Chaco Kültürü Ulusal Tarihi Parkı
Chaco Kültürü Ulusal Tarihi Parkı, Amerika'nın güneybatısında puebloların en yoğun topluluğunu barındıran Birleşik Devletler Ulusal Tarih Parkıdır. Park, New Mexico'nun kuzeybatısında, Albuquerque ve Farmington arasında, Chaco Wash ile oluşmuş uzak bir kanyonda yer almaktadır. Meksika'nın kuzeyindeki antik kalıntıların en kapsamlı koleksiyonunu içeren park, Birleşik Devletler'deki Kolomb öncesi dönemin en önemli kültürel ve tarihsel alanlardan birini barındırmaktadır.[1]
UNESCO Dünya Mirası | |
---|---|
Chetro Ketl'de Büyük kiva | |
Konum | ABD |
Kriter | Kültürel: iii |
Referans | 353 |
Tescil | 1987 (11. oturum) |
Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
MS 900 ile 1150 yılları arasında, Chaco Kanyonu, Eski Pueblo Halkları için önemli bir kültür merkezi idi.[lower-alpha 1] Chacolar, uzak mesafelerden kumtaşı blokları ve keresteleri taşıdı ve 19. yüzyıla kadar Kuzey Amerika'nın en büyük yapıları olan on beş büyük kompleksi oluşturdular.[1][3] İklim değişikliğinin, Chacoların göç etmesine ve 1130'da başlayan elli yıllık kuraklığın kanyonun nihai olarak terkine yol açtığı düşünülmektedir.[4]
Notlar
- Chacoan kalıntılarının nasıl tarihleneceği, dendrokronolojinin ilk uygulayıcısı A. E. Douglass tarafından ele alındı; Dolayısıyla, Chaco Kanyonu'nun kalıntılarının gelişimsel kronolojisi artık dünyanın en kapsamlı araştırılmışı ve isabetlisidir.[2]
Alıntılar
- Strutin 1994, s. 6.
- Fagan 2005, ss. 50-55.
- Fagan 2005, s. 35.
- Fagan 2005, s. 198.
Kaynakça
- English, N. B.; Betancourt, J.; Dean, J. S.; Quade, J. (2001), "Strontium isotopes reveal distant sources of architectural timber in Chaco Canyon, New Mexico", Proceedings of the National Academy of Sciences, 98 (21), ss. 11891-96, Bibcode:2001PNAS...9811891E, doi:10.1073/pnas.211305498, PMC 59738 $2, PMID 11572943
- Brugge, D. M.; Hayes, A.; Judge, W. J. (1988), Archeological Surveys of Chaco Canyon, New Mexico, University of New Mexico Press (Şubat 1988 tarihinde yayınlandı), ISBN 978-0826310293
- Diamond, J. (2005), Collapse: How Societies Choose to Fail or Succeed (1st bas.), Viking (29 Aralık 2004 tarihinde yayınlandı), ISBN 978-0670033379
- Elliott, M. (1995), Great Excavations: Tales of Early Southwestern Archaeology, 1888-1939 (1st bas.), School of American Research Press (15 Ağustos 1995 tarihinde yayınlandı), ISBN 978-0933452435
- Fagan, B. M. (2005), Chaco Canyon: Archaeologists Explore the Lives of an Ancient Society, Oxford University Press (1 Mayıs 2005 tarihinde yayınlandı), ISBN 978-0195170436
- Fagan, B. M. (1998), From Black Land to Fifth Sun: The Science of Sacred Sites, Basic Books (9 Nisan 1999 tarihinde yayınlandı), ISBN 978-0738201412
- Frazier, K. (2005), People of Chaco: A Canyon and Its Culture, Norton, ISBN 978-0393318258
- Hopkins, R. L. (2003), Hiking the Southwest's Geology: Four Corners Region, Mountaineers Books (15 Ocak 2003 tarihinde yayınlandı), ISBN 978-0898868562
- Kelley, D. H.; Milone, E. F. (2004), Exploring Ancient Skies: An Encyclopedic Survey of Archaeoastronomy (1st bas.), Springer (19 Kasım 2004 tarihinde yayınlandı), ISBN 978-0387953106
- LeBlanc, S. A. (1999), Prehistoric Warfare in the American Southwest (1st bas.), Salt Lake City: University of Utah Press (9 Şubat 1999 tarihinde yayınlandı), ISBN 978-0874805819
- Magli, G. (2009), Mysteries and Discoveries of Archaeoastronomy: From Giza to Easter Island (1st bas.), Springer (28 Nisan 2009 tarihinde yayınlandı), ISBN 978-0387765648
- Noble, D. G. (editor) (1984), New Light on Chaco Canyon (1st bas.), School of American Research Press (Ağustos 1984 tarihinde yayınlandı), ISBN 978-0933452107
- Noble, D. G. (2000), Ancient Ruins of the Southwest: An Archaeological Guide, Cooper Square Publishing (1 Ocak 2000 tarihinde yayınlandı), ISBN 978-0873587242
- Reed, Paul F. (2004). The Puebloan Society of Chaco Canyon. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-32720-9. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2012.
