2012 Yaz Olimpiyatları

2012 Yaz Olimpiyatları (resmî: XXX. Olimpiyat oyunları), 27 Temmuz-12 Ağustos 2012 tarihleri arasında Birleşik Krallık'ın başkenti Londra'da düzenlenen yaz olimpiyatlarıdır.

2012 Yaz Olimpiyatları

{{{İsim}}} Londra 2012 Yaz Olimpiyatları logosu
Ev sahibi şehir	Londra, Birleşik Krallık
Slogan	Inspire a Generation (Bir kuşağa ilham ver)
Ülke sayısı	204
Sporcu sayısı	10,494
Etkinlik sayısı	26 spor dalında 302 karşılaşma
Açılış töreni	27 Temmuz 2012
Kapanış töreni	12 Ağustos 2012
Resmen açan	Kraliçe II. Elizabeth
Sporcu yemini eden	Sarah Stevensson
Hakem yemini eden	Mik Basi
Olimpiyat ateşini yakan	Callum Airlie Jordan Duckitt Desiree Henry Katie Kirk Cameron MacRitchie Aidan Reynolds Adelle Tracey
Stadyum	Londra Olimpiyat Stadyumu
← 2008 Pekin 2016 Rio de Janeiro →

Bu olimpiyat ile birlikte Londra, 1908 ve 1948 yıllarında düzenlediği olimpiyatlardan sonra üçüncü kez ev sahipliği yapmıştır.

Şehrin seçimi

Londra 2012 afişi

Başvuru tarihinin sonu olan 15 Haziran 2003 tarihi itibarıyla 30. Yaz Olimpiyatları için 9 şehir başvurmuş idi. Bunlar, Havana, İstanbul, Leipzig, Londra, Madrid, Moskova, New York, Paris ve Rio de Janeiro'ydu[1].

18 Mayıs 2004 tarihinde, Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), elemeler sonucunda bu şehirlerin sayısını Londra, Madrid, Moskova, New York ve Paris olarak beşe düşürdü[2].

19 Kasım 2004 tarihinde kalan beş aday şehir de IOC'ye adaylık dosyalarını teslim ettiler. IOC teftiş ekibi beş şehri Şubat ve Mart 2005 tarihleri arasında inceledi. Bu incelemeler sırasında Paris, iki durumdan dolayı ekipten kötü notlar aldı. İlki incelemelere denk gelen gösteri ve grevler, ikincisi ise hem IOC üyesi hem de Paris'in adaylığı için çalışanlardan Guy Drut hakkındaki suçlamalardı.[3]

6 Haziran 2005 tarihinde IOC beş aday şehir hakkındaki gelişim raporunu açıkladı. Raporlara göre en olumlu şehir olan Paris'i artık 2004 incelemelerinden sonra açığı iyice kapatan Londra takip ediyordu. Ayrıca New York ve Madrid de olumlu notlar almışlardı. Moskova için ise "adaylık dosyasında detay eksiklikleri" bulunduğu söylendi[4].

Oylamaya doğru, tarihinde üçüncü adaylığını yapan Paris, açık ara favori gösteriliyordu. Aslında Paris Londra'nın hatırı sayılır bir şekilde önünde gözüküyordu, ancak 19 Mayıs 2004'te Londra 2012'nin başına Sebastian Coe atanınca Londra gelişmeye başladı. 2004 Ağustos'unun sonlarında son raporlar Paris ve Londra'nın 2012 oylamasında berabere olduğunu gösteriyordu.[5]

Ardından Singapur'da yapılan seçimlerde önce Moskova, ardından da New York elendi. Üçüncü turda elenen Madrid ile birlikte son tura Londra ve Paris kaldı. Son turu da Londra Paris'in dört oy önünde kazanarak 2012 olimpiyatlarına ev sahipliği yapmaya hak kazandı.

2012 Yaz Olimipiyatları oylamaları[6]
Şehir	Ülke	1. tur	2. tur	3. tur	Son tur	Aldığı Toplam Oy
Londra	Birleşik Krallık	22	27	39	54	142
Paris	Fransa	21	25	3333	50	129
Madrid	İspanya	20	32	31	Elendi	83
New York	ABD	19	16	Elendi		35
Moskova	Rusya	15	Elendi			15
Kullanılan Oy Sayısı		97	100	103	104	—

