Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Ermenice: Հայկական Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետություն Haykakan Sovetakan Sotsialistakan Hanrapetutyun; Rusça: Армянская Советская Социалистическая Республика Armyanskaya Sovetskaya Sotsialistiçeskaya Respublika) ya da kısaca Ermenistan SSC, eski Sovyetler Birliğini oluşturan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetlerinden biri idi. 29 Kasım 1920 tarihinde, Ermenistan Komünist Partisinin Ermenistan üzerindeki egemenliğini ilan etmesiyle kurulmuştur. 1 Aralık 1920 tarihinde Ermenistan'ın başbakanı Simon Vratsian istifa etmiştir. Sonradan ülkenin ismi "Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti"ne değiştirilmiştir. Bu devletin var olduğu dönem "İkinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırılmıştır.[1] Bu dönemden önce bağımsız Ermenistan Demokratik Cumhuriyetinin var olduğu iki yıllık kısa dönem ise "Birinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırılmıştır.[1]
Ermenistan SSC Армянская Советская Социалистическая Республика Հայկական Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետություն Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2 Aralık 1920-21 Eylül 1991 | |||||||||
Bayrak
Arma
| |||||||||
Sovyetler Birliği içerisinde Ermenistan SSC (kırmızı)'nin haritadaki yeri. | |||||||||
Başkent | Erivan | ||||||||
Yaygın diller |
Ermenice Rusça | ||||||||
Hükûmet | Eski Sovyet ülkeleri | ||||||||
Tarihçe | |||||||||
• Kuruluşu | 2 Aralık 1920 | ||||||||
• Transkafkasya SFSC'nin parçası olması | 30 Aralık 1922 | ||||||||
• Dağılışı | 21 Eylül 1991 | ||||||||
Yüzölçümü | |||||||||
• Toplam | 29.800 km2 (11.500 sq mi) | ||||||||
Nüfus | |||||||||
• Sayılan | 3287700 | ||||||||
|
1828'den 1917'deki Ekim Devrimine kadar Ermenistan Rus İmparatorluğunun bir parçası idi ve Erivan Valiliğinin sınırlarına hasretildi. Türkmençay Antlaşmasının 4. maddesine göre Kaçar Hanedanının bir parçası olan Revan Hanlığı (çağdaş orta Ermenistan'ın çoğu) Rus topraklarına katıldı.[2]
Ekim Devriminden sonra Bolşevik önderi olan Vladimir Lenin'in hükûmeti imparatorluğun azınlıklarının kendi yollarını izleyebileceklerini açıkladı. İmparatorluğunun yıkılışından sonra Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan Rus idaresinden bağımsızlıklarını ilân ettiler. Birçok felakete sebep olan Tehcir Kanunu ve ondan sonraki Türk-Ermeni Cephesinden sonra Osmanlı İmparatorluğundaki Ermeni yerleşimleri boşaltıldı. Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti 1920'de Bolşevikler tarafından ele geçirildiği zaman bir Sovyet cumhuriyeti olduğunu ilân edildi.
Sovyet idaresi boyunca Ermenistan tarımsal ülkesi olmaktan çıkıp önemli bir sanayi ülkesine dönüştü. 23 Ağustos 1990'da adı Ermenistan Cumhuriyeti olarak değiştirildi ancak 1991'de bağımsızlık ilan edilebildi.
Hükûmet
Ermenistan SSC'deki hükûmet yapısı, diğer Sovyet cumhuriyetleriyle aynıydı. Cumhuriyetin en yüksek siyasi organı, yüksek mahkemenin en yüksek yargı organını içeren Ermeni Yüksek Sovyet'i idi. Mutlak organın üyelerinden birisi olan Yüksek Sovyet üyeleri beş sene, bölgesel vekiller ise iki buçuk sene süren devrede kalırdı.[3] Görevde olan her memur, Komünist Partisi üyesi olmaya mecbur edilirdi[4] ve toplantılar, Erivan'daki Yüksek Sovyet binasında yapılırdı.
Eski Bayraklar
- 1920 - 1922
- 1922
- Tanskafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti 1922 - 1936
- 1936 - 1940
- 1940 - 1952
Kaynakça
- "The History of Armenian Parliaments". National Assembly (Armenia). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2016.
- (İngilizce) Prof. Svante Cornell, "Small nations and great powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus", Richmond: Curzon Press, 2001, sayfa 37.
- (Ermenice) Hambartsumyan, Viktor et al. Soviet Armenia: Division and Inner Politics of the Government. Ermeni Sovyet Ansiklopedisi, 7. cilt, Erivan, Ermenistan SSC, 1987, sayfa 11-12.
- Mehmet Fatih Öztarsu, TBMM, Sovyetler ve Taşnaklar Üçgeninde Ermenistan, Beyaz Tarih, http://beyaztarih.com/makale/tbmm-sovyetler-ve-tasnaklar-ucgeninde-ermenistan 19 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Millî marşı
- Ermenistan SSC'nin ulusal marşı Aram Haçaturyan'ın 1944 yılında bestelediği Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Marşı'dır.
Ermenistan tarihi |
---|
Tarih öncesi |
Orta Çağ
|