Azerbaycan Millî İstiklâl Partisi

Azerbaycan Millî İstiklal Partisi veya kısaca AMİP, bağımsız Azerbaycan tarihinde ilk resmî kayda alınan (17 Temmuz 1992) siyasi parti. Parti dönemin Azerbaycan Halk Cephesi kurucusu İtibar Mammadov liderliğinde kurulmuştur.

Azerbaycan Millî İstiklal Partisi
Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası
Kısaltma AMİP
Genel başkan Arzuhan Alizade
Kurucu İtibar Mammadov
Lider İtibar Mammadov
Kuruluş tarihi 4 Temmuz 1992
17 Temmuz 1992 (resmî kayıt)
Birleşme İlerici Halk Partisi (2000) [lower-alpha 1]
Bölünme Azerbaycan Namına İttifak Partisi (1993)
Azerbaycan Demokratik İstiklâl Partisi (1993)
Büyük Azerbaycan Partisi (2005)
Vatandaş ve Kalkınma Partisi (2005)
Öncülü Azerbaycan Halk Cephesi Partisi
İdeoloji Muhafazakar
Siyasi pozisyon Merkez sağ
Uluslararası üyelik Uluslararası Demokrat Birliği
Resmî renkleri          Kahverengi-Beyaz
Millî Meclis
0 / 125
İnternet sitesi

Tarihçe

4 Temmuz 1992’de AHCP’nin yürüttüğü siyasete karşı gelen bir grup siyasetçi AHC kurucusu İtibar Mammadov liderliğinde AMİP’i kurdu. AMİP dönemin en güçlü muhalefet partilerinden birine çevrildi. 17 Temmuz 1992’de parti resmî kayıtlara alındı.

Demokratik İstiklalciler

1993’te Ebulfez Elçibey’in Keleki’ye gitmesi, Haydar Aliyev’in yönetimi ele alması AMİP’de kaos oluşturdu. Haydar Aliyev AMİP’e koalisyon hükûmet teklif etti. Lakin AMİP’cilerde koalisyon konusunda ortak karar alınamadı. Nazim İmanov, Fuat Ağayev, İsa Mammadov, Bahtiyar Necefov koalisyon hükûmete karşı oldular. Buna rağmen Vagif Kerimov, Gabil Hüseynli, Mübariz Kurbanlı, Gündüz Celilov, Vilayet Guliyev, Eldar Salayev ve Elçin Efendiyev ise koalisyon hükûmete evet dediler. Tartışmalara rağmen koalisyon hükûmet kurulmadı.

Evet’ciler istifa ederek Eylül 1993’te yeni Azerbaycan Demokratik İstiklal Partisi’ni kurdular. 1993-1995’te ADİP genel başkanı Gabil Hüseynli olsa da, Haydar Aliyev’in Gabil Hüseynli’yi 1993’te devlet müşaviri atamasıyla 1995’te Hüseynli ADİP’ten istifa etti.Parti 1995 Azerbaycan genel seçimlerine katılarak 2 milletvekili çıkarsı. Lakin bu milletvekilleri 1999’da istifa ederek YAP’a geçtiler. ADİP parçalandı ve devlet kaydı feshedildi. Şu anda parçalanmış ADİP’e Vagid Kerimov genel başkanlık etmektedir.

1998 Cumhurbaşkanlığı seçimi

1998 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçiminde başta Ebulfez Elçibey, Müsavat Partisi, AHCP olmak üzere boykot kararı alındı. Kimi iddialar göre ana muhalefetin seçimlerde olmamasından yararlanarak seçimlere katılan İtibar Mammadov muhalefetin tek ve en güçlü adayı olmak istiyordu. İtibar Mammadov seçimleri 389.662 (%11.8) oyla 2. sırada tamamladı.

Birleşme

2000 tarihinde resmî devlet kaydı olmayan İlerici Halk Partisi AMİP’e birleşmiştir.