Gelişim

Olimpik Alan

• Olimpik Stadyum: 2012 Olimpiyatları için inşa edilecek 80.000 kişi kapasiteli stadyumdur. Olimpik Park'ın güneyinde bulunacak stadyumun kapasitesi olimpiyatlardan sonra 35.000 kişiye düşürülecektir.[7]
• Su Sporları Binası: Olimpik Park'ın güneydoğusunda bulunacaktır. Oyunlar süresince Su Sporları Binası, Olimpik Park'a giriş için geçiş yeri olacaktır. İçerisinde 50m'lik yarış havuzu, 25m'lik dalış havuzu ve 50m'lik ısınma ve antrenman havuzu bulunur. Dalış ve yüzme dalları için izleyici kapasitesi 17.500 kişi, su topu içinse 5.000 kişidir. Olimpiyatlar için yapılan bu binada bulunan havuzlarda bulunan suyun tuvaletlerin sifonlarında kullanılabilme özelliği vardır.[8]
• VeloPark: Olimpik Park'ın kuzeyinde buluncak olan VeloPark, veledrom ve BMX yarışlarına ev sahipliği yapacaktır. Her iki yarış türü için altı biner kişilik kapasite bulunacaktır.[9]
• Hokey Merkezi: Olimpik Park'ın kuzeybatısında bulunan hokey merkezi, basın merkezinin yanında bulunacaktır. 20.000 kişilik kapasiteli olarak planmaktadır. İnşasına 2010'da başlanılması düşünülen stadyumun 2011'de bitirlimesi planlanmaktadır.[10]
• Basketbol Arenası: Olimpik Park'ın kuzeyinde bulunan arena, geçici olarak olimpiyatlar için kurulacaktır. Basketbolda grup maçları ve çeyrek finaller ve hentbolda yarı finaller ve final maçları oynanacaktır. 12.000 kişilik kapasiteye sahip olması düşünülmektedir.[11]
• Hentbol Arenası: Olimpik Park'ın batısında bulunacak olan arena, olimpiyat köyüne dört dakika yürüyüş mesafesinde olacaktır. Hentbol grup maçları ve çeyrek finallerin yanı sıra, bazı modern pentatlon yarışlarının da burada düzenlenmesi düşünülmektedir. Arenanın 6-7.000 kişilik kapasitesi olacaktır.[12]
• Olimpiyat Köyü: Sporcuların ve delegelerin barınacağı yaklaşık 17,320 yataklı köydür. Oyunlardan sonra köy, Stratford Şehri'nin gelişimi için bu şehrin bir semti olacaktır.
• Bunların yanında bir tenis çalışma sahası ve basın merkezi bulunacaktır.

Nehir Bölgesi

O₂ Arena

Bu bölge Thames Nehri'nin yanındaki binaları kapsar.

• ExCeL Gösteri Merkezi: ExCeL, Londra Şehir Havaalanı'nın yakınında, Kraliyet Victoria Rıhtımı'nın doğusunda bulunur. Boks, Eskrim, Judo, Masa Tenisi, Tekvando, Halter ve Güreş oyunları için kullanılacaktır. Yaklaşık 400.000 m²'lik bir alana sahiptir.[13]
• O₂ Arena: (IOC sponsorluk kurallarından dolayı: Kuzey Greenwich Arena 1) Milenyum eğlencesi için kurulan bu arena 2012 Olimpiyatlarında jimnastik müsabakalarına ve basketbolda final maçına ev sahipliği yapacaktır. Jimnastik için 16.500, basketbol için 20.000 kişilik kapasiteye sahiptir.[14]
• Greenwich Park: Binicilik yarışları için kullanılacak olan alandır. Biniciliğin yanı sıra bazı modern pentatlon dallarına ev sahipliği yapacak olan park, 23.000 kişi kapasiteli olacaktır.[15]
• Kraliyet Topçu Kışlası: 1776 yılında kurulan kışla olimpiyat oyunları sırasında atıcılık oyunlarına ev sahipliği yapacaktır. 7.500 kişi kapasitelidir.[16]

Merkez Bölgesi

Wimbledon merkez tenis kortu

Bu bölge Londra metropolitan alanı içerisinde kalan diğer tesisleri kapsar. Daha çok, batı Londra'da yoğunlaşmıştır.

