Cengiz Dağcı
Cengiz Dağcı, (d. 9 Mart 1919 Gurzuf - ö. 22 Eylül 2011 Londra), Kırım Tatarı roman yazarı.
Gurzuf'ta doğdu. Çocukluğu Kızıltaş (şimdiki adıyla Krasnokamenka) köyünde geçti. İlk ve orta öğrenimini köyünde ve Akmescit`te yaptı. 1938'de ortaokulu bitirdi. Kırım Pedagoji Enstitüsü ikinci sınıfında iken II. Dünya Savaşı çıktı. 1941`de Ukrayna cephesinde Almanlara esir düştü. Almanların yenilmesi üzerine esir kampından kurtularak müttefik devletler safına sığındı.
1946 Ekiminde eşi ve kızıyla birlikte önce Edinburgh'a geldi. 1947 yılı başında Londra'ya geçti. 1953'te Fulham Road'da bir lokanta açtı. 1974 yılında Londra'da Wimbledon yakınlarındaki Southfields'e yerleşti ve vatanından ayrıldığından bu yana hiç Kırım'a gitmedi.
Cengiz Dağcı, Türkiye'ye hiç gelmediği halde kitaplarını Türkiye Türkçesi ile yazmış, kitaplarının ilk redaksiyonunu da şair Ziya Osman Saba yapmıştır. Türkiye'de yayınlanan eserleri sayesinde Türkiye'de birçok insan Kırım’ı ve Kırım Tatarları'nın yaşantılarını öğrenmiş oldu. Pek bilinmemesine rağmen Kırım Tatarca şiirleri de vardır. Eserlerinde Kırım Türklerinin Rusların zulmü altındaki hayatını anlatır. Hüzünlü bir üslûbu vardır. Öğrencilerin okullarda sadece ders almak dışında, oyun oynamasından yanadır. Hakkında İbrahim Şahin tarafından bir doktora çalışması yapılmıştır.
Cengiz Dağcı, 22 Eylül 2011 Perşembe günü saat 12.30 sularında Sauthfields'teki evinde vefat etti. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun girişimleri ile Türkiye'den katılan kalabalık bir topluluk tarafından, 2 Ekim 2011 Pazar günü 69 yıldır görmediği Yalta'ya bağlı Kızıltaş köyünde toprağa verildi. Yazar böylece ebedi uykusunu doğduğu topraklarda uyumak imkânına kavuştu.
Eserleri
Roman
- Korkunç Yıllar (1956)
- - Cengiz Dağcı'nın 1956 yılında yazdığı, ilk redaksiyonunu da şair Ziya Osman Saba'nın yaptığı romanıdır. Romanda Kırım Tatarlarının yurtlarından zorla sürgüne gönderilmeleri olayı hüzünlü bir üslûpla anlatılır.
- - Burak Cem Arlıel tarafından yönetilen Kırımlı adlı film, bu romandan esinlenilerek beyazperdeye uyarlanmıştır.
- Yurdunu Kaybeden Adam (1957)
- - Korkunç Yıllar adlı romanın devamı niteliğindedir.
- Onlar da İnsandı (1958)
- Ölüm ve Korku Günleri (1962)
- O Topraklar Bizimdi (1966)
- Dönüş (1968)
- Genç Temuçin (1969)
- Badem Dalına Asılı Bebekler (1970)
- Üşüyen Sokak (1972)
- Anneme Mektuplar (1988)
- Benim Gibi Biri (1988)
- Yoldaşlar (1991)
- Biz Beraber Geçtik Bu Yolu (1996)
- Bay Markus Burton`un Köpeği (1998)
- Bay John Marple`ın Son Yolculuğu (1998)
- Oy Markus Oy (2000)
- Rüyalarda Ana ve Küçük Alimcan (Bir Kırım Öyküsü) (2001)
- İhtiyar Savaşçı [not 1]
Hatıra
- Yansılar 1 (1988)
- Yansılar 2 (1990)
- Yansılar 3 (1991)
- Yansılar 4 (1993)
- Ben ve İçimdeki Ben (Yansılardan Kalan 5) (1994)
- Hatıralarda Cengiz Dağcı (1998)
- Regina (2000)
Hikâye ve mektup
- Haluk'un Defterinden ve Londra Mektupları (1996)
Kaynakça
- Notlar
- Bu kitap, yayınevi tarafından Yansılar 1-4’ün sonundaki hikâyeler bir araya getirilerek oluşturulmuştur. Yeni bir eser değildir. 2005 yılında çıkmıştır.
