Babamın Sesi

Babamın Sesi veya kullanılan Kürtçe adıyla Dengê Bavê Min, Orhan Eskiköy ve Zeynel Doğan'ın yönetmenliğini üstlendiği 2012 çıkışlı dram türündeki Almanya-Fransa-Türkiye ortak yapımı[1] film. Maraş Katliamı'ndan etkilenen Kürt-Alevi bir ailenin hikâyesini konu edinmektedir. Yönetmenlerden Zeynel Doğan'ın ailesinin gerçek hikâyesinden yola çıkılarak oluşturuldu ve filmin merkezinde Doğan'ın babasından kalan kasetler yer aldı.

Babamın Sesi
Dengê Bavê Min
Yönetmen
Yapımcı
Senarist Orhan Eskiköy
Oyuncular
  • Zeynel Doğan
  • Asiye Doğan
Görüntü yönetmeni Emre Erkmen
Sanat yönetmeni
  • Meral Efe
  • Emre Yurtseven
Kurgu
Yapım şirketi
  • Perişan Film
  • Arizona Films
  • Riva Film
Stüdyo
  • CinePostproduction
  • Atlantik Film
Dağıtıcı Tiglon (Türkiye)
Türü Dram
Çıkış tarih(ler)i
  • 29 Ocak 2012 (2012-01-29) (IRFF)
  • 11 Nisan 2012 (2012-04-11) (İFF)
  • 29 Eylül 2012 (2012-09-29) (IHF)
  • 2 Ekim 2012 (2012-10-02) (Türkiye)
Süre 88 dakika
Ülke
Dil Kürtçe, Türkçe
Hasılat ₺147.536,27
Diğer adları Almanca: Die Stimme meines Vaters
İngilizce: Voice of My Father
Resmî sitesi

Filmin çekimleri Elbistan ve Diyarbakır'da gerçekleştirildi. Galası 29 Ocak 2012'de, Uluslararası Rotterdam Film Festivali'nde düzenlendi, Türkiye'de ilk gösterimi 11 Nisan 2012'de 31. İstanbul Film Festivali'nde yapıldı. Babamın Sesi, Türkiye'deki sinemalarda 2 Kasım 2012'de on üç salonda gösterilerek vizyona girdi. Toplamda on altı hafta gösterimde kalarak 2012'de Türkiye'de vizyona giren tüm filmler içinde en çok izlenen 200'üncü, yerli filmler içindeyse 47'nci oldu. Uluslararası Altın Koza Film Festivali'nde En İyi Film Ödülü'nü kazanan film, eleştirmenlerden olumlu yorumlar aldı ve "bu topraklarda yaşanan katliamlarla yüzleşmek ve hesaplaşmak için izlememiz gereken bir film" olarak nitelendirildi. Ayrıca İki Dil Bir Bavul filmiyle kıyaslandı.

Konusu

Basê Doğan, Elbistan'da yalnız başına yaşayan, yaşlı bir kadındır. Eşi Mustafa Doğan, yıllar önce ölmüş, ölmeden önce de yıllarca yurtdışında çalışmış bir inşaat işçisidir. Mustafa, Basê'nin okuma yazması olmadığı için ona mektup yerine sürekli bir kasete sesini kaydedip göndermiş, cevap olarak Basê de ona ses kaydı göndermiş ve birbirleriyle böyle hasret gidermişlerdir. Mustafa ve Basê'nin iki oğlundan biri olan Mehmet evlidir ve Diyarbakır'da yaşamaktadır. Büyük oğlu Hasan ise gerillalara katılmıştır.[2]

Basê evinde yalnız başına günlerini geçirirken, akşamları çalan telefonu beklemekte ve telefonların Hasan'dan geldiğini düşünerek açmaktadır. Telefonun karşı tarafından herhangi bir ses gelmese de Basê, Hasan'a seslenerek ne zaman geleceğini sormakta, ona küçük hikâyeler anlatmaktadır. Bu hikâyeler sonrası telefon kapanmaktadır. Hep gözü yolda olan Basê Hasan'ın gelmesini beklemektedir. Ona göre Hasan geri dönecek, evlenip yeni bir yaşam kuracaktır. Bu sırada Diyarbakır'da yaşayan küçük oğlu Mehmet'in ise eşi hamiledir, bu nedenle Mehmetler daha geniş yeni bir eve taşınırlar. Bu taşınma sırasında Mehmet, eşyaların arasında babasına gönderilmek üzere kaydedilmiş annesinin ve kendi çocukluk sesinin olduğu bir kaset bulur. Annesinin Elbistan'da tek başına yaşamasını istemeyen ve Diyarbakır'da yanlarında olmasını isteyen Mehmet, hem annesini Diyarbakır'da yaşamaya ikna etmek, hem de bu kasetlerin devamını bulmak için Elbistan'a gider. Mehmet, annesinin yanına gittiği ilk günden itibaren, kasetlerin geri kalanını sorgular ve annesine yerini sorar. Basê ise geriye kalan kaset olmadığını söyleyerek Mehmet'i kasetlerin varlığından uzaklaştırmak ister. Mehmet ise buna inanmayarak evin içerisinde, sürekli kasetleri arar. Bu aramalar arasında Mehmet bir bavul bulur, bavulda babasının eşyaları ve birkaç eski gazete vardır. Gazetelerde Maraş Katliamı haberleri bulunmaktadır. Mehmet bunları incelerken Basê içeri girer ve ortalığı toplamaya başlar. Gazeteleri kaldırmaya kalktığında ise Mehmet onu durdurarak bunları neden sakladığını sorar. Basê konuyu geçiştirmeye çalışsa da Mehmet'in ısrarına dayanamaz ve gazeteleri saklamasının sebebini, Maraş Katliamı'ndan nasıl kurtulduklarını anlatır.

