Aras Türk Cumhuriyeti
Aras Türk Cumhuriyeti (Azerice: Araz Türk Cümhuriyyəti, Ermenice: Արաքս Հանրապետություն, İngilizce: Republic of Araks or the Araxi Republic) veya Türk-Aras Cumhuriyeti,[1] Kasım 1918'de Azerbaycan ve Osmanlı Devletinin desteğini alan Cafer Kuli Han tarafından kurulmuş olan, şu anki Nahçıvan Özerk Bölgesi'nde bulunan kısa süreli bir Türk cumhuriyetidir. Başkenti Nahçıvan şehri olan bu Cumhuriyetin arazisi 16.000 kilometrekare, nüfusu ise 1 milyona yakındı. Sınırları Nahçıvan, Şerur-Daralagez, Ordubad kazalarını ayrıca Uluhanlı, Vedibasar, Kemerli, Meğri vb. arazileri birleştirirdi.[2]
Aras Türk Cumhuriyeti | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
22 Kasım 1918-26 Haziran 1919 | |||||||||||
Bayrak | |||||||||||
Aras Türk Cumhuriyeti'ni gösteren bir harita | |||||||||||
Başkent | Nahçıvan | ||||||||||
Yaygın diller | Azerice | ||||||||||
Hükûmet | Cumhuriyet | ||||||||||
Cumhurbaşkanı | |||||||||||
• 1918-1919 | Cafer Kuli Han | ||||||||||
Tarihçe | |||||||||||
• Kuruluşu | 22 Kasım 1918 | ||||||||||
• Dağılışı | 26 Haziran 1919 | ||||||||||
Yüzölçümü | |||||||||||
• Toplam | 16.000 km2 (6.200 sq mi) | ||||||||||
Para birimi | Azerbaycan manatı | ||||||||||
|
Nahçivan, Şerur, Sürmeli kazası (Iğdır-Tuzluca-Aralık) ve Revan'ın güney bölgeleri (Aras boyları) ahalisi temsilcileri bir araya gelerek 3 Kasım 1918'de merkezi Iğdır olan Aras Türk Cumhuriyeti'ni resmen kurmuşlardır.[3] Aynı konu hakkında başka bir kayankta ise, kurulan hükûmetin adının Iğdır Millî Cumhuriyeti olduğu belirtmektedir.[4]
1919 yılında Ermeniler bu bölgeyi Aras Savaşı ile kısa süreliğine kendi topraklarına katmıştır. Sovyetler Birliği'nin kurulmasıyla Azerbaycan bu bölgeye tekrar hakim olmuştur.
Kaynakça
- Гаджиев А. Из истории Карсской и Аразско-Тюркской Республик. Баку, 1994
- "Szadtribun.net". 26 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2009.
- Çetinkaya, Nihat (2006). Iğdır Tarihi (Tarih, Yer Adları Ve Bazı Oymaklar Üzerine). İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı. s. 98. ISBN 975-498-177-9.
- Onk, Nizamettin (1996). Kafkasya'dan Anadolu'ya Iğdır Tarihi. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı. s. 22.