Hasan Ali Toptaş
Hasan Ali Toptaş (d. 15 Ekim 1958; Baklan, Denizli), Türk yazar. Öykü, roman ve şiirsel metinleriyle tanınır.
Hasan Ali Toptaş | |
---|---|
Doğum |
15 Ekim 1958 Baklan, Denizli, Türkiye |
Meslek | Yazar, Şair |
Milliyet | Türk |
Konu | Hayatı, eserleri |
Resmî site | |
|
1987'de ilk öykü kitabı Bir Gülüşün Kimliği, 1990'da ikinci öykü kitabı Yoklar Fısıltısı yayımlandı. 1990'lı yıllarda yayımlanan kitaplarıyla pek çok ödül aldı. Veznedarlık, icra memurluğu ve hazine avukatlığında memurluk yaptı. Toptaş, dili kullanmadaki ustalığıyla tanınmakta, postmodern edebiyatın önemli temsilcilerinden biri olarak kabul edilmektedir.[1]
Yazarın Gölgesizler romanını yönetmen Ümit Ünal sinemaya uyarlamıştır. Filmde Hasan Ali Toptaş da rol almıştır. Kuşlar Yasına Gider romanı Türkiye Yazarlar Birliği tarafından "yılın romanı" seçilmiştir.[2]
Taciz suçlaması
8 Aralık 2020'de Toptaş'a yönelik taciz suçlamaları Twitter'da ortaya çıktı. İlk olarak TRT 2'de yayımlanan ve Doğan Hızlan'ın sunucusu olduğu Karalama Defteri adlı programdan Toptaş'ın çevirmenlere yönelik sözleri bazı edebiyat çevrelerinde paylaşılıp tartışıldı, bu paylaşımda Toptaş edebî çevirilerde çevirmenin yaşı ile metinde tercih edilen kelimeler arasında bir bağlantı kurdu ve bu yorumu bazı çevirmenlerce eleştirildi. Bu konuşmasını Kasım 2019'da yayımlanan ve günümüzde TRT 2 sitesinde yayından kaldırılan Karalama Defteri'nin 37. bölümünde yapmıştı.[3] Programdan bu yorumu paylaşan bir Tweeti alıntılayan bir kadının “Bu adamın ifşalanmasını heyecanla bekleyen kaç kişiyiz? Ben ve pek çok arkadaşımın kendisi ile nahoş anıları var üniversite yıllarına ait. Şu anki bilinç ve cesarete sahip olsam kesinlikle ifşa ederdim. Klasik orta yaş üzeri cis erkek edebiyatçı. Gerçekten büyük bir hayal kırıklığıdır kendisi” yazması üzerine 20'ye yakın kadın Toptaş ekseninde yaşadığı taciz mağduriyetini paylaştı.[4]
Alıntı tweet sonrasında 20'ye yakın kadın Toptaş'ın benzer tacizlerine maruz kaldıkları ifade etti. Tacize maruz kaldığını ifade edenler arasında yazar Pelin Buzluk da yer aldı ve yaşadığı durumu 'cinsel saldırı' olarak ifade etti. Sonrasında birçok kadın Me Too hareketine benzer bir şekilde dayanışma yarattı. Toptaş ise “İnsan eril failliğin ne olduğunu anlayana kadar karşı tarafta ne büyük yaralar açtığını bilmeden, fark etmeden, düşünmeden hatalar yapabiliyor. Failliğin ne olduğunu bugün kadınlardan öğreniyoruz. Bilmeden farkında olmadan yaptığım davranışlar nedeniyle kırdığım, üzdüğüm, yaraladığım bütün insanlardan samimiyetle özür diliyorum.” diyerek tacizi kabul etti.[5][6] Gelişen olaylar sonrasında 5harfliler.com sitesi ve birçok kullanıcı Toptaş'ın eserlerinin yayımcıları olan Everest Yayınları'na işbirliğini sonlandırma çağrısı yaptı.[7] Everest'in Genel Yayın Yönetmeni olan Saadet Özen yaptığı Twitter paylaşımında "mağdurun sesinin duyulması, tacizin, baskının açığa çıkması, konuşulması, sorgulanması için kadının beyanı esastır" ifadesini kullandı ve buna göre davranacaklarını ifade ederek[8][9] Toptaş'ın yayınevi ile tüm ilişiği kesildi. Açıklamada "her türlü tacizin karşısındayız ve olmaya devam edeceğiz" dendi.[10] Türkiye Yazarlar Sendikası ise sosyal ve edebi statü kullanılarak yapılan her türlü tacize karşı edebiyatçıları kolektif tavır almaya çağırdı.[11] Taciz vakasının açığa çıkması sonrasında kendisine verilen Mersin Kenti Edebiyat Ödülü "insani, ahlaki, vicdani, edebi sorumluluğumuz gereği" açıklamasıyla geri alındı.[12] Yönetmen Ali Aydın ve yapımcı Müge Büyüktalaş, Toptaş'ın Kuşlar Yasına Gider adlı eserinden aynı adla sinemaya uyarlanacak olan ve 2019'dan beri geliştirme sürecinde olan film projelerini iptal ettiklerini duyurdular.[13]