Mehmet, tüm bu arayışlar ve yeni öğrendiği aile geçmişinin yanında, Basê'yi hala Diyarbakır'a götürmek için ikna etmeye çalışmaktadır. Annesi ise ona türlü bahaneler üreterek bu isteğini geri çevirmektedir. Bu bahaneler genellikle basit ev ve bahçe işleridir. Mehmet ise bu bahaneleri ortadan kaldırmak için bahçe ve ev işlerini yapmaya koyulur. Bu işler bitince annesine tekrar Diyarbakır konusunu açar; ancak Basê bu defa da köydeki evlerini bahane eder. Orayı tadilat ettirmek ister. Çünkü ona göre Hasan geri geldiğinde evlenecek ve Elbistan'daki eve yerleşecektir. Kendisi ise köydeki evde yaşayacaktır. Bunun üzerine Mehmet annesi Basê'yi de alıp köy evine gider ve oradaki evin tadilatını planlamaya başlarlar. Daha sonra köyü dolaşmaya çıkan Mehmet, eve geri döndüğünde annesinin odasından seslerin geldiğini fark eder ve sessizce dinlemeye başlar. Basê, kasetleri çıkarmış ve onları dinlemektedir.

Oyuncu kadrosu ve karakterler
  • Zeynel Doğan - Mehmet; filmin ana karakterlerindendir ve Basê'nin Diyarbakır'da yaşayan 30'lu yaşlardaki küçük oğludur. Evli ve hamile bir eşi vardır.[3] Mehmet'in küçüklüğündeki ses kayıtlarını da İmam Çiçek seslendirmiştir.
  • Asiye Doğan - Basé; filmin ana karakterlerindendir ve Mehmet'in annesi rolündedir. Yaşlı olan Basê, Elbistan'da bahçeli müstakil bir evde tek başına yaşamaktadır.[3]
  • Gülizar Doğan - Gülizar; Mehmet'in Diyarbakır'da birlikte yaşadığı hamile eşidir.[3][4]
  • Ali Kul (seslendirme) - Hasan; Basê'nin gerillalara katılmış büyük oğludur. Filmde kendisini görünmez, yalnızca sesi duyulmaktadır.[3]
  • Kemal Ulusoy (seslendirme) - Mustafa; Basê'nin inşaat işçisi kocasıdır. Yıllar önce ölmüş olan Mustafa'nın filmde sadece sesi duyulmaktadır.[3]

Yapım aşaması

Ses kayıtları ve filmin hikâyesi

1979'dan 1990'lı yıllara kadar Suudi Arabistan'da[5] işçi olarak çalışan[6] ve Türkiye'ye geri dönmeyen Zeynel Doğan'ın babasına, Doğan ile ailesinin okuma-yazması olmadığı için mektup gönderilmeyip bunun yerine ses kayıtları gönderilirdi.[7] Baba da karşılık olarak sesini teyp ile kasede kaydederek ailesini göndermekteydi. Doğan'ın annesi, babası tarafından gönderilen kasetleri "titizlikle" sakladı.[8] Elinde iki kaset olan Doğan, o sıralar İki Dil Bir Bavul filmi için Diyarbakır'a giden Özgür Doğan ve Orhan Eskiköy'e projesini anlattı ve kayıtları dinletti. "Bir dönem insanların bu ses kasetleri üzerinden haberleştiğine dair bir belgesel"[9] fikri daha önce birkaç kişiye anlatılsa da fikre sahip çıkanlar Özgür Doğan ile Orhan Eskiköy oldu.[10] Önceleri Memet'in babasını tanıma, annesinin sakladığı ve ondan gizlediği kasetlere ulaşma çabası üzerine kurulu bir belgesel üzerinden gitmeyi planlarken[6] kasetlerin "daha fazla şey söyleyebileceğine" inanan Orhan Eskiköy, "Kurmaca katarsak daha güçlü bir şey olabilir." fikrini ortaya atarak projenin kurmacaya çevrilmesini sağladı.[7] Senaryo aşamasında, Zeynel Doğan ile ailesinin içinden çıktığı toplumsal koşullar filmin arka planında olması konuşuldu[7] ve senaryo, Eskiköy tarafından yazıldı.[6] Ses kayıtlarının oldukça kötü hâlde olmasından ötürü Doğan, annesinden kasetleri tekrar kaydetmesini istedi ve Eskiköy, bu durum için, "Kocasıyla tekrar konuşması onu [Doğan'ın annesini], çok stresli ve gergin yaptı. Annesine geçmişi tekrar yaşatmak zorunda kaldığından dolayı bu, Zeynel için de çok zordu." ifadelerini kullandı.[5]

