Antonio Priuli
Antonio Priuli (d. 10 Mayıs 1548, Venedik – ö. 12 Ağustos 1623, Venedik), 17 Mayıs 1618 – 12 Ağustos 1623 tarihleri arasında, 5 yıl 2 ay 26 gün süren dönemde, Venedik Cumhuriyeti'nde "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 94'üncü dükadır.
| Antonio Priuli | |
|---|---|
| Antonio Priuli portresi | |
 | |
| Venedik Cumhuriyeti Doçesi (94.) Doge di Venezia | |
| Hüküm süresi |
17 Mayıs 1618 – 12 Ağustos 1623 5 yıl 2 ay 26 gün |
| Önce gelen | Nicolò Donato |
| Sonra gelen | Francesco Contarini |
| Eş(leri) | Elena Barbarigo |
| Çocukları | Adriana Priuli ve Matteo Priuli dahil 14 çocuk |
| Babası | Gerolamo Priuli |
| Annesi | Elisabetta Cappello |
| Doğum |
10 Mayıs 1548 Venedik |
| Ölüm |
12 Ağustos 1623 (yaş: 75) Venedik |
| Defin | San Lorenzo Kilisesi, Venedik |
Antonio Priuli doçe seçildiğinde Venedik Cumhuriyeti ile İspanya Krallığı ile İspanya'nın Venedik elçisi I. Bedmar Markizi Alfonso de la Cueva'nin ortaya çıkarttığı "Bedmar Komplosu" ile ilgili büyük siyasal kriz devam etmekteydi ve bu ciddi kriz 1622'nin sonuna kadar şiddetle devam etti.
Hayatı
Doçe olmadan önce
Antonio Priuli, 10 Mayıs 1548'de Venedik'te Gerolamo Priuli ve karısı Elisabetta Cappello'nun oğlu olarak doğdu. Antonio Priuli önce denizci tüccar ve bu arada denizci askeri olarak uğraşlarda bulundu. Antonio Priuli gayet koyu Katolik dindar idi. Amiral Agostino Barbarigo'nun kızı olan Elena Barbarigo ile evlilik yaptı ve bu evlilikten 12 (bazı kaynaklara göre 14) çocuğu oldu. Oğullarından 2'si Katolik Kilisesi'nde papaz oldular ve bu papaz oğullarından Matteo Priuli Kardinal rütbesine erişti. Kızlarından 7'si hiç evlenmeyip manastıra geçilip rahibe oldular ama Adriana Prioli 101. Venedik Doçesi Francesco Cornaro'nun eşi oldu. Antonio Priuli bu buyuk ailesinin bakimi için buyuk masraflar yapması gerektiğinden devamlı olarak ağır borçlanma altına girmişti.
1618'de devlet hizmetine girip "provveditore" unvanı ile Adriyatik Denizi kuzeyinde bir adada bulunan Veglia (modern Krk) kentine vali tayin edildi.
Doçelik dönemi
9 Mayıs 1618'de sadece 35 gün doçelik yaptıktan sonra Doçe Nicoló Donato beklenmedik bir şekilde öldü ve yeni doçe seçmek için 41 seçmenden oluşan Venedik Cumhuriyeti "Doçe Seçmenler Konseyi" toplandı. Bu konsey İspanya ile politik krizin en civcivli zamanında toplandığı için bir an evvel Doçe seçmeye karar verdi ve yeni Veglia valisi olan Antonio Priuli 17 Mayis 1618'e yapılan oylama ile ekseriyetle 94. Venedik Cumhuriyetei Doçesi olarak seçildi ve aynı gün taç giydirildi.
Doçe Priuli'nin doçelik donemi başlarında Venedik halkının çoğunluğu İspanyol ordusunun Venedik şehrini işgal için şehre asker çıkaracağına; komplocu elçi Bedmar'in Venedik ordusuna İspanya taraftarlarını yerleştirtip sızmış olduğuna ve bir İspanyol donanma filosunun Venedik şehrini hemen ele geçirebilecek şekilde yakında ve hazır olduğuna inanmaktaydılar.
