde "İşçi-Köylü-Asker öğrencisi"[9] olarak okuduktan sonra, Xi, Çin'in kıyı illerinde siyasi olarak saflardan yükseldi. Xi, 1999'dan 2002'ye kadar Fujian valisi ve 2002'den 2007'ye kadar komşu Zhejiang’ın parti sekreteri olan Vali idi. Chen Liangyu’nun görevden alınmasının ardından, Xi, 2007’de kısa bir süre parti sekreteri olarak Şanghay’a transfer edildi. Politbüro’ya katıldı. Daimi Komite ve merkez sekreteryası Ekim 2007’de Hu Jintao’nun halefi olarak gelecek beş yılını harcadı. Xi, 2008-2013 yılları arasında başkan yardımcısı ve 2010-2012 yılları arasında Merkezi Askeri Komisyon başkan yardımcısı olarak görev yaptı.

Xi, iktidara geldiğinden beri, parti disiplinini uygulamak ve iç birliği sağlamak için çok çeşitli önlemler aldı. İmza yolsuzlukla mücadele kampanyası, Politbüro Daimi Komitesi üyeleri de dahil olmak üzere önde gelen görevdeki ve emekli Komünist Parti yetkililerinin çöküşüne yol açtı.[10] Çinli bir milliyetçi olarak nitelendirilen Xi,[11] sivil toplum ve ideolojik söylem üzerindeki kısıtlamaları sıkıştırarak Çin’deki İnternet sansürlüğünü “internet egemenliği” kavramı olarak savundu.[12][13] Xi, "Çin Rüyası" sloganı altında bireysel ve ulusal özlemlere vurgu yaparak, yasalara uygun hareket etmek ve yasal kurumları güçlendirmek için daha fazla sosyalist piyasa ekonomik reformları çağrısında bulundu.[14] Ayrıca, özellikle Çin-Japonya ilişkileri, Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki iddiaları ve serbest ticaret ve küreselleşmenin önde gelen savunucusu olma rolüyle ilgili olarak, daha iddialı bir dış politika savundu.[15] Xi, Kuşak ve Yol Girişimi ile Çin'in Afrika ve Avrasya etkisini artırmaya çalıştı.[10][16]

Halk Cumhuriyeti'nin beşinci nesil liderliğinin temel figürü olarak kabul edilen Şi[17], çok çeşitli liderlik pozisyonları alarak kurumsal gücü önemli ölçüde merkezileştirdi. Modern Çin tarihinin en güçlü liderlerinden biri olduğu söylenen Xi'nin siyasi düşünceleri parti ve devlet anayasalarına yazıldı ve 2018'de önderliğinde, devlet anayasası, devlet başkanlığı dönem sınırı kaldıracak şekilde değiştirildi.[18] 2018 yılında, Forbes onu dünyadaki en güçlü ve etkili kişi olarak sıraladı.[19][20][21]

Kariyeri

1969-1975 yılları arasında Şansi eyaletindeki parti gençlik kollarında görev alan Şi, 1975 ile 1979 yılları arasında Pekin'deki Tsinghua Üniversitesi'nin Kimya Mühendisliği bölümünü tamamladı. Ülkede parti içi yükselmede gençlik kollarında görev almanın önemli olduğu ifade edilmekte ve Şi'nin bu dönemdeki kariyerinin siyasal yükselmede önemli olduğu kabul edilmektedir.

1979-1982 yılları arasında merkezi ordu komitesi ofisi sekreterliği yapan Şi, daha sonra 1985 yılına kadar Hıbey eyaleti Cıngding kasabasında parti komitesi yardımcı sekreterliği gibi görevlerde bulundu.

Şi, 1985-1988 yılları arasında Çin'in güneyindeki Fucien eyaletinin Şiamın kentinde vali yardımcılığı yaptı ve 1996 yılına kadar Fucien eyaleti parti organlarında çeşitli görevler yürüttü.

1996 ile 2002 yılları arasında Fucien eyaleti parti komitesi sekreter yardımcısı görevini yürüten Şi, 2002-2007 arası Çin'in ana kesimindeki en zengin eyalet olan Cıciang'da parti komitesi sekreterliği yaptı.