Senaryoda ele alınan hikâye, gerçek ile birebir aynı değildi. Doğan'ın ailesi aslında Maraş Katliamı'nı yaşamadı fakat bu katliamdan kurtulan gerçek bir aile vardı ve o aile babasının adı da Mustafa Doğan'dı. Ekip, bu isme Maraş raporlarında rastladı. Filmde anlatıldığı gibi baba, ailesini katliamdan sağ kurtarmaktadır.[11]

Çekimler
Filmin yönetmeni ve aynı zamanda başrol oyuncusu Zeynel Doğan (solda) ve "Basê Doğan" rolündeki Asiye Doğan'ın (sağda) yer aldığı filmden bir kare.

Kurmaca tarzında olan[12] filmin çekimlerine Mayıs 2011'de başlandı[13] ve çekim aşaması dört hafta sürdü.[14] Babamın Sesi, 35 mm filmle 1.85:1 çerçeve oranıyla çekildi.[15] Esas çekimler başlamadan önce İstanbul'da bir test çekimi yapıldı.[16] Filmde hiç gece çekimi yapılmadı ve tamamı gündüz vakti çekildi.[12] Çekimler, Kahramanmaraş'ın Nurhak ilçesine bağlı Barış Belediyesi'nin yardımları ve izniyle gerçekleştirildi.[14] Babamın Sesi'nde Zeynel Doğan kendisini, anne rolünü Doğan'ın annesi Basê Doğan ve eş rolünü Doğan'ın eşi Gülizar Doğan oynadı.[17] Zeynel Doğan, başta oynamayı istemedi fakat Orhan Eskiköy'ün ikna etmesiyle filmde "Mehmet" olarak yer aldı.[10] Filmde anlatılan olayların bir kısmını yaşamış olan ağabey rolünü Doğan'ın kardeşi olan Hasan Doğan oynadı.[17] Filmde anne karakterini canlandıran Basê Doğan, kendisini oynayacağını düşünerek projede yer almayı kabul etti fakat Maraş Katliamı, yaşamadığı bir şey olduğu için önce reddetti[10] ardından "bunu çalışmaya" başladılar.[11]

"Mesela annem dedi ki, 'Ben yaşamadığım Maraş olayını anlatmam. Konu komşu ne diyecek? Kadın yalan söylüyor diyecek.' Anne bunlar yaşandı, hatta daha kötüsü yaşandı sen biliyorsun, dedik. Orada sadece Basê değil, oyuncu olarak da var olduğunu zor da olsa kabul ettirdik. Ama bizim en dibe vurduğumuz zamanlarda bile o ayaktaydı."[10]

Bir ay prova yapıldı ve tüm sahnelerin üzerinden geçildi.[10] Çekimler için mutfaktaki fayanslar, koltuk takımları, boyalar değiştirildi; bahçe düzenlendi. Bu aşamalarda "işin ciddi olduğunu" anladığını belirten Basê Doğan, çekimler süresince "oyuncu olmadığı ve alanı zapt edildiği için zorlandığını" ekledi.[11] Kabul etmediği şeyler için "Bana ait bir öykü değil, ben böyle yaşamadım." diyerek itiraz ettiğini ifade etti.[11] Anneyle çekilen bazı sahneler on beş-yirmi defa tekrarlandı.[17] Basê Doğan, filmin çekimi sırasında kendisine Türkçe anlatılan replikleri, "organik Kürtçe"ye çevirdi.[18] Ayrıca senaryoda yan bir hikâye ve Zeynel Doğan'ın çocukluk arkadaşı olan bir karakter yer alırken montajda "hikayenin çalışmadığı" anlaşılınca yan hikâye ile karakter filmden çıkarıldı.[12]

Finansal kaynaklar

29. Uluslararası İstanbul Film Festivali kapsamında düzenlenen Köprüde Buluşmalar Platformu'nda Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilen proje geliştirme desteği ile $10.000[19] ve Melodika tarafından verilen Post Prodüksiyon Destek Ödülü olarak ₺25.000[19] değerinde para ödülleri Babamın Sesi'ne finansal kaynak oldu.[17][20] Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın verdiği ödül, projenin geliştirilmesinde ekibe katkı sağlarken Melodika'nın verdiği ödülle filmin ses miksajının tamamı tamamlandı. Ayrıca filmin ekibi, kitlesel fonlama sitesi olan Indiegogo'da film için bir sayfa açıp $50.000 istedi fakat toplamda $3.500'a ulaştı.[21] Ulaşılan bu rakam kendilerini "tatmin etmedi" ve dışarıdan destekle para toplandı.[22]

