Leonardo Donato

Leonardo Donato (veya Donà) (d. 12 Şubat 1536, Venedik - ö. 16 Temmuz 1612, Venedik), 26 Nisan 1595 – 16 Temmuz 1612 döneminde Venedik Cumhuriyeti'nde "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 90'ıncı dükadır.

Leonardo Donato
Leonardo Donato portresi
Venedik Cumhuriyeti Doçesi (90.) Doge di Venezia
Hüküm süresi	10 Ocak 1606 – 16 Temmuz 1612 6 yıl 6 ay 6 gün
Önce gelen	Marino Grimani
Sonra gelen	Marcantonio Memmo
Eş(leri)	Hiç evlilik yapmadı
Babası	Giovanni Battista Donà
Annesi	Giovanna Corner
Doğum	12 Şubat 1536 Venedik
Ölüm	16 Temmuz 1612 (yaş: 76) Venedik
Defin	San Giorgio Maggiore Kilisesi, Venedik

Leonardo Donato arması

Doçe Marino Grimani'nun 25 Aralık 1605'te ölümünden sonra Venedik Cumhuriyeti "Doçe Seçmenler Konseyi" yapılan seçim oturumu üç önemli ve eşit güçlü görünen aday bulunduğu ve seçmenlerin oylamada Doçe seçmek için yeterli çoğunluk sağlayacak şekilde oylarını vermedikleri için uzadı. Bu uzun oturum ve çok sayıda oylamadan sonra bir uzlaşma ortamı ortaya çıktı. 10 Ocak 1606 da Leonardo Donato seçmenlerin ekseriyetinin oyları ile Venedik Cumhuriyeti Doçesi seçildi ve o gün Doçelik tahtına çıktı. 6 yıl 6 ay 6 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 16 Temmuz 1612'de 78 yaşında Venedik'te vefat etti.

Gayet koyu; ateşli inançlı ve Katolik dinsel doktirinlerini gayet iyi bilip uygulayan dindar Katolik Hristiyandı. Gençliğinde bir koyu Katolik kesişmiş gibi iffetlilik ve herhangi bir kadınla birlikte olmamak için yemin ettiği için hayatı boyunca hiç evlilik yapmamıştır.

Doçelik döneminde en önemli sorun, bir önceki doçe Marino Grimani'nin politikası dolayısıyla ortaya çıkan Donato'nun doçelik dönemi başından itibaren devamlı olarak ilgisini gerektiren politik problem, Papa V. Paulus'un Venedik'e dinden çıkartma yani enterdi etme cezası uygulama tehdidi yapması ve 1606-1607 gerçekten Venedik Cumhuriyeti'ni enterdi etmesi ve tüm Venedik halkı için aforoz uygulaması olmuştur.

Hayatı

Doçe olmadan önce

Leonardo Donato 16 Temmuz 1612'de Venedik'te Giovanni Battista Donato ile Giovanna Corner'ın oğlu olarak doğdu. Donato (bazen Donà) sülalesi zengin bir Venedikli sülale olup bu sülale üyeleri genellikle denizaşırı dış ticaretle uğraşmakla beraber Venedik devlet yönetimine büyük katkıları bulunmakta idi. Leonardo'nun babası Battista tüccar olmakla beraber devlet yönetimine katkı yapmış ve Venedik Kıbrıs Adası kolonisinde önce koloni direktörü ve sonra yardımcı Vali olmuştur. Leonardo'nun iki ağabeyi denizci ve tüccarlar olup hayatlarını genç iken denizde (ağabeyi Andrea İnebahtı Muharebesi'nde) kaybetmişlerdi. Yine diğer zengin asil Venedikli aileler gibi, Donatolar İtalya anakarasında (Padova doğusu ve Verona güneyinde), büyükçe alanlı araziler sahibi olup bu topraklardan gelirleri ile 1400lu yıllar ortalarında Venedik'in dış ticareti buhrana girdiğinde bu sülalenin hayat standardını korumasına neden olmuştu.