• Wembley Stadyumu: 2003 yılında yıkılıp yenilenen bu stadyum futbol finallerine ev sahipliği yapmıştır.
• All England Club: Tenis oyunları için kullanılacak olan asırlık tenis kulübü.
• Lord's Cricket Ground: 1814 yılından bu yana kriket oyunlarına ev sahipliği yapan tesis, 2012 olimpiyatlarında okçuluk yarışlarına ev sahipliği yapmıştır. 6.500 kişilik kapasiteye sahiptir.[17]
• Regent's Park: 1845'ten beri açık olan park, bir hayvanat bahçesi ve açık hava tiyatrosu olmasının yanı sıra, spor olaylarına ev sahipliği yapmaktadır. Olimpiyatlarda yol bisikleti yarışlarına ev sahipliği yapmıştır. Geçici olan bu tesis 3.000 kişi kapasitelidir.[18]
• Atlı Muhafız Alayı (Horse Guards Parade): 1745'yılında kurulmuş bu tesis, plaj voleybolu oyunlarına ev sahipliği yapmıştır. 15.000 kişi kapasitelidir.[19]
• Hyde Park: Londra'nın en büyük kraliyet parkı olan Hyde Park,[20] 2012 olimpiyatlarında triatlon müsabakalarına ve 3.000 kişiye ev sahipliği yapmıştır.[21]
• Earls Court Gösteri Merkezi: Voleybol maçlarına ev sahipliği yapan bu tesis, 15.000 kişinin bu maçları izlemesine olanak tanımıştır.[22]
• Ayrıca maraton yarışlarının büyük bölümü merkez bölgesinden geçmiştir.

Londra Dışı

Londra'nın dışında üç tesis bulunacaktır:

• Broxbourne Kano Merkezi: Kano/kayak slalom müsabakalarına ev sahipliği yapacak olan bu merkez, 100m ısınma ve 300m yarış alanına sahiptir.[23]
• Dorney Gölü: Kano/kayak durgun su ve kürek yarışlarına ev sahipliği yapacak olan bu göl, 20.000 izleyici kapasiteli olacaktır.[24]
• Dağ bisikleti yarışları için Weald Country Park'ın yetersiz olduğu düşüncesiyle, Hadleigh Country Park' uygun görülmüştür.

Futbol Stadları

Stadyum	Şehir	Stadyum	Şehir	Stadyum	Şehir	Stadyum	Şehir	Stadyum	Şehir
Hampden Park	Glasgow	Millennium Stadı	Cardiff	Old Trafford	Manchester	St James' Park	Newcastle	Villa Park	Birmingham

Toplu Taşıma

Londra Metrosu

Olimpiyatlara ev sahipliği yapmak için gerekli en önemli şartlardan biri olan toplu taşıma, IOC'nin ilk gelişme raporunda yeterli puan alamamıştı. Bu yüzden de Londra Metrosu'nun doğu kısmının ve Docklands Hafif Tren Hattı'nın geliştirilmesini ve "Cirit" adı verilen yeni yüksek hızlı tren servisini de içine alan bir takım düzenlemeler gerekiyordu.

Ayrıca atletlerin %80'inin yarışmalarına 20 dakikadan az bir süre içinde gitmelerini sağlamak amacıyla çalışılmaktadır. Bununla birlikte oyunlar sırasında trafik seviyesinin azaltılması amaçlanmaktadır.

Metronun yanı sıra diğer ulaşım yollarında da gelişim planmaktadır. Bisiklet ve yürüyüş yollarının yapımı ve geliştirilmesi, nehir ulaşımının geliştirilmesi ve otobüs hizmetlerinde dakiklik ile dil sorunlarının ortadan kalkması bunlardan bazılarıdır.[25]

Finans

Olimpiyat oyunlarına harcanacak para, binaları, altyapıyı veya olimpiyat parkını yapanlara ayrı ayrı bölünmüştür. Oyunlar özel şirketler tarafından finanse edilirken, Olimpik Park ve tesislerin yapımı kamu tarafından finanse edilmektedir.

15 Mart 2007 tarihinde Britanyalı milletvekili Tessa Jowell, meclise binalar, tesisler ve altyapı için 5.3 milyar £ yeteceğini bildirmiştir. Ayrıca Lee Nehri'nin gelişimi için de ayrıcas 1.7 milyar £ harcanması gerektiğini söylemiştir.

Bunların yanında, acil durum fonu için 2.7 milyar £, güvenliği sağlamak için 600 milyon £, katma değer vergisi için 800 milyon £ ve üstün sporlar ile Paralimpik oyunlar için yaklaşık 400 milyon £ harcanması gerektiği bildirilmiştir. Bu rakamlara göre Oyunlara harcanacak para 9.345 milyar £'dır. Bundan sonra ise Belediye başkanı Ken Livingstone Oyun Organizasyon Komitesi'nin kâr edebileceğini söyledi.[26]

Oyunların sahnelenmesi için gerekli olan para (2 milyar £) özel kaynaklardan sağlanmaktadır. Bu para Londra 2012 Organizasyon komitesi tarafından düzenlenmektedir. Organizatörlere göre bu bütçe ana olarak şu şekilde ayrılıyor:

• Merkezi yönetim:%63
• Ulusal loto:%23
• Londra Belediyesi ve Londra Gelişim Teşkilatı:%13

Sponsorluk

Londra 2012 Organizasyon Komitesi Lloyds TSB, EDF Energy, BT, British Airways, BP, Nortel ve Adidas ile sponsorluk anlaşmaları imzalanacağını duyurmuştur.