Gösterim

Babamın Sesi'nin dünya galası, 41. Uluslararası Rotterdam Film Festivali'nde ana yarışma bölümünde yapıldı.[20] Yönetmenler Eskiköy ile Doğan; oyunculardan Gülizar Doğan ve film ekibinin katılımıyla gerçekleşen galada filmin sunumunu festival direktörü Rutger Wolfson yaptı.[20] Türkiye'deki ilk gösterimi ise 11 Nisan 2012'de 31. İstanbul Film Festivali'nde yapıldı.[6] 2-9 Mayıs 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilen Uluslararası Eskişehir Film Festivali'nin "Türk Sineması" bölümünde;[23] 24-29 Mayıs 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilen 2. Dersim Uluslararası İnsan Hakları Film Festivali'nde;[24] 6-16 Haziran 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilen 10. Brüksel Film Festivali'nde;[25] 6-14 Temmuz 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilen 18. Saraybosna Film Festivali'nde;[26] 17-23 Eylül 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilen 19. Adana Altın Koza Film Festivali'nde;[27] 18-21 Ekim 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilen 2. Roma Türk Film Festivali'nde;[28] 23-28 Ekim 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilen Hof Uluslararası Film Festivali'nde;[29] 19 Ekim-1 Kasım 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilen São Paulo Uluslararası Film Festivali'nde;[30] 1-18 Kasım 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilen Leeds Uluslararası Film Festivali'nde;[31] 9-15 Kasım 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilen Malatya Uluslararası Film Festivali'nde "Ulusal Uzun Metraj Yarışma Filmleri" bölümünde;[32] 20-30 Kasım 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilen Hindistan Uluslararası Film Festivali'nde;[33] 30 Kasım - 10 Aralık 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilen 18. Gezici Festival'de gösterildi.[34]

Türkiye'deki sinemalarda 2 Kasım 2012'de[35] on üç salonda gösterilerek vizyona girdi.[36] Toplamda on altı hafta gösterimde kaldı ve 18.214 kişi tarafından seyredilerek aynı yıl Türkiye'de vizyona giren tüm filmler içinde en çok izlenen 200'üncü,[37] yerli filmler içindeyse 47'nci oldu.[38] Film, on altı haftada toplam ₺147.536,27 hasılat elde etti.[39]

Karşılama

Eleştiriler

"Baba Mustafa'nın kasetlerdeki –gerçek- sesi dramatik yapının önemli bir parçası olduğu gibi, dış ses şeklinde hikayenin tarihsel bağını da güçlendiriyor. Babanın ses kayıtlarıyla, ailenin babaya cevaben gönderdiği kasetler adeta satır aralarında bu toprakların utanç tarihini deşifre ederken, sesler, evin duvarlarını ve rüzgarla birlikte tepeleri dolaşıyor, bir ailenin dil yüzünden bölünüşünü yüzümüze vuruyor."

—NTVMSNBC'den Hasan Cömert[40]
SİYAD Yıldız Tablosu[41]
Ortalama yıldız 2.41
Yazar Yıldız
Kerem Akça
Tunca Arslan
Senem Aytaç
Erol Bilem
Cüneyt Cebenoyan
Sadi Çilingir
Coşkun Çokyiğit
Murat Erşahin
Berke Göl
Çağdaş Günerbüyük
Ali Koca
Ceylan Özgün Özçelik
Murat Özer
Fırat Sayıcı
Alin Taşçıyan
Ali Ulvi Uyanık
Burçin S. Yalçın
Profesyonel siteler
Site Puan/Yıldız
Film.tv[42] %55
Filmstarts[43]
Kino-zeit[44]

Film hakkında sinema eleştirmenleri ile yazarlar tarafından olumlu yorumlar yapıldı. NTVMSNBC'den Hasan Cömert, filmin "otuz küsur yıllık bir süreçte ülkenin kirli tarihi ve asimilasyon politikasının tahribatını tek bir aile üzerinden göstermeyi başardığını" belirtti.[40] Ayrıca filmin, belgesel olabilecek bu materyali kurmacaya çevirmenin handikaplarını da yaşamadığını yazısında dile getirdi. Radikal'den Fatih Özgüven, Babamın Sesi çalışmasının artistik anlamda, şimdiye kadar benzerleri arasında yapılmış en olgun örneklerden olduğunu ifade etti.[45] Yekta Kopan, film için, "bu topraklarda yaşanan katliamlarla yüzleşmek ve hesaplaşmak için izlememiz gereken bir film" sözlerini dile getirdi.[46] Hayal Perdesi dergisinden Barış Saydam, Elbistan'da yalnız başına yaşayan ve telefon başında dağa çıkan oğlu Hasan'dan haber bekleyen Basê'nin gelen sessiz telefonları her açışında anlattığı küçük hikâyelerin filmin, dil üzerinden inşa ettiği kimlik ve aidiyet konularına yaklaşımı kadar, hafızanın toplumsal ve politik meselelerden bağımsız düşünülemeyeceği gerçeğiyle de ilgili olduğunu yazdı.[47] Ayrıca filmin anlatımının yanında, politik bir aygıt olan kamerayı kullanışındaki bilinçli tercihlerin, bölümleri bağlayan rüya sekansların ve dış çekimlerde "inşa"dan çok filme özgün ve içkin bir evren yaratan (rüya sekanslarıyla da bütünleşik olarak) nitelikli sinematografisinin de dikkat çektiğini belirtti. Bianet'ten Kenan Tekeş, filmin "kaybedilmiş/kaydedilmiş seslere, kelimelere, yüzlere ve geçmişe yönelik bir yolculuğu anlattığını" yazdı. Ayrıca o yolculukta izleyicilerin Mehmet'in arayıp da bulamadığı/dinleyemediği babasının sesini dinlerken geçmişte kalmış yüzleri, kelimeleri, acı olayları (Maraş katliamı) ve anası Basê'nin acısını da dinlemiş/izlemiş olduğunu ekledi.[48]

