Bjeduğ lehçesi

Bjeduğ lehçesi (Adigece Бжъэдыгъубзэ) (Kabardeyce Бжьэдыгъубзэ), Rusya Federasyonuna bağlı Adigey Cumhuriyetinin Kuban Nehri boyunda ve Türkiye'de Çanakkale ilinin Biga ilçesinde yaşayan Bjeduğlar tarafından konuşulan bir Adigece lehçesidir.

Bjeduğca
Ana dili olanlar Rusya, Türkiye
Dil ailesi
Yazı sistemi Kiril Alfabesi
Dil kodları
ISO 639-1 -
ISO 639-3

Sesbilim

Çemguy lehçesindeki [tsʷ] Bjeduğ, Şapsığ ve Abzeh diyalektlerinde [tɕʷ] (<чу>) sesine dönüşmüştür. Kabardeycede ise ise [v] (<в>) sesine dönüşmüştür.

Sözcük Adigece Kabardeyce
Çemguy (Standart Adigece) Bjeduğ, Şapsığ veAbzeh
IPA Kiril IPA Kiril IPA Kiril
ayakkabıt͡sʷaːqaцуакъэt͡ɕʷaːqaчуакъэvaːqaвакъэ
öküzt͡sʷəцуt͡ɕʷəчувы
saban demirit͡sʷaːbzaцуабзэt͡ɕʷaːbzaчуабзэvaːbd͡zaвабзэ
  • Bjeduğ lehçesindeki [ʃsʷ] (<шъ>) diğer lehçelerde [s] (<с>) olmuştur:
Sözcük Adigece Kabardeyce
Adigece Bjeduğ
IPA Kiril IPA Kiril IPA Kiril
nesədсыдʃsʷədшъыдsətсыт
nasılsədawсыдэуʃsʷədawшъыдэуdawəдауэ
  • Bjeduğ lehçesindeki [ʃsʷ] (<шъу>) diğer lehçelerde [ɕʷ] (<шъу>) olmuştur:
Sözcük Adigece Kabardeyce
Çemguy (Standart Adigece) Bjeduğ
IPA Kiril IPA Kiril IPA Kiril
Ho şgeldinizɕʷəqeblaːʁшъукъеблагъʃsʷəqeblaːʁшъукъеблагъfəqeblaːʁaфыкъеблагъэ
Deriɕʷaшъоʃsʷaшъоfaфэ
  • Bjeduğ lehçesindeki [j] (<й>) diğer lehçelerde [ɕ] (<щ>) veya [ʑ] (<жь>) olmuştur:
Sözcük Adigece Kabardeyce
Çemguy (Standart Adigece) Bjeduğ veŞapsığ
IPA Kiril IPA Kiril IPA Kiril
oащаjайarар
oradadaʑдэжьdajдэйʁʷnaʁʷwгъунэгъуу
kendijaʑежьjajейjazез

Dilbilgisel farklılıklar

Araç durumu

Bjeduğ lehçelesinden araç durumu için kullanılan sonek -мджэ (-md͡ʒa) or -джэ (-d͡ʒa)'dir. Fakat Abzah lehçesi ve Kabardeycede -мкӏэ (-mt͡ʃa) or -кӏэ (-t͡ʃa) olarak kullanılır. Şapsığ lehçesi ve bazı Kabardeyce lehçelerindeise -мгьэ (-mɡʲa) or -гьэ (-gʲa). (Örnek: Uzunyayla Kabardey lehçesi, Kahramanmaraş Kabardey diyalekti)

Anlamı Şapsığ Çoğu lehçede Bjeduğ
Kiril IPA Kiril IPA Kiril IPA
Çerkesçe ile (onu kullanarak) адыгэбзэгьэ aːdəɣabzagʲa адыгэбзэкӀэ aːdəɣabzat͡ʃa адыгэбзэджэ aːdəɣabzad͡ʒa
kalem ile (onu kullanarak) къэлэмымгьэ qalaməmgʲa къэлэмымкIэ qalaməmt͡ʃa къэлэмымджэ qalaməmd͡ʒa

Gelecek zaman soneki ~эщт (~aɕt)

Gelecek zaman eki ~эщт (~aɕt)'tir ve bazı durumlarda ~ыщт (~əɕt) olarak kullanılır. Bjeduğ ve Şağsığ lehçelerinde gelecek zaman soneki ~т (~t) olarak kullanılır.

Kelime Batı Çerkesçesi Doğu Çerkesçesi
Çemguy (Standart Adigece) Bjeduğ veŞapsığ
IPA Kiril IPA Kiril IPA Kiril
gideceğimsəkʷaɕtсыкIощтsəkʷatсыкIотsəkʷʼanəwɕсыкIуэнущ
gideceksinwəkʷaɕtукIощтwəkʷatукIотwəkʷʼanəwɕукIуэнущ
gidecekmakʷaɕtмэкIощтmakʷatмэкIотmakʷʼanəwɕмэкIуэнущ
gideceğiztʷəkʷaɕtтыкIощтʂʷəkʷatтыкIотdəkʷʼanəwɕдыкIуэнущ
gideceksinizʂʷəkʷaɕtшъукIощтʂʷəkʷatшъукIотfəkʷʼanəwɕфыкIуэнущ
gideceklermaːkʷatəɕxмакIощтыхmaːkʷatəxмакIотыхmaːkʷʼanəwɕякIуэнущ

Örnek metin

Adigece: Зэгорэм тыгъэжьымрэ тыгъэмрэ зынэкъокъугъэх анахь лъэшыр язэрымгъашIэу. А лъэхъан дэдэм тефэу зекIогорэ кIакIо техъуагъэу гъогум къэрыкIоу алъэгъугъ ыкIи рахъухьагъ тIумэ язэу гъогурыкIом икIакIо зыщэзгъэхэрыр анахь лъэшэу алъытэнэу. Ай дэй тыгъэжьым зэрыфэлъэкIэу къэпщэу къыригъэжьагъ. Ау ар нахь лъэшэу къепщы къэсми, гъогурыкIом кIакIом нахь зыкIоцIищахьытыгъэ. Ыужыпкъэм тыгъежьыр иморад ыужы икIыжьын фае хъугъэ.ЕтIуанэ тыгъэр къэпсыгъ, гъогурыкIор фабэ къэпагъ, ыкIи ай лъэпэтэу кIакIор зыщихыгъ. Аущтэу тыгъэжьым тыгъэр ей нахьыри нахьы зэрылъэшыр къэгурымэIомэ мэхъонэу хъугъэ.[1]

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. "Tamara Udzhuxu (Bzhedugh Dialect)". 6 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2015.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.