Biletler

Organizatörler, yaklaşık 7.7 milyon, Paralimpik oyunlar içinse 1.5 milyon biletin satışa çıkarılabileceğini duyurmuştur. 2011'de satışa başlanılması planlanan biletlerin %50'sinin fiyatı 20£'in altındadır. Trafiği azaltmak için yapılan çalışmada, bilet sahipleri toplu taşıma araçlarını, satın aldıkları biletlerin gününde ücretsiz kullanıabilecekler. Tahminler Olimpik Oyunların biletlerinin %82'nin, Paralimpik Oyunların biletlerinin %63'ünün satılacağını göstermektedir. Maraton, triatlon ve yol bisikleti gibi müsabakalar ücretisiz olacaktır.[27]

Takvim Sorunu

Bazı Müslüman temsilciler, olimpiyat oyunlarının 2012 yılında 20 Temmuz - 19 Ağustos günleri arasına denk gelen Ramazan ayının içinde yapılmasından şikayetçi oldular. Ramazan boyunca Müslümanlar oruç tutacaklarından Oyunlar esnasında bunun oyunculara dezavantaj yaratacağı düşünülmektedir.[28]

Yayıncılar

2012 Olimpiyat Oyunları'nın yayın haklarının satışı ile 2010 Kış Olimpiyatları'nınkinin satışı birlikte yapıldığından, yayıncılar çoğunlukla aynı olacaktır. Onaylanan yayıncılar:

Ülke	Yayıncı	HD Yayıncısı	Kaynak
İrlanda	BBC (British Broadcasting Corporation) RTE (Radio Telefís Éireann)	BBC HD	[29]
Birleşik Krallık
Avrupa	Avrupa Yayın Birliği üyeleri (İtalya'da RAI ve Mediaset hariç)		[30]
Amerika Birleşik Devletleri	NBC Universal
Güney Kore	SBS (Seoul Broadcasting System) MBC (Munhwa Broadcasting Corporation) KBS (Korean Broadcasting System)
Kanada	CBC (Canadian Broadcasting Corporation) Rogers Media] Canwest
İspanya	TVE (Televisión Española) Antena 3
Brezilya	Rede Record Rede Globo Rede Bandeirantes RedeTV!		[31]
Meksika	Televisa TV Azteca
Avustralya	Nine Network Foxtel (Nine Network ortağı)
Yeni Zelanda	Prime Television SKY Network Television		[32]
İsveç	SVT Viasat
Hollanda	NOS (Nederlandse Omroep Stichting)
Slovakya	Slovenska televizia Radio Slovakia
Çin	Çin Merkez Televiyonu Çin Radyosu
Almanya	ARD ZDF ORF ProsibenSat.1 RTL
Avusturya
Portekiz	Radio Televisao Portugesa
Türkiye	TRT Spor	TRT HD
Azerbaycan	İçtimaiTV

Sporlar

2012 Yaz Olimpiyatları'nda müsabakalar, toplamda 39 disiplinde 26 spor dalında; Paralimpik Oyunlar'da ise 21 disiplinde 20 spor dalında yapılmıştır. Londra adaylığında var olan sporlarla birlikte 28 spor öngörülmesinde rağmen, Milletlerarası Olimpiyat Komitesi (IOC); beyzbol ve softbol oyunlarını, Londra'nın seçilmesinden iki gün sonra kaldırdı. Ancak bu sporların yerine seçilen karate ve squash dalları, son oylamada gerekli olan üçte iki çoğunluk desteğini alamayınca beyzbol ve softbol sporları, olimpik spor olarak kaldı.[33]

Pekin Olimpiyatları'nda yapılmayan kadınlar boks müsabakaları; ilk defa 2012 Londra Olimpiyatlarında yer almıştır. Böylece boks dalının, Yaz Olimpiyatları'nda kadınlar branşını içermeyen tek spor dalı olma özelliği kalmamıştır.