Radikal'den Berrin Karakaş, yapımın duvarda asılı bir Hacı Bektaş Veli, bir de Atatürk fotoğrafı arasında sıkışıp kalmış Kürtlüğü sorguladığını belirtti.[49] Emrah Kolukısa kendi blogunda film hakkında yazdığı yazısında filmin asıl farkı ve gücünün birçok filmde gözardı edilen ses bandını kullanmasındaki atak tavrı olduğunu belirtti.[50] Babamın Sesi'nin "tam da sakin bir dilin hakim olması gereken bir dönem ve coğrafyada karşımıza çıkan önemli bir sığınak" olduğunu ayrıca "barışın dili, biraz daha kulak kabartmamız gereken kısık bir dille kulaklarımıza konuştuğunu" yazdı. Habertürk'ten Şeyma Gözdamga, derin ve sanatsal bir anlatımı olan Babamın Sesi'nde duygunun izleyiciye çok iyi bir şekilde aktarıldığını ifade etti.[51] Arka Pencere adlı internet dergisinden Olkan Özyurt, filmin Andrey Zvyagintsev'in ilk filmi Dönüş'le (orj. Vozvrashchenie) akraba olduğunu ve evdeki otorite olan babanın filmde sesiyle, "devlet baba"nın ise kâh telefondaki tacizleriyle kah mahkeme bildirimi ya da polisleriyle varlıklarını, ama en çok da otoritelerini hissettirdiğini yazdı.[52]

Haberturk.com'dan Kerem Akça, etnik grupların ve mezhepsel çatışmaların yarattıklarını bir sosyopolitik yara olarak ele alan filmin bunun altını kazırken de söylemini derinlere kadar indirdiğini yazdı.[53] Ayrıca kaydedilen sesler ve Elbistan mekanı bu konuda anne-oğul ilişkisinin üzerinden "yabancılaştırıcı atmosfer" dolgusuna dönüştüğünü böylece Andrey Tarkovski'’nin filmlerinde görülen Aleksandr Sokurov'da ise daha stilize bir sürece transfer olan bir yapı aktif hale geldiğini belirtti. Babamın Sesi'nin bunu Ana ve Oğlu (Mat i Syn, 1997) gibi görsel yetkinliği üst düzey bir başyapıt için kullanmaktan özellikle uzak durduğunu da ifade etti. Milliyet Sanat dergisinden Murat Özer, filmin bir "konuşma" filmi ve sinemanın talep ettiği standart hikâye anlatımından uzak bir yapısı olduğunu yazdı.[54] Evrensel'den Çağdaş Günerbüyük, "filmin ağır temposunu, bir resim yapar gibi Basê'yi izleyen kamerasını, tüm hayatları birbirine bağlayan bir çerçeve işlevi gören seslerini, güçlü dramatik yapının bazı bileşenleri" olarak gördü.[55] Yazısına "Belgesel öğelerine bolca rastlamak mümkün tabii ve belki, birden anlatılmaya başlayan anılar gibi kurmacanın aksadığı yerlere, ama başından sonuna tıkır tıkır işleyen sıkı bir anlatımı var filmin." sözleriyle devam etti. Radikal'den Koray Çalışkan filmdeki ailenin dramının izleyeni içine çektiğini ve gelip kalplerine çöreklendiğini belirtti.[56] Popüler Sinema'dan Cüneyt Cebenoyan, temposunu yavaş bulduğu filmin "hep karanlık, hep acı" olmadığını "sevimli anlar"a da sahip olduğunu yazdı.[57] Hürriyet'ten Ahmet Hakan filmin en değerli tarafının "sömürülmeye çok müsait politik bir konuyu hiç sömürmeden aktarmak ve bu şekilde çok daha dokunaklı bir öykü ortaya çıkarmak" olduğunu ifade etti.[58] Bu filmle birlikte Kürt yönetmenlerin ustalık dönemi eserlerini vermeye başladığını da yazısına ekledi. Pınar Öğünç, filmin gücünü fısıldamasından, incelikle işlenmesinden aldığını yazdı.[59]