2003 Cumhurbaşkanlığı seçimi

2003 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçiminde Bizim Azerbaycan İttifakı’na katılmayı redd eden AMİP, AHCP genel başkanı Ali Kerimli’yle anlaştı. Ali Kerimli AMİP adayı İtibar Mammadov lehine adaylığını geri çekti. Seçimlerde 62.401 (%2.53) oy alan İtibar Mammadov 4. oldu. Seçim gecesinden itibaren AHCP AMİP’ten desteğini çekerek Bizim Azerbaycan İttifakı adayı İsa Gamber’in kazandığını iddia etti. Seçim hezimetinden sonra İtibar Mammadov AMİP genel başkanlığından istifa etti.

2005 genel seçimleri ve bölünme

7 Şubat 2005 tarihinde düzenlenen 8. Kurultayda Ali Aliyev genel başkan seçildi. İtibar Mammadov'un liderlik makamı fesh edildi. 2005 Azerbaycan genel seçimlerinden sonra AMİP’in Azerbaycan Cumhuriyeti Merkezi Seçim Komisyonu’ndaki temsilcisi, şimdiki genel başkan Arzuhan Alizade’nin seçim protokollerine onay imzası atması partinin 2005’te genel başkanı seçilen Ali Aliyev’in itirazına sebep oldu. Olağanüstü Toplantı gerçekleştiren Aliyev, Mammadovcu ve Alizadeci Siyasi Şûra üyelerini ihraç etti. Bunun üzerine 22 Ocak 2005’te hem Ali Aliyev , hem İtibar Mammadov kurultay düzenledi. Aliyev kendini genel başkan ilan etse de, Mammadovcular 22 Ocak 2006 tarihinde 2. Olağanüstü Kurultay düzenleyerek Ayaz Rüstemov’u geçici genel başkan seçtiler.

25 Mayıs 2006`da düzenlenen 9. Kurultayda Ayaz Rüstemov genel başkan seçildi. 2007`de Ayaz Rüstemov`un istifa etmesi nedeniyle geçici olarak Fuat Muhtarov genel başkan seçildi.

10 Temmuz 2010 tarihinde partinin 10. Kurultayı düzenlendi. Kurultayda eski YAP, daha sonra Azerbaycan Demokrat Partisi milletvekili olmuş Yusuf Bağırzade AMİP genel başkanı seçildi. 27 Ekim 2015 tarihinde Yusuf Bağırzade görevinden istifa ederek siyasetten gitti.

16 Ağustos 2020 tarihinde çevrimiçi düzenlenen 11. Kurultayda Arzuhan Alizade genel başkan seçildi.

İdeoloji

Parti Muhafazakâr ideolojiyi savunuyor. Siyasi yelpazede merkez sağ konumundadır.

Yapılanma

Genel başkanlar

Kurultaylar
Ad Tarih Seçilen Başkan Aday
1. (Kuruluş) Kurultay 3-4 Temmuz 1992 İtibar Mammadov İtibar Mammadov
2. Kurultay 4-5 Eylül 1993
3. Kurultay
4. Kurultay
5. Kurultay
6. Kurultay
7. Kurultay
8.(Olağanüstü) Kurultay 7 Şubat 2005 [1] Ali Aliyev Ali Aliyev
Ali Alakberov
Sevil Hamidova
2. Olağanüstü Kurultay 22 Ocak 2006 Ayaz Rüstemov Ayaz Rüstemov
9. Kurultay 25 Mayıs 2006 [1] Ayaz Rüstemov Ayaz Rüstemov
Ali Alakberov
10. Kurultay 10 Temmuz 2010 [2] Yusuf Bağırzade Yusuf Bağırzade (Tek aday)
11. Kurultay 16 Ağustos 2020 [3] Arzuhan Alizade Arzuhan Alizade (Tek aday)

Seçimler

Notlar
  1. Resmî olarak devlet kaydı olmayan siyasi parti

Kaynakça
  1. https://az.trend.az/azerbaijan/politics/826670.html
  2. https://news.milli.az/politics/16269.html
  3. https://pravda.az/news/21647
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.