Madalya sıralaması

2012 Yaz Olimpiyatları madalya tablosu[34]

Sıra	UOK	Altın	Gümüş	Bronz	Toplam
1	Amerika Birleşik Devletleri (USA)‡	46	28	29	103
2	Çin (CHN)‡	38	29	21	88
3	Büyük Britanya (GBR)*	29	17	19	65
4	Rusya (RUS)‡	22	23	32	77
5	Güney Kore (KOR)	13	8	7	28
6	Almanya (GER)	11	19	14	44
7	Fransa (FRA)‡	11	11	12	34
8	Avustralya (AUS)‡	8	15	12	35
9	İtalya (ITA)	8	9	11	28
10	Macaristan (HUN)‡	8	4	6	18
11–85	Diğer ülkeler	108	137	192	437
Toplam (85 UOK)		300	304	356	960

Takvim

Müsabaka	25	26	27	28	29	30	31	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	TOP
Atletizm										2	3	6	6	6	4	3	7	8	1	46
Badminton									2	1	2									5
Basketbol																		2		2
Hentbol																		1	1	2
Boks																		5	6	11
Bisiklet				1	1	1	1		2		2	2	1	1	3	3		1	1	20
Eskrim				1	1	1	2	1	1	1	1	1								10
Futbol																	1	1		2
Jimnastik						1	1	1	1	1	1	5	5					1	1	18
Halter				1	2	2		2	2	1	2		1	1	1					15
Binicilik								2			1			1	1		1			6
Hokey																	1	1		2
Judo				2	2	2	2	2	2	2										14
Güreş												4	3			4		4	3	18
Yüzme				4	4	4	4	4	4	4	6	1		1	1	4		2	1	44
Modern Pentatlon																		1	1	2
Kano						2		2									6	6		16
Kürek											7	7								14
Tekvando																2	2	2	2	8
Tenis											2	2								4
Masa Tenisi											1	1	1	1						4
Atıcılık				2	2	2	2	1	1	2	1	2								15
Okçuluk									1	1	1	1								4
Triatlon														1	1					2
Yelken											4	2			2	1		2		11
Voleybol													1	1				1	1	4
Törenler			A																K
Günler	25	26	27	28	29	30	31	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	TOT

Kaynakça

1. "bbc.co.uk". 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2008.
2. "bbc.co.uk Türkçe". 30 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2008.
3. "gamebids.com". 21 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2008.
4. "gamebids.com". 21 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2008.
5. "gamebids.com". 21 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2008.
6. "bbc.co.uk". 16 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2008.
7. "Olympic Stadium, Londra 2012 resmî sitesi". 8 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2008.
8. "Aquatics Venue Londra 2012 resmî sitesi". 26 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2008.
9. "VeloPark, Londra 2012 resmî sitesi". 26 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2008.
10. "Hockey Centre, Londra 2012 resmî sitesi". 8 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2008.
11. "Basketball Arena, Londra 2012 resmî sitesi". 29 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2008.
12. "Handball Arena, Londra 2012 resmî sitesi". 26 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2008.
13. "ExCeL, Londra 2012 resmî sitesi". 26 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2008.
14. "North Greenwich Arena 1, Londra 2012 resmî sitesi". 23 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2008.
15. "Greenwich Park, Londra 2012 resmî sitesi". 4 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2008.
16. "The Royal Artillery Barracks, Londra 2012 resmî sitesi". 21 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2008.
17. "Lord's Cricket Ground, Londra 2012 resmî sitesi". 6 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2008.
18. "Regent's Park, Londra 2012 resmî sitesi". 1 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2008.
19. "Horse Guards Parade, Londra 2012 resmî sitesi". 1 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2008.
20. "Londra 2012". 27 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020.
21. "Hyde Park, Londra 2012 resmî sitesi". 8 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2008.
22. "Earls Court, Londra 2012 resmî sitesi". 1 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2008.
23. "Broxbourne White Water Canoe Centre, Londra 2012 resmî sitesi". 1 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2008.
24. "Eton Dorney, Londra 2012 resmî sitesi". 13 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2008.
25. "Londra 2012 resmî sitesi". 5 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2008.
26. "Olympics budget rises to £9.3bn, bbc.co.uk". 25 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2008.
27. "Ticketing, Londra 2012 resmî sitesi". 26 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2008.
28. "London 2012 Games To Be Held During Ramadan, gamebids.com". 21 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2008.
29. "guardian.co.uk". 6 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2008.
30. "IOC resmî ağ sitesi". 17 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2008.
31. "IOC resmî ağ sitesi". 15 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2008.
32. "throng.co.nz". 2 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2008.
33. "IOC resmî ağ sitesi". 20 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2008.
34. "Medal count – Olympic medal standings". london2012.com. 24 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2014.