Ödülleri
- 1992 Kültür Bakanlığı Roman Ödülü (Mansiyon) (Sonsuzluğa Nokta)
- 1992 Çankaya Belediyesi Öykü Ödülü (Ölü Zaman Gezginleri)
- 1994 Yunus Nadi Roman Ödülü (Gölgesizler)
- 1999 Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü (Bin Hüzünlü Haz)
- 2006 Orhan Kemal Roman Ödülü (Uykuların Doğusu)
- 2013 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü (Heba) - Hakkındaki taciz suçlamaları nedeniyle iptal edildi.[14]
- 2016 Türkiye Yazarlar Birliği Roman Ödülü (Kuşlar Yasına Gider)[15]
Eserleri
- Roman
- Sonsuzluğa Nokta (1993)
- Gölgesizler (1995)
- Kayıp Hayaller Kitabı (1996)
- Bin Hüzünlü Haz (1998)
- Uykuların Doğusu (2005)
- Heba (5 Nisan 2013)
- Kuşlar Yasına Gider (2016)
- Beni Kör Kuyularda (2019)
- Öykü
- Bir Gülüşün Kimliği (1987)
- Yoklar Fısıltısı (1990)
- Ölü Zaman Gezginleri (1993)
- Geçmiş Şimdi Gelecek (2016)
- Çocuk romanı
- Ben Bir Gürgen Dalıyım (1997)
- Şiirsel metin
- Yalnızlıklar (1990)
- Deneme
- Harfler ve Notalar (2007)
- Başlarken Yalnızsın Bitirdiğinde Daha da Yalnız (2014)
Kaynakça
- Celâl Üster. "YERYÜZÜ KİTAPLIĞI". Radikal Gazetesi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2009.
- "Arşivlenmiş kopya". 6 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2017.
- "YAYINDAN ALINDI-Doğan Hızlan ile Karalama Defteri: Hasan Ali Toptaş 37. Bölüm". TRT 2. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020.
- Çelik, Ece (9 Aralık 2020). "'Edeb'i taciz ifşa oldu". Hürriyet. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020.
- @hasanali_toptas (9 Aralık 2020). "Kamuoyuna duyuru" (Tweet) – Twitter vasıtasıyla.
- "Hasan Ali Toptaş, kadınları taciz ettiğini kabul etti". Habertürk. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020.
- @5Harfliler (9 Aralık 2020). "Şimdi @EverestKitap ve iletisimyayin'larına soralım, yazarınız Hasan Ali Toptaş ve Bora Abdo'yla sözleşmeyi iptal edecek misiniz, tacizleri ifşa edilen bu yazarların kitaplarını basmaya devam mı? Kadın düşmanı Ali Lidar'la ilişiğinizi kesecek misiniz? @otdergi @ithakiyayinlari" (Tweet) – Twitter vasıtasıyla.
- @zen_saadet (9 Aralık 2020). "Günaydın. Bana göre kadınların beyanı, mağdurun sesinin duyulması, tacizin, baskının açığa çıkması, konuşulması, sorgulanması için esastır. Her kim söz konusu olursa olsun bu kural değişmez" (Tweet) – Twitter vasıtasıyla.
- "Everest Yayınları: Kadının beyanı esastır". Bianet. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2020.
- "Everest Yayınları, "tacizin karşısındayız" diyerek Hasan Ali Toptaş'la yollarını ayırdı". T24. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2020.
- "Türkiye Yazarlar Sendikası tacize karşı örgütlü mücadele çağrısı yaptı". Evrensel. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2020.
- "Mersin, Hasan Ali Toptaş'a verdiği ödülü geri alıyor". Cumhuriyet. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2020.
- @MugeBuyuktalas (10 Aralık 2020). "Geçtiğimiz yıldan beri..." (Tweet) – Twitter vasıtasıyla.
- [https://www.tgc.org.tr/aciklamalar/2754-tgc-her-t%C3%BCrl%C3%BC-%C5%9Fiddet-ve-tacizin-kar%C5%9F%C4%B1s%C4%B1nday%C4%B1z.html TGC: Her türlü şiddet ve tacizin karşısındayız]
- "2016 Yılının "Yazar, Fikir Adamı ve Sanatçıları" Açıklandı". Türkiye Yazarlar Birliği. 28 Şubat 2017. 6 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2017.