Carlisle

Carlisle
	; Cumbria kontlugu içinde Carslisle
Ülke	Birleşik Krallık
Kurucu Ülke	İngiltere
Bölge	Kuzey-Batı İngiltere
"Shire" Kontluk	Cumbria
İkinci seviyeli metropoliten olmayan bolge	Carlisle Şehri
Nüfus (2001 Nüfus Sayımı)
• Toplam	71.773
Zaman dilimi	UTC±00.00 (BAZD)
• Yaz (YSU)	UTC+01.00 (BAYZD)

Carlisle, Birleşik Krallık'ta İngiltere ülkesi Kuzey Batı bölgesinde bulunan Cumbria kontluğuna bağlı ikinci derece bölgesel metropoliten olmayan yörel idaresi olan Carlisle Şehri idare merkezinin ve ayni zamanda "Cumbria Kontluğu"'nun idari merkezinin bulunduğu kenttir.[1][2]

Carlisle kenti "Sınır Kenti" ismini taşır ve günümüzde kuzey Cumbria'nın ana kültür, ticaret ve sanayi açısından merkezidir. Yerleşim Cumbria Üniversitesi'nin önemli kampüslerinin ve çeşitli müzeler ile tarihsel kültür merkezlerinin bulunduğu yerdir.

2012 Yaz Olimpiyatları için Carlisle kenti Olimpiyat meşalesinin Londra'ya olimpiyat oyunlarının açılması için götürülmesi sırasında uğrayıp kalacağı bir mevki olarak seçilmiştir.

Cografi konum

Carlisle kenti Eden, Caldew ve Tetteril çaylarının birleşme noktasında antik Romalılar tarafından bir sınır kalesi olarak kurulmuştur. İskoçya ile İngiltere ülkelerinin sınırının 16 km güneyindedir. Cumbria kontluğunda nüfusca en büyük yerleşkedir ve hem "Carlisle Şehri Metropoliten-Olmayan Bölge Yörel Idaresi" hem de Cumbria Kontluğu idare merkezleri bu kentte bulunmaktadır.

Carlisle kentinin bir kale, muze, katedral ve onemli kismi halen ayakta olan şehir surlarını ihtiva eden nispeten kucuk bir alan kapsayan tarihsel merkezi bulunmaktadır.

Kent Newcastle'in 80 km batisinda, Lancaster'in 114 km kuzeyinde; Glasgow'un 140 km güneyinde, Edinburgh'un 150 km güneybatısında konumlanmistiur. Lonmdra'ya uzaklığı 480 knm.dir.

Tarihçe

Carlisle antik Romalıların Britanya'yı istilası sırasında İskoç'lara karşı kurdukları Hadrian Duvarı'ndaki kalelere destek sağlamak için kurulmuş bir Romalı yerleşkesi idi.

Orta Çağ'da İngiltere'nin bağımsız İskoçya Krallığı hücumlarından savunması için önemli bir savunma mevki oldu. Normanlar İngiltere'yi istila ettikten sonra 1082'de ikinci Norman Kralı William Rufus şehirde taştan iç kale binasını kurdurdu. Bu iç kale bir zamanlar İskoçya Kraliçesi Mary için bir hapishane olarak kullanıldı. Orta Çağ'dan kalmış olan şehir surları Tudor döneminde 1541'de Moravyalı istihkam eksperi ve mimari olan Stefan von Haschenperg tarafından 1541'de yapıldı.

Bu kale günümüze kadar gelmiştir ve günümüzde "Duke of Lancaster Alayı" ve "Border Alayı" askeri müzesi olarak kullanılmaktadır.

12. yy başlarında İngiltere Kralı I. Henry Carlisle'dea bir manastır kurulması için bir berat imazladı. 1121de Carlisle bir başpiskoposluk merkezi oldu. Bu başpiskoposluk için Çarlisle Katedral I. Henri iziniyle kurulan manastırın büyük binasıydı. Carlisle, katedrali bulunduğu için o dönemde bir şehir statüsü aldı.

Ekonomi

Carlisle bir tarım merkezi iken 18. yy ve 20. yy başlarında bir sanayi şehri olmaya başladı. Kentin "Caldew Vadisi" semtlerinden Denton Holme, Caldewgate ve Wapping semtlerinde birçok dokuma fabrikası açıldı; mühendislik sanayi gelişti; besin maddeleri sanayi ortaya çıkıp büyüdü. 19. yy başlarında Caldewgate semtini İrlanda Denizi üzerindeki liman olan Fort Carlisle'a bağlayan bir dar kanal açıldı ama 19. yüzyılda bu kanal doldurularak bir demiryolu hattına çevrildi. Fakat 20. yy ikinci yarısında şehir fabrikalarını kaybetmeye başlaşıp bir buhran içine girdi ve diğer sektörlerin geliştirilmesine başlanıldı.