Şi Cinping, 2007 yılında ise Çin'in ekonomik başkenti Şanghay şehri parti komitesi sekreterliği görevini üstlendi.

2007 yılından bu yana aynı zamanda Politbüro daimi üyesi olan Şi, 2008 yılında da Çin Devlet Başkan Yardımcısı görevine getirildi.

7 Kasım'da yapılan 18'inci ÇKP Ulusal Kongresi hazırlık toplantıları sonucu kongrenin genel sekreterliği görevine getirilen Şi, aynı zamanda 18'inci Ulusal Kongrenin merkezi komite üyeliği görevini üstlendi.

Kaynakça

1. "Xi" 22 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Dictionary.com. Based on Random House Webster's Unabridged Dictionary. Random House, Inc., 2018.
2. "How to Say: Chinese leaders' names". Magazine Monitor. BBC. 15 Kasım 2012. 26 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2018.
3. "China's 'Chairman of Everything': Behind Xi Jinping's Many Titles". The New York Times. 15 Ekim 2017. 10 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019. Mr. Xi's most important title is general secretary, the most powerful position in the Communist Party. In China's one-party system, this ranking gives him virtually unchecked authority over the government.
4. "Who's Who in China's New Communist Party Leadership Lineup". Bloomberg News. 15 Kasım 2012. 24 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019. Xi Jinping, 59, was named general secretary of the 82-million-member Communist Party and is set to take over the presidency, a mostly ceremonial post, from Hu Jintao in March.
5. "Who's Who in China's Leadership". 16 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019.
6. Wu, Zhong (23 Ekim 2016). "All hail Xi, China's third 'core' leader". atimes.com. 22 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2016.
7. "A simple guide to the Chinese government". South China Morning Post. 13 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2018. Xi Jinping is the most powerful figure in the Chinese political system. He is the President of China, but his real influence comes from his position as the General Secretary of the Chinese Communist Party.
8. "For China's Rising Leader, A Cave Was Once Home". npr.org. 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
9. Denis Fred Simon; Cong Cao (19 Mart 2009). China's Emerging Technological Edge: Assessing the Role of High-End Talent. Cambridge University Press. ss. 28-. ISBN 978-0-521-88513-3. 24 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019.
10. "China's Soft-Power Deficit Widens as Xi Tightens Screws Over Ideology". the China Brief. Brookings Institution. 5 Aralık 2014. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019.
11. Kuhn, Robert Lawrence (6 Haziran 2013). "Xi Jinping, a nationalist and a reformer". South China Morning Post. 5 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019.
12. Tiezzi, The, Shannon. "China's 'Sovereign Internet'". The Diplomat (İngilizce). 4 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2017.
13. Ford, Peter (18 Aralık 2015). "On Internet freedoms, China tells the world, 'leave us alone'". The Christian Science Monitor. ISSN 0882-7729. 4 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2017.
14. "Xi Jinping calls for a Chinese dream". The Daily Telegraph. 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2013.
15. 王毅：指导新形势下中国外交的强大思想武器 [Wang Yi: Powerful ideological weaponry for the purpose of channelling China under new circumstances)]. Communist Party of China News (Çince). 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2017.
16. "Implications for Africa from China's One Belt One Road Strategy". Africa Center. 22 Mart 2019. 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2019.
17. "deckblatt-ca-data sup-form.pdf" (PDF). 17 Şubat 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 October 2010.
18. Choi, Chi-yuk; Jun, Mai (18 Eylül 2017). "Xi Jinping's political thought will be added to Chinese Communist Party constitution, but will his name be next to it?". South China Morning Post. 23 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2017.
19. "Xi Jinping becomes world's most powerful leader, Modi ranked 9th: Forbes- News Nation". News Nation. 9 Mayıs 2018. 28 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019.
20. Bosilkovski, David M. Ewalt, Igor (31 Mayıs 2018). "The World's Most Powerful People 2018". Forbes. 24 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2019.
21. "SA-born Elon Musk has been named the world's 25th most influential person for revolutionising transportation 'both on earth and in space'". www.businessinsider.co.za. 27 Ekim 2018. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019.