İki Dil Bir Bavul ile kıyaslanması

Bir Türk öğretmenin, Şanlıurfa'nın Siverek ilçesine bağlı Demirci köyündeki ilkokula atanmasını ve orada Türkçe bilmeyen Kürt öğrencileriyle geçirdiği bir yılını anlatan 2008 yapımı film İki Dil Bir Bavul ile Babamın Sesi karşılaştırıldı. Filmin senaristi Orhan Eskiköy, İki Dil Bir Bavul filmiyle başladığıkları politik duruşlarında bir tutarlılık sağlamak istediklerini ve İki Dil bir Bavul'daki çocukların büyüdüğünü, şimdi de Babamın Sesi filmindeki meselelerle uğraştıklarını söyledi.[14] Olkan Özyurt, ilk filmin ana dil sorunsalını daha görünür kılma çabasındayken bu filmde "yine bilinen ama duyulamayan seslere öncelik verildiğini" belirtti:[52]

Haberturk.com'dan Kerem Akça, son dönemde yükselen Kürt sinemasının belki de en çok iz bırakan örneğinin İki Dil Bir Bavul olduğunu ve bu filmin sinemasal yetisinden ziyade meselesiyle dikkat çektiğini belirtirken Babamın Sesi'nin Anadolu'da bir köşeye itilen Kürt bireyler üzerine içi dolu bir sözlü tarih çalışması sunmayı, kamera kullanımıyla bunun altını doldurmayı ve final sekansıyla iz bırakmayı becerse de sanki kurmaca dolaşımını tamamlayamamanın 'ara boşluk'larından çekiyor gibi olduğunu ifade etti.[53] Evrensel'den Çağdaş Günerbüyük, Türkçe bilmeyen Kürt çocuklarıyla Kürtçe bilmeyen yeni mezun öğretmenlerinin bir zor yılı, bir bavula sığdığını, bu filmle sırada kasetlerin olduğunu ve ilkokulda gelecek üstüne düşünmekten, bekleyerek geçmişi hatırlamaya doğru yöneldiğini yazdı.[55] Ayrıca yazısında "İki Dil Bir Bavul'un çocuklarına sempatiyle yaklaşan kimileri, Babamın Sesi'nde Alevilerin, Kürtlerin yaşadığı ayrımcılıkları en derinden hisseden bir tek ailenin yaşadıklarını görmeye tahammül edemiyor olabilir." düşüncesini de dile getirdi.

En iyiler listeleri

Milliyet yazarı Nil Kural, "Kürt meselesine insan odaklı yaklaşım"ı açıklamasıyla Babamın Sesi'ni 2012'nin en iyi yerli filmlerinden biri olarak gördü ve 4. sıraya koydu.[60] Radikal'den Murat Özer, 5. sıraya koyarak "Bir meseleyi anlatırken merkeze 'insan'ı koyduğunda, samimiyetin de peşi sıra geleceğini gösterdiğini" yazdı.[60] Aynı gazetede yazan Şenay Aydemir, film için "ses ve bellek üzerine sinemamızda çok da rastlamadığımız bir incelik" diyerek 4. sıraya yerleştirdi.[60] "Mezhep, milliyet, dil gibi" Türkiye’nin fay hatlarını ortaya çıkardığını söyleyen BirGün'den Cüneyt Cebenoyan, Babamın Sesi'ni 1. sıraya yerleştirdi.[60] Sabah'tan Esin Küçüktepepınar ise Babamın Sesi'ni 2012'nin en iyi yerli filmleri listesine "insanın sıkışmışlığına dair bir film" diyerek 4. sıraya yerleştirdi.[60] Habertürk'ten Mehmet Açar, 2012'nin en iyi filmlerini belirttiği yazısında "En İyi 10 Yerli Film" listesinde Babamın Sesi'ni 3. sıraya yerleştirdi.[61]

Etkileri

2016'da Babamın Sesi hakkında bir tez ve bir bilimsel makale yazıldı. Hacettepe Üniversitesi İletişim Bilimleri Yüksek Lisans öğrencilerinden Zeynep Kayacan, "Babamın Sesi ve Annemin Şarkısı'nda Ev ve Ses Arayışı" başlığıyla yüksek lisans tezini yazdı.[62] Tezinde Kürt sorunu bağlamında ele alınan Babamın Sesi ve Annemin Şarkısı (Erol Mintaş, 2014) filmleri arasında "ev" ve "ses" kavramları aracılığıyla bir diyalog kurulmaya çalışıldı. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon Sinema Bölümü'nden Emine Uçar İlbuğa, 19-22 Mayıs 2016 tarihleri arasında 1. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Konferansı İnsan ve Toplum Bilimleri (IBAD–2016) Madrid konferansında "Babamın Sesi ve Annemin Şarkısı Filmlerinde Belleğin İzinden Geçmiş ve Bugün" başlıklı makalesini sundu ve ardından çalışmasını genişleterek tekrar yayımladı.[63] Çalışmasındada, Babamın Sesi ve Annemin Şarkısı filmlerinde Türkiye'de siyasi çatışmalar ve zorunlu göç nedeniyle farklı kuşak aile üyelerinin geçmişe ilişkin anıları, ses ve müzik kasetleri aracılığı ile bugünü nasıl yeniden inşa ettiklerini ortaya koymayı hedefledi.