19. yy ve 20. yy başları döneminde ortaya çıkan ve sonra kaybolan bir sanayi birimine örnek Denton Holme'da "Ferguson Printers" şirketine ait büyük bir dokuma emprime fabrikasıdir ve 19.yy kurulan büyük fabrika 1990'li yıllarda kapatılmıştır. Carlisle'da önemli fabrikaları arasında önemlileri (şimdi "United Biscuits" Şirketine bağlı olan) "Carr's" biskuvi ve kek fabrikası; Kangol tekstil ve bere fabrikası; (şimdi "Crown Holdings" şirketine bağlı) Metal Box metal konserve kutusu fabrikası; "Cowans Sheldon" ve "Cavaghan ve Gray" besin maddesi sirketi fabrikaları vardı. "Carr's" ve "Metal Box" üretim merkezleri hala Carlisle'da bulunmaktadır. "Cowans Sheldon" 19.yyda kentte kurulup o yüzyılda dünyada önemli demiryolu ve gemicilik yapım şirketlerinden biri olmuştu ve 1987de Carlisle'daki üretim merkezini kapatmıştır. 2004e kadar Carlisle en büyük sayıda işçi çalıştıran "Northern Foods" şirketinin bir branşı olan "Cavaghan ve Gray" şirketinin iki fabrikası kentte bulunmakta idi ve bu fabrikalar süpermarketler için dondurulmuş besin maddeleri imal etmekteydiler; 2005'te 600 işçi işsiz bırakılarak bu fabrikalardan biri kapatıldı ve üretim yeni işçi almadan diğerine geçirildi. İngiltere'de isim yapmış inşaat firmalarından olan "John Laihg" ile kamyon nakliyat ve lojistik firması olan "Eddy Stobart"'yta Carlisle'da kurulmuştu.

19. yy. Carlisle büyük bir demiryolu merkezi oldu. Merkezi "Citadel İstasyonu" kurulmadan Carlisle'da birçok değişik yerde değişik demiryolu firmaları hatları için değişik tren garları bulunmaktaydı. "Citadel İstasyonu" kurlduktan sonra 7 değişik demiryolu bu istasyonu kullanır oldu. Carlisle 'da Kinmoor mevkiinde Avrupa'nın en büyük marsandiz trenleri manevra garı bulunmaktaydı. Bu manevra garı halen "Freightliner Heavy Haul", "DB Schenker Rail UK" ve "Direct Rail Services" firmaları tarafından kullanılmaktadır.

Carlisle'da şehir merkezine yakın eski sanayi fabrikalar yerine açılmış ve şehrin varoşlarında kurulmuş sanayi bölgeleri ve işletme merkezleri içinde çalışan çeşitli hafif sanayi şirketi bulunmaktadır.

Resimler

Carlisle

Carlisle - 1779 yapımı Carlisle Kasaba Konagi
Carlisle - Katedral
Carlisle - 1407 yapımlı "Guildhall (Lonca Konagi)" gunumuzde muze
Carlisle - 1810 yapımlı ic kale
Carlisle - Warwick Road kentin ana yolu
Carlisle Demiryolu Gari

Kaynakça

Carlisle ile Carlisle Şehri arasinda bir anlam karışıklık olabilir. "Carlisle" bir coğrafi bir yerleşke adı; ama "Carlisle Şehri" bir yerel idare birimi olduğunun anlaşılması gerekir. Yerel idare birimi olan "Carlisle Şehri" alanı "Carlisle" coğrafi biriminden büyüktür ve "Carlisle" coğrafi birimi dışında bulunan irili ufaklı yerleşkeleri de içine alır.
Bir daha karışıklık "şehir" terimi kullanılmasından ortaya çıkar. Birleşik Krallık'ta her kent şehir değildir. "Şehir (city)" niteliği özel bir şeref niteliğidir veya eski tarihî gelişmelerle veya tarihi krallık berati ile verilir. Carlisle ortacağlardan beri geleneksel olarak "Şehir (City)" statüsü taşımaktaydı ve 1835'te kurulan "Carlisle Belediyesi" birimine "Şehir (City)" adı taşıma şerefi tanınmıştı. Bu şeref statüsü 1972 Yerel Idare Reform Kanunu ile 1974'te kurulan Cumbria Kontluğu'na bağlı ikinci seviyede metropoliten olmayan yerel idareye geçmiştir ve yeni kurulan bu yerel idare birimi, merkez kentinin adıyla ve daha önceki yerel idare "Şehir" statüsüne uyarak "Carlisle Şehri" olarak adlandırılmıştır.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Curlie'de Carlisle (DMOZ tabanlı) (İngilizce)
(İngilizce)

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Carlisle ile Carlisle Şehri arasinda bir anlam karışıklık olabilir. "Carlisle" bir coğrafi bir yerleşke adı; ama "Carlisle Şehri" bir yerel idare birimi olduğunun anlaşılması gerekir. Yerel idare birimi olan "Carlisle Şehri" alanı "Carlisle" coğrafi biriminden büyüktür ve "Carlisle" coğrafi birimi dışında bulunan irili ufaklı yerleşkeleri de içine alır.

[2] Bir daha karışıklık "şehir" terimi kullanılmasından ortaya çıkar. Birleşik Krallık'ta her kent şehir değildir. "Şehir (city)" niteliği özel bir şeref niteliğidir veya eski tarihî gelişmelerle veya tarihi krallık berati ile verilir. Carlisle ortacağlardan beri geleneksel olarak "Şehir (City)" statüsü taşımaktaydı ve 1835'te kurulan "Carlisle Belediyesi" birimine "Şehir (City)" adı taşıma şerefi tanınmıştı. Bu şeref statüsü 1972 Yerel Idare Reform Kanunu ile 1974'te kurulan Cumbria Kontluğu'na bağlı ikinci seviyede metropoliten olmayan yerel idareye geçmiştir ve yeni kurulan bu yerel idare birimi, merkez kentinin adıyla ve daha önceki yerel idare "Şehir" statüsüne uyarak "Carlisle Şehri" olarak adlandırılmıştır.