Leonardo gençliğinde iyi bir eğitim aldı. Bu onu iyi bir kitap sever yapmıştır. Yüksek eğitimini Padova Üniversitesi ve Bologna Üniversitesi'nde yapmıştır ama doktora almamıştır. Buna rağmen okuma sevgisi ve kitap severliği devam etmiştir. Yaşlılığında gayet iyi donatılmış şahsi kütüphanesinde sadece çok çeşitli konularda basılı eserler değil (diğer Venedikli şahsi kütüphanesi bulunan zenginlerin aksine) nadir bulunan haritaların ve yazma eserlerin de bulunması onun yaşam hikâyesinin yazarlarının (örneğin aynı dönemde yaşamış Andrea Morosini) ilgisini çekmiştir..

Leonardo gençliğinde iyi bir eğitim aldı. Bu onu iyi bir kitap sever yapmıştır. Yüksek eğitimini Padova Üniversitesi ve Bologna Üniversitesi'nde yapmıştır ama doktora almamıştır. Buna rağmen okuma sevgisi ve kitap severliği devam etmiştir. Yaşlılığında gayet iyi donatılmış şahsi kütüphanesinde sadece çok çeşitli konularda basılı eserler değil (diğer Venedikli şahsi kütüphanesi bulunan zenginlerin aksine) nadir bulunan haritaların ve yazma eserlerin de bulunması onun yaşam hikâyesinin yazarlarının (örneğin aynı dönemde yaşamış Andrea Morosini) ilgisini çekmiştir.

Bundan sonra Leionardo ticaretle ilgilendi ve 14 yıl babasının Vendik'deki çalışma yerinde yazışmalarını ve hesaplarını o idare etti. Fakat devlet hizmetine girmek istemekteydi. Babası Venedikte Vali Yardımcısı olduğunda 1556-1558'de babasına şahsı profesyonel danışman-asistan olarak görev yapmaya başladı. Bu görev yaparken Kibris'ta Venedik idaresinin ilgilendiği her turlu konuda yaptığı isler hakkında (örneğin adada tarım üretimi, beklenebilinen Osmanlı saldırılarına karşı adanın savunması gibi) çok ayrıntılı olarak devamlı olarak yanında bulundurduğu defterlere notlar işlediği dikkati çekti. Bu arada felsefe bilgisi ile yakından ilgilendi ve hiç beklenmedik olarak felsefe yakından ilgili bir Venedikli zengin genç olarak birçok gözlemcinin dikkatini üstüne çektiği o zamandan kalan belgelerden anlaşılmaktadır.

Doçelik dönemi

Doçe Marino Grimani 25 Aralık 1605'te ölünce 41 seçmenden oluşan Venedik Cumhuriyeti "Doçe Seçmenler Konseyi" yeni doçe seçmek için toplandı. Leonardo Donato yanında iki diğer önemli aday bulunmaktaydı. (Bunlardan birisi Marcantonio Memmo Leonardo Donato'yu takiben Doce seçildi.) İlk oylamalarda gerekli çoğunluk bulunamadığı için bu konseyini oturumu uzun sürduü, En sonunda 10 Ocak 1808'da Leonardo Donato hemen hemen ekseriyetin oyu ile Venedik Cumhuriyeti Doçesi seçildi ve Doçelik tahtına oturdu.

Yeni Doçe Leonardo Donato gayet dindar ve Katolik Kilisesi doktirinleri ve kilise hukuku hakkında derin bilgilere sahip bir kişi idi. Ama Doçe Papa'nın dinsel prensip ve doktrinlere uygunsuz tedbirler almasi ve kararlar vermesi halinde hiç ödün vermeden Papa aleyhtarı olmaktan çekinmemekte idi.