Priuli doçe seçilir seçilmez Venedik şehrine ve Cumhuriyetini gizlice aleyhtar olanları ortaya çıkartıp onları elimine etmek için oldukça şiddet içeren politikalar uygulamaya başladı. Yüzlerce kişi hiçbir inanılır delil olmadan devlet aleyhinde komploya katılıp Venedik'e ihanet etmekle itham edilerek tutuklandı. Bu bir insan avına dönüştü ve özellikle yabancı askerler ve yabancı donanma bahriyeliler hiçbir suç gösterilmeden tutuklanmaya başlandı. Bu insan avında gerçekten Venedik'e ihanet eden birçok kişi yakalanıp tutuklandı. Fakat aynı zamanda birçok kişi de hiçbir suçu olmadan yakalanıp vatan hainliği iddiasıyla şiddetli bir şekilde cezalandırıldı. Örnek olarak patrisyen sınıftan olan Antonio Foscarini Venedik'teki İngiltere Krallığı elçiliğinde verilen bir yemek davetine gittikten hemen sonra 21 Nisan 1622 devlet otoriteleri tarafından tutuklanmış ve hemen idam edilmişti. Bu suçsuz idam hakkındaki gerçekler, İngiltere Krallığı elçisinin Venedik otoritelerine yaptığı şikayet üzerine ortaya çıktı ve idamın hiçbir ihanet deliline dayanmadan hatta hiçbir delil aranmaya hacet duymadan yapıldığı anlaşıldı.
Doçe Priuli 1618'de İspanya'nın bir düşmanı olan Hollanda cumhuriyeti ile birbirlerine para, gemiler veya askerler verip iki cumhuriyetini birbirine destek saklayacağını içeren bir müttefiklik anlaşması imzaladılar. 1620'de Hollanda Cumhuriyeti'ni temsil etmek için 7 hafta suren ve Nijmegen, Heidelberg, Zürih, Verona ve Vicenza üzerinden seyahat yapan François van Aerssen ve sekreteri Constantijn Huygens birlikte Venedik şehrine ulaştılar. Bu kişiler Hollanda ve Venedik cumhuriyetleri arasında daha önce 1618'de yapılmış olan antlaşmayı teyit ettiler .
Venedik ile İspanya arasındaki büyük anlaşmazlık 1622'de sona erdi.
16 Ocak 1623'de Venedik Cumhuriyeti yönetimi Arundel Kontesi Alethea Talbot'a bir resmi bir özür dileme mektubu göndererek Antonio Foscarini'nin yargılanıp idam edilmesinde hatalı olduklarını bildirdi ve özürler diledi. Böylece İspanyolllar da Foscarini'nin idam edilmesinin Venedik yönetimi içinde hazırlayanların yakalanmaları için yaptığı faaliyetlerin şiddetin durdurdu ve boylece bu anlaşmazlığın bir savaş vesilesi olarak kabul edilmesi sona erdirildi. 17. yüzyılda İspanya Venedik ilişkilerinde anlaşmazlıklar ve çatışmalar daha az şiddetle devam etti. 1618-1622 döneminde bir yüksek zirveye ulaşan iki devlet arasındaki yüksek anlaşmazlık seviyesinin şiddeti bu iki devletin bundan sonraki ilişkileri tarihinde hiç görülmedi.
1618'de Orta Avrupa'da yapılmaya baslayan ve başlarda, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nu oluşturan protestan ve katolik şehir devletleri arasındayken, zamanla Avrupa'nın büyük güçlerinin çoğunun dahil olduğu daha geniş bir çatışmaya dönüşen Otuz Yıl Savaşı'na önce Venedik Cumhuriyeti katılmamaktaydı. Ama Şubat 1623'te bu savaş Venedik Cumhuriyeti topraklarına da sıçradı. Ama geçici bu savaştan sadece Kuzey İtalya'da Venedik idaresi altında bulunan bir kent olan ve Venedik-İsviçre sınırında bir geçit vadisinde bulunan Valtellina kenti etkilendi.
Doçe Antonio Priuli, bu gelişmeye bir katkıda bulunamadı. Doçe'nin sıhhati o zaman gayet kötüydü ve gittikçe daha da kötüleşmeye başladığı için Doçe Venedik'i yeni bir savaşa sokmak için zaman bulamadı. 75 yaşında olan Antonio Priuli geçirmekte olduğu hastalıktan kurtulamadı ve 12 Ağustos 1623'te 5 yıl, 2 ay ve 26 gün doçe olarak hüküm sürdükten sonra öldü.
Defin yeri Venedik şehrinde San Lorenzo Kilisesi içindedir.
Ayrıca bakınız
Dış kaynaklar
 |
Wikimedia Commons'ta Antonio Priuli ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Norwich, John Julius (1999) A History of Venice. New York: Vintage Books, ISBN 0-679-72197-5 (İngilizce)
- da Mosto, Andrea (2003), I Dogi di Venezia. Floransa: Giunti editore ISBN 978-8809028814. (İtalyanca)
- Dumler, Helmut (2001), Venedig und die Dogen. Düsseldorf: Artemis & Winkler ISBN 978-3538071162 (Almanca)
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Nicolò Donato |
Venedik Doçesi 1618 - 1623 |
Sonra gelen: Francesco Contarini |
 Venedik Doçeleri | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||