Aday gösterildiği ve kazandığı ödüller
Ödül Tören tarihi Kategori Adaylar veya kazananlar Sonuç Kaynak
Uluslararası Rotterdam Film Festivali 6 Şubat 2012 Kaplan Ödülü Babamın Sesi Adaylık [64]
Uluslararası İstanbul Film Festivali 15 Nisan 2012 En İyi Senaryo Orhan Eskiköy Kazandı [65][66]
Saraybosna Film Festivali 14 Temmuz 2012 Saraybosna'nın Kalbi En İyi Film Adaylık [67]
Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali 23 Eylül 2012 En İyi Film Babamın Sesi Kazandı [68]
En İyi Senaryo Orhan Eskiköy Kazandı [68][69]
Ankara Uluslararası Film Festivali 24 Mart 2013 Seçiciler Kurulu Oyunculuk Özel Ödülü Orhan Eskiköy Kazandı [70]

DVD

Babamın Sesi'nin DVD ve VCD'si Tiglon tarafından piyasaya sürüldü.

Babamın Sesi
Set detayları

Kaynakça
  1. "Babamın Sesi için Altın Kaplan zamanı". NTV. İstanbul: ntv.com.tr. 26 Ocak 2012. 22 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2017.
  2. Dönmez-Colin, Gönül (2013). The Routledge Dictionary of Turkish Cinema. Routledge. s. 64. ISBN 1317937260.
  3. Övgü Gökçe; Senem Aytaç (Kasım 2012). "Babamın Sesi Bir Dönemin Kaydı". Altyazı, 122. İstanbul: Mithat Alam Film Merkezi. s. 31-39. ISSN 1303-426x |issn= değerini kontrol edin (yardım). OCLC 54842429.
  4. "Dengê Bavê Min Gösterimde". Bianet. bianet.org. 2 Kasım 2012. 2 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2017.
  5. "Mum's the word" (İngilizce). www.filmfestivalrotterdam.com. 27 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2012.
  6. "Asimilasyonu ilk 'Babamın Sesi'yle hissettik". Özgür Gündem. 8 Nisan 2012. 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2012.
  7. "Unut ve yerine başka bir şey koy". ntvmsnbc.com. 24 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2012.
  8. "Canlı Yazı İşleri'nde 'Babamın Sesi' var!". Radikal. 2 Kasım 2012. 4 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2012.
  9. Aydemir, Şenay (25 Eylül 2012). "Birinciliği taşıyacak bir film yaptık". Radikal. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  10. "BABAMIN SESİ'NDE kaybettiğimiz bellek var". Evrensel. 21 Nisan 2012. 23 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  11. "Ne bize hesap verildi ne biz hesap sorduk". Radikal. 6 Şubat 2012. 18 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2012.
  12. Özçelik, Ceylan (2012). "Basê: Tamam film gibi olmuş, diğer filmlerden ne eksiği var?". 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2017.
  13. "Türkiye 2011 sineması". Radikal. 7 Ocak 2011. 4 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2012.
  14. Galip, Özlem. "Bir taraf mutsuzsa mesele kapanmaz" (PDF). İstanbul: Yeni Özgür Politika. s. 314. 5 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  15. "FİLMLE İLGİLİ AYRINTILAR". Türk Sineması Araştırmaları. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2017.
  16. Atabilen, Ezgi (4 Kasım 2012). "Belgesel tadında bir aile filmi". Hürriyet. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2017.
  17. "Bu, sadece bir film değil. Son 30 yılımız!". İKSV. 22 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2012.
  18. Doğan, Mazlum (15 Kasım 2012). "Babamın Sesi ve Maraş Kürtçesinin Trajedisi". Bianet. 28 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
  19. "29. ULUSLARARASI İSTANBUL FİLM FESTİVALİ'NDE "KÖPRÜDE BULUŞMALAR"". İKSV. 26 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (doc) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2017.
  20. "'Babamın Sesi'ne Rotterdam'da gala". NTVMSNBC.com. 1 Şubat 2012. 24 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2012.
  21. Çelik, Ece (4 Aralık 2012). "Fikrim geldi ama param yok diyorsanız..." 12 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2017.
  22. Çelik, Ece (4 Aralık 2012). "'Fikrim geldi ama param yok' diyorsanız..." Radikal Gazetesi. radikal.com.tr. 12 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2017.
  23. "Anadolu Üniversitesi 14. Uluslararası Eskişehir Film Festivali'ne Az Kaldı!". EkşiSinema. 11 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  24. Çilingir, Sadi (14 Mayıs 2012). "2. Dersim Uluslararası İnsan Hakları Film Festivali". Sadibey.com. 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  25. Pinto, Vitor (19 Haziran 2012). "Filming the sounds of the past". cineuropa.org (İngilizce). 30 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  26. "Saraybosna Film Festivalin'de 3 Türk filmi". 4 Temmuz 2012. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  27. "Altın Koza 'Babamın Sesi'ne". 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  28. "Eyvah Türkler Roma'ya geliyor". 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  29. "FESTIVAL FILMS" (İngilizce). Home of Films. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017. BABAMIN SESI - VOICE OF MY FATHER Directors: Orhan Eskiköy & Zeynel Dogan Feature film 46/2012