Papalık Devleti ile Venedik Cumhuriyeti arasındaki büyük anlaşmazlık 1606da Venedik arazilerinde bulunan iki Katolik kilisesi mensubu papazın Venedik otoriteleri tarafından ufak hırsızlıkla itham edilip tutuklaması ile ortaya çıktı. Papalık, Katolik papazların ancak Katolik Kilisesi hiyerarşisi tarafından suçlanıp kilise mahkemelerinde Kilise Kanunlarına göre yargılanabilicekleri hakkında Papalığın Vendik'de geleneksel imtiyazları olduğunu iddia etmekteydi. Onun için gayet bir sert tavırla Venedik Cumhuriyeti'nin bu iki papazın alelade mahkemelerde yargılanmasının durdurulmasını ve tutukluların kilise yetkilileri eline salıvermesinin gerekli olduğu şeklinde Venedik devletine gayet sert bir nota vererek özel talepler yaptı. Venedik Cumhuriyeti kendi sınırları içinde hiç kimsenin vw hiçbir yabancı kurumun özel ayrıcalıkları olmaması prensibine çok önem vermekteydi. Özellikle yüzyılarca gelenekten dolayı özel ayrıcalıkları olduğunu iddia eden kurumun Papalık gibi güçlü ama Venedik'in dışında olması Venedik Doçesini Venedik prensiplerine uymaya daha da zorlamıştı. Aynı tarihte Venedik Cumhuriyeti, Katolik Kilisesi'nin Venedik Cumhuriyeti'ne ait arazilerde Katolik Kilisesinin hiç Venedik otoritelerinden izin istemeden gayrimenkul arazi ve bina satın alıp satma hakkının bulunmadığını kabul eden bir kanun çıkarttı. Papalık bu yeni Venedik kanununu yüzyıllarca geçerli olmuş olan uygulama geleneklerine ve Katolik Kilisesi'nin kilise hukukuna karşı olduğunu belirttip Venedik Cumhuriyeti'nin bu kanunu geçersiz olduğunu ilan edip bu yeni kanunu kaldırmasını talep etti. Venedik Cumhuriyeti, Papalığın yaptığı bu talep ve istekleri kabul etmedi. Bunun üzerine Katolik Kilisesi lideri olarak Papa V. Paulüs Venedik Cumhuriyeti'nden çıkartılacaktır tehdidinde bulundu. Venedk Doçesi ve Venedik Cumhuriyeti Papalığın bu tehdidine önem vermeyip Papalık taleplerini tekrar redettiğini bildirdi. Bunun üzerine Papa V. Paulus 1606da Venedik'i dinden çıkartma olan enterdi cezası altına koydu.

Venedik Cumhuriyeti Doçesi Leonardo Donato Papa'nın bu enterdi ve hatta aforoz cezasına hiç aldırmaz göründü, Venedikli papazların kilise ayinlerindeki görevlerini ve diğer papazlık görevlerini eskisi gibi ifa etmelerinde devam etmelerini sağladı. Doçenin bu kararı Venedikli Servito Tarikatı'ndan bir keşiş olan ve çok kesin polemik dinsel makaleler yayınlamış olan Paolo Serpi tarafından desteklendi. 1606'da Doçe Leonardo Donato keşiş Paolo Serpi'yi Venedik devlet idaresine teoloji ve kilise hukuku konularında baş danışman olarak atadı.

Bir yıl sonra Fransa Papalık ve Venedik arasındaki anlaşmazlığı çözmek için aracılık yapmaya başladı ve iki taraf arasında uzlaşmayı sağlayan bir formül teklif etti. Bu uzlaştırıcı formül ile Venedik Cumhuriyeti'nin normal hukuk düzenleri karşısında hiçbir Venedik vatandaşı için şahsa özel ayrıcalık bulunmadığı prensibi tekrar tasdik edildi. Fransa aracılığı ile Papalık ve Venedik Doçesi Leonardo Donato Katolik Hristiyanlığa olan içten inancını ve bu dinin teolojik ve kilise hukuku doktrinleri hakkında gayet derin bilgisi olduğunu açıkça gösterdi ve Venedik'i bu enterdi ve aforoz cezasının aksi tesirlerinden kurtardı.

Ayrıca bakınız

• Venedik Cumhuriyeti
• Venedik doçeleri listesi

Kaynakça

• Bu madde kısmen İtalyanca Wikipedia "Leonardo Donà" maddesi kaynaklıdır Donà 25 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)

Dış kaynaklar

• Norwich, John Julius (1999) A History of Venice. New York: Vintage Books, ISBN 0-679-72197-5 (İngilizce)
• da Mosto, Andrea (1983), Dogi di Venezia nella vita pubblica e privata. Floransa:A. Martello (İtalyanca)
• Dumler, Helmut (2001), Venedig und die Dogen. Düsseldorf:Artemis & Winkler ISBN 978-3538071162 (Almanca)

Dış bağlantılar

• Cozzi, Gaetano (1991) "Doná, Leonardo" maddesi, Dizionario Biografico degli Italiani - Cilt:40' Yayıncı:Treccani la Cultura Italiana, Online: 21 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)

Resmî unvanlar
Önce gelen: Marino Grimani	Venedik Doçesi 1606–1612	Sonra gelen: Marcantonio Memmo