- Reynolds, A.; Betancourt, J.; Quade, J.; Patchett, P. J.; Dean, J. S.; Stein, J. (2005), "87Sr/86Sr Sourcing of Ponderosa Pine Used in Anasazi Great House Construction at Chaco Canyon, New Mexico" (PDF), Journal of Archaeological Science, 32 (7), ss. 1061-75, doi:10.1016/j.jas.2005.01.016, 26 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 21 Ağustos 2009
- Sofaer, A. (1997), The Primary Architecture of the Chacoan Culture: A Cosmological Expression, University of New Mexico Press, 23 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 21 Ağustos 2009
- Sofaer, A.; Dibble, M. (1999), "The Mystery of Chaco Canyon", The Solstice Project, Bullfrog Films, erişim tarihi: 15 Haziran 2011
- Strutin, M. (1994), Chaco: A Cultural Legacy, Southwest Parks and Monuments Association (Haziran 1994 tarihinde yayınlandı), ISBN 978-1877856457,
photography by George H. H. Huey.
- Stuart, D. E. (2000), Anasazi America, University of New Mexico Press (1 Mayıs 2000 tarihinde yayınlandı), ISBN 978-0826321794,
research assistance by Susan Moczygemba-McKinsey.
Kaynakça
- United States World Heritage Periodic Report: Chaco Culture National Historical Park (Section II) (PDF), National Park Service, 2005, erişim tarihi: 23 Kasım 2009
- Chaco Culture National Historical Park, National Park Service, 2007, erişim tarihi: 23 Kasım 2009
- "Chaco Culture National Historical Park", National Register of Historic Places, Thoreau, NM: National Park Service (15 Ekim 1966 tarihinde yayınlandı), 1966, #148900
İleri okumalar
- Bower, Bruce (17 Mayıs 2017). "Chaco Canyon's ancient civilization continues to puzzle". Science News. 9 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2017.
- Plog, Stephen (1998), Ancient Peoples of the American Southwest (2nd bas.), Thames and London (21 Nisan 2008 tarihinde yayınlandı), ISBN 9780500286937, OCLC 912500940,
drawings by Amy Elizabeth Grey.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Chaco Culture National Historical Park ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Resmi ve akademik
- Chaco Culture National Historical Park, National Park Service
- "Chaco Research Archive", University of Virginia
Fotoğraf ve gezi
- "Chaco Culture National Historical Park", A National Register of Historic Places Travel Itinerary: American Southwest, National Park Service
Diğer
- "Ancient Observatories: Chaco Canyon", Exploratorium
- "The Solstice Project", Non-profit studying, documenting, and preserving the Sun Dagger
- The Sun Dagger Explorer, The Solstice Project, 11 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Temmuz 2017
- "Chaco Canyon National Historical Park", Traditions of the Sun, University of California