  30. "MOVIES" (İngilizce). 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  31. "LIFF26 - Voice Of My Father - Cinema Review" (İngilizce). 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  32. Çilingir, Sadi (17 Temmuz 2012). "3. Malatya Uluslararası Film Festivali". 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  33. "43rd INTERNATIONAL FILM FESTIVAL OF INDIA – 2012" (PDF) (İngilizce). s. 3. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  34. "18. Gezici Festival". 18 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  35. "Babamın Sesi 2 Kasım'da sinemalarda!". Habertürk. 23 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  36. "Babamın Sesi". boxofficeturkiye. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  37. "Yıllık". 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2017.
  38. "Türk Filmleri". 11 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2017.
  39. "Babamın Sesi". boxofficeturkiye. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  40. Cömert, Hasan (11 Nisan 2012). "Sesler arasında utanç tarihi". NTVMSNBC.com. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
  41. "BABAMIN SESİ (2012)". 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  42. "DIE STIMME MEINES VATERS TRAILER". 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  43. "BABAMIN SESI - DIE STIMME MEINES VATERS". 4 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  44. "Babamin sesi - Die Stimme meines Vaters - Trailer". 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  45. Özgüven, Fatih (24 Eylül 2012). "Adana günleri: Altın Koza". Radikal. 29 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
  46. Kopan, Yekta (22 Eylül 2012). "Babamın Sesi: Hatırlamak acıtır..." 22 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
  47. Saydam, Barış (22 Kasım 2012). "Politika Yapmadan Politik Olabilmek". Hayal Perdesi. 9 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2013.
  48. Tekeş, Kenan (12 Mayıs 2012). "Kaydedilmiş/Kaybedilmiş Sesler". İstanbul: BİA Haber Merkezi. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  49. Karakaş, Berrin (19 Nisan 2012). "Pasârî ve Lâlijîn". Radikal. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  50. Kolukısa, Emrah (25 Eylül 2012). "Altın Koza'da Babamın Sesi". 13 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  51. Gözdamga, Şeyma (1 Kasım 2012). "Herkes bu filmi konuşuyor!". Habertürk. 13 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  52. Özyurt, Olkan (2 Kasım 2012). "Babamın Sesi". 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  53. Akça, Kerem (2 Kasım 2012). "MARAŞ KATLİAMI ZEMİNİNDE YABANCILAŞMA". 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  54. Özer, Murat (Kasım 2012). "ANAMIN YALNIZLIĞI, BABAMIN SESİ". Milliyet Sanat. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
  55. Çağdaş, Günerbüyük (1 Kasım 2012). "Kulak verilmeyi bekleyen ses". Evrensel. 26 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2017.
  56. Çalışkan, Koray (2 Kasım 2012). "Türklerin sessizliği ve Babamın Sesi". Radikal. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2017.
  57. Cebenoyan, Cüneyt (2012). "Anne, Gör Beni!". Popüler Sinema. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017.
  58. Hakan, Ahmet (4 Kasım 2012). "Babamın Sesi filmine dair notlar". 26 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2017.
  59. Öğünç, Pınar (4 Kasım 2012). "Bavulun sesi". Radikal. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2017.
  60. Yılmaz, Dilara (26 Aralık 2012). "2012'NiN EN iYi FiLMLERi". Milliyet. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2017.
  61. Açar, Mehmet (1 Ocak 2013). "2012'nin en iyi filmleri". Habertürk.com. Habertürk. 5 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2017.
  62. Kayacan, Zeynep (2016). "BABAMIN SESİ VE ANNEMİN ŞARKISI'NDA EV VE SES ARAYIŞI". Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi. Cilt 3 (2). Moment Dergi. ss. 517-523. Erişim tarihi: 26 Nisan 2017.
  63. Uçar İlbuğa, Emine (2016). "Babamın Sesi ve Annemin Şarkısı Filmlerinde Belleğin İzinden Geçmiş ve Bugün" (PDF). Global Media Journal TR Edition. Cilt 7 (13). ss. 101-114. 27 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2017.
  64. "Babamın Sesi'ne Rotterdam'da gala". NTV. ntv.com.tr. 1 Şubat 2012. 19 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2017.
  65. "İstanbul'un galipleri 'Tepenin Ardı' ve 'Yeraltı'". Radikal. 15 Nisan 2012. 29 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2013.
  66. "Arşiv". İKSV. 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2017.
  67. "A host of German coproductions in Sarajevo". Cineuropa (İngilizce). cineuropa.org. 11 Temmuz 2012. 24 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2017.
  68. "19. Adana Altın Koza Film Festivali Sona Erdi!". Beyazperde. 1 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2017.
  69. Çilingir, Sadi. "19. Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali". 28 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2017.
  70. "ÖDÜL ALANLAR". Ankara Uluslararası Film Festivali. 